“Als SchuldHulpMaatje let ik ook op tocht en de energierekening”

In Smitsveen komen zowel SchuldHulpMaatjes als energiecoaches bij bewoners thuis. Sinds afgelopen jaar kijken ze met een bredere blik naar de thuissituatie: zijn er signalen dat ook andere ondersteuning wenselijk is? Kunnen ze naar elkaar verwijzen? In dit artikel maken beide organisaties de balans op: hoe verloopt de samenwerking en welke lessen zijn hieruit te trekken voor andere gemeenten?

Jan Boersema (bestuurslid) en Inger de Jong (SchuldhulpMaatje) van SchuldHulpMaatje Soest en Willem Stam, energiecoach van Energie Actief Soest zijn vanaf het begin betrokken bij Energie in Smitsveen. Jan Boersema vertelt: “Bij de start van het project hebben de 7 partners van het project Energie in Smitsveen op initiatief van de Hogeschool Utrecht de koppelkansen verkend. Daar kwamen toen diverse kansen uit die we hebben opgepakt.” 

Hij vervolgt: “Zo is Willem als energiecoach aangeschoven bij de taallessen. En heel zichtbaar is de actie waarbij mensen van de gemeente en stichting Balans met de bakfiets van Portaal de wijk in gaan om inwoners enthousiast te maken om energie te besparen. Een andere kans was de nauwere samenwerking tussen onze organisaties, waarbij SchuldHulpMaatjes en energiecoaches naar elkaar kunnen verwijzen. Voor deze koppelkans hebben we toen samen twee bijeenkomsten georganiseerd over hoe we dit het beste konden aanpakken. Vervolgens zijn we stap voor stap begonnen.”

Niet bovenaan de prioriteitenlijst

Willem vertelt: “Als energiecoach zijn we gewend dat woningeigenaren ons inschakelen voor advies over energiebesparing. Nu melden flatbewoners zich aan bij de bakfietsactie of het energieloket aan de Smitsweg. Ik maak dan altijd zo snel mogelijk een afspraak. Soms sta ik dan alsnog voor een dichte deur. Daaraan merk je dat energiebesparing hier niet altijd bovenaan de prioriteitenlijst staat.”

Inger vult aan: “Ik hoor vaak van bewoners: ‘Ik ben alleen bezig met vandaag: de wasmachine is kapot en er is geen geld voor een nieuwe, schoenen moeten versteld worden en wat ga ik eten nu de boodschappen veel duurder zijn.’ Je moet dan eerst al meer een vertrouwensband opbouwen om het gesprek over het nut van energiebesparing te kunnen voeren, waardoor ze geld kunnen overhouden voor andere zaken.” 

Financiën op orde brengen

“Nu ik verschillende keren bij mensen thuis ben geweest, zie ik wel wat we kunnen betekenen”, vervolgt Willem. “Ik moet in het begin altijd wel een paar keer zeggen dat ik niet van de gemeente ben, maar daarna zijn bewoners best open.” Hij geeft een voorbeeld: “Een man met een koopwoning vertelde dat hij zo veel geld kwijt was aan huur en onderhoud van de cv-ketel. Dat contract had hij overgenomen van de vorige eigenaar. Ik ben er ingedoken en heb het energiebedrijf daarop aangesproken. Nu betaalt deze man veel minder.” Hij vertelt verder: “Ook was ik laatst bij een vrouw die keurig alle post bewaarde in een map. Maar zij begreep deze niet. Daardoor betaalde zij de energierekening niet en daarna volgden de aanmaningen en uiteindelijk de deurwaarders.” Jan vervolgt: “In zo’n situatie is het goed om iemand aan een SchuldHulpMaatje te koppelen, die naast de bewoner kan staan en kan helpen om de financiën uit te zoeken en op orde te brengen.”

Gedrag veranderen

Willem: “Als energiecoach zie ik soms heel grote kieren naast de ramen of de deur in een woning, waardoor het vreselijk tocht. Maar veel zit ook in onbekendheid en gedrag. Willem: “Ik kom bij mensen die de verwarming hoog hebben staan en de ramen open of de keuken niet ventileren, met schimmel als gevolg.” Jan: “Gedrag is lastig te veranderen, daarom werken wij met motiverende gespreksvoering. Daarmee proberen we de motivatie om te veranderen boven tafel te krijgen en te laten groeien. En bouwen zo een relatie op, dat werkt beter dan een advies.”

Energiecoach light

Inger: “Ik ben naast SchuldHulpMaatje ook energiecoach in Baarn. Ik let ook op tocht en de energierekening. Vanuit de vertrouwensband die ik heb opgebouwd als Schuldhulpmaatje gaan bewoners wel aan de slag met radiatorfolie en spaarlampen. Dat werkt echt heel goed. Daarom hebben we nu het idee om de SchuldHulpMaatjes een korte training te laten volgen bij de energiecoaches, zodat ze een soort ‘energiecoach light’ worden. Praktische tips kunnen goed helpen”, zegt Willem. “Ik kwam laatst ergens waar de kinderen zo een uur onder de douche gingen staan. Ik heb de moeder toen de tip gegeven om de warmwaterkraan naast de geiser dicht te draaien. Dan waren ze vast snel onder de douche vandaan. Ze zou de tip zeker gaan gebruiken, lachte ze.”

Tips

Welke tips zijn er voor andere gemeenten? Jan: “In een wijk als deze zijn veel organisaties die met dezelfde bewoners te maken hebben. Als je bespreekt wat je voor elkaar kunt betekenen en iedereen breder kijkt dan het eigen werkveld, dan kun je beter signaleren en tijdig passende hulp inschakelen. En leer van elkaar! Samenwerking is altijd even zoeken. De insteek is soms per vrijwilliger al anders en het kost tijd om samen een prettige werkwijze te vinden. Die tijd moet je er ook voor durven nemen en in de tussentijd stap voor stap ervaringen opdoen.”

Voor persinformatie:
karin.alberts@provincie-utrecht.nl, 06 53 72 80 69