Moerasblokken in Groot Mijdrecht Noordoost

Het laatste Moerasblok ‘Moerasblok 1’ ligt centraal en op 250 meter afstand van de woningen van de Botsholdsedwarsweg en Proostdijerdwarsweg. Een goede waterkwaliteit is belangrijk voor het natuurgebied. Daarom wordt de voedselrijke toplaag deels afgegraven tot een diepte van maximaal 20 centimeter. De waterstand binnen het moerasblok zal in de winter hoog zijn (maximaal 70 cm boven het huidige polderpeil) en in de zomer laag (met een minimum dat gelijk is aan het huidige polderpeil).

Schommelend waterpeil

Door het schommelende waterpeil zullen delen binnen het moerasblok tijdelijk droog of onder water staan. Zo zorgen we voor interessante begroeiing voor moerasvogels zoals inundatie- en waterriet en voorkomen we teveel groei van wilgen. De Proostdijer Dwarstocht wordt in de nieuwe situatie om het moerasblok heen gelegd en het moerasblok wordt omringd door een kade die zó wordt ingepast dat deze in het landschap opgaat. Met deze ingrepen houden we de waterhuishouding in de polder intact en voorkomen we dat de gronden buiten het moerasblok te nat worden.

Planning

Op 13 februari 2020 is het programma van eisen van het ontwerp ‘Moerasblok 1’ vastgesteld door gemeente De Ronde Venen, Waternet AGV, Natuurmonumenten, provincie Utrecht en een delegatie van bewoners. Daarna zijn in het gebied voorbereidende onderzoeken uitgevoerd en is door BWZ Ingenieurs gestart met het opstellen van het ontwerp. In de zomer van 2020 is het voorontwerp gepresenteerd. In het najaar van 2020 is naar aanleiding van de reacties van omwonenden en geïnteresseerden een definitief ontwerp vastgesteld. Het definitieve ontwerp wordt in 2022 omgezet tot een bestek. Wanneer er gestart wordt met de uitvoering worden de vergunningen aangevraagd die voor het werk nodig zijn. De verwachting is dat het werk gefaseerd wordt uitgevoerd in de komende jaren. Wanneer er precies gestart wordt is afhankelijk van grondaankopen- of ruilen.

Definitief ontwerp

Nadat het voorontwerp is besproken binnen de ambtelijke projectgroep is het, vanwege de coronacrisis, digitaal aan bewoners, grondeigenaren en pachters voorgelegd. Bekijk de gestelde vragen en antwoorden hierop van de provincie Utrecht. In het najaar van 2020 is met deze input het definitieve ontwerp vastgesteld door de stuurgroep van dit project.

De voornaamste wijzigingen die in het ontwerp verwerkt zijn betreffen:

• Een gefaseerde omleiding van de watergang en inrichting van moerasblok, eerst westelijk deel circa 40 hectare inrichten daarna oostelijk deel circa 20 hectare;
• Een alternatieve locatie voor één vogel uitkijkplek in plaats van twee vogel uitkijkplekken;
• Geen uitbreiding bestaande parkeerplaats Waverhoek door negatieve ervaringen van bewoners. BWZ Ingenieurs werkt nog een alternatieve parkeervoorziening uit om de verkeersveiligheid te borgen.

Definitief ontwerp bekijken

U kunt het definitieve ontwerp digitaal bekijken. Mocht het ontwerp niet openen, dan kunt u een andere webbrowser gebruiken, of bekijk de pdf-versie van dit ontwerp.

Gronden

Een groot deel van de gronden zijn in eigendom van de provincie Utrecht en Natuurmonumenten.  Een aantal gronden moeten nog verworven worden. Hiervoor zijn nog gesprekken gaande met de eigenaren.

In 2012 zijn er door verschillende organisaties afspraken gemaakt over nieuwe natuur in Groot Mijdrecht Noordoost. Dit is vastgelegd in de Versoberde Veenribbenvariant. De drie moerasblokken die opgenomen zijn in het plan worden aangelegd op afstand van de bebouwing en de wegen om verstoring van dieren te voorkomen. Om de nieuwe moerasblokken komt een veenrib (een kade) dat een hoger waterpeil in het moeras mogelijk maakt.

Moerasblok 3

Het kleinste moerasblok van 4,1 hectare ‘Moerasblok 3’ ligt ten zuiden van de Dwarstocht. Het is in 2019 opgeleverd. Door de geringe omvang is het niet geschikt voor moerasvogels, maar wel voor amfibieën en libellen. Om te voorkomen dat hun eitjes worden opgegeten door vissen, is daar geen vistrap aangelegd.

Moerasblok 2

Het moerasblok van 13 hectare ‘Moerasblok 2’  is opgeleverd in het najaar van 2019. Het ligt pal ten zuiden van de Proostdijerdwarsweg. Het moerasblok is te klein voor vogelkolonies, maar moerasvogels die niet in grote groepen leven kunnen er wel tot broeden komen. Ook is dit blok via een vistrap met de Hoofdtocht verbonden.

Moerasblok 1

Het ontwerp voor het grootste moerasblok van 57 hectare ‘Moerasblok 1’ is inmiddels gereed. Dit laatste moerasgebied krijgt onder andere een vispassage, rietkragen voor vogels, doorgangen voor allerlei diersoorten en een aansluiting met het natuurgebied Waverhoek. Het definitieve ontwerp is tot stand gekomen na reacties van bewoners, grondeigenaren en pachters op het voorontwerp.

Bloemrijke graslanden

Rondom de moerasblokken worden bloemrijke graslanden aangelegd. Deze natuurtypen (fauna-en kruidenrijk grasland en vochtig hooiland) kennen een kleurrijk palet aan verschillende begroeiing van droog tot nat en van rijk tot arm. Dit bloemrijke grasland is ondersteunend aan de moerasnatuur, onder meer doordat het foerageermogelijkheden biedt voor moerasvogels.

Het nieuwe gebied ‘Moerasblok 1’ wordt zo ingericht dat lepelaars of purperreigers er in kolonies kunnen wonen. Ook andere moerasvogels zoals de ral, de grote karekiet en het woudaapje kunnen zich er thuis voelen en gaan broeden. Om de broedende vogels in het moerasblok een goede kans te geven, wordt de huidige watergang “Proostdijer Dwarstocht” als een barrière om ‘Moerasblok 1’ heen gelegd. Zo kunnen de roofdieren de vogels moeilijker bereiken. Ook gaan we zorgen voor voldoende vis in het moerasgebied. Dat doen we door de watergangen in het moerasblok met een vistrap te verbinden met de Hoofdtocht.

Resultaat tot nu toe

‘Moerasblok 2’ wordt inmiddels gebruikt door verschillende moerasvogels en vissoorten. Dit leert ons veel over hoe de begroeiing in dit gebied zich ontwikkelt, wat hiervoor nodig is, welke vogels graag in het gebied verblijven en welke vissoorten tot het gebied worden aangetrokken. Om deze reden voert Natuurmonumenten geregeld vogeltellingen uit en is in 2020 en 2021 de visstand gemonitord. Al deze gegevens en ontwikkelingen helpen bij de inrichting van het laatste gebied: ‘Moerasblok 1’.

Waverhoek

De nieuwe moerasblokken sluiten mooi aan op een bestaand moerasgebied in het uiterste noorden: Waverhoek. Dit gebied is een pleisterplaats voor doortrekkende grutto’s en andere steltlopers in voor- en najaar. Tellingen van meer dan 200 kemphanen komen regelmatig voor. Het gebied wordt door lepelaars vaak gebruikt als rust- en voederplaats. De toename van het aantal broedparen in Botshol kan hier het gevolg van zijn.

Fijne leefomgeving

Waverhoek is duidelijk een fijne leefomgeving voor de vogels in Groot Mijdrecht Noord en omstreken. Er wordt gebroed door watersnippen en eenden zoals de slobeend, de zomertaling en de wintertaling. Ook diverse steltlopers zoals de kluut, de tureluur en de kievit hebben het gebied als broedgebied ontdekt. Een hoger waterpeil op gezette tijden zorgt ervoor dat het moeras niet dichtgroeit met bos. Ook zie je dat het riet zich ontwikkelt op verschillende plekken. Door het waterpeil te beheren en door de begrazing van ganzen blijft de openheid van het gebied behouden.

De aansluiting met de nieuwe moerasgebieden maakt het nog aantrekkelijker voor vogels en biedt meer ruimte voor de natuur in Groot Mijdrecht.