De provincie richtte zich tijdens de collegeperiode 2012-2015 op drie thema's:
- het beter toegankelijk maken van haar buitenplaatsen voor publiek;
- restauratie en behoud;
- ontwikkeling van de buitenplaatsenzones.
Buitenplaatszones
De buitenplaatszones binnen de provincie Utrecht kennen elk hun eigen karakter en ontwikkelopgaven. Voor elke zone wil de provincie een Buitenplaatsbiotoop ontwikkelen. Alle zones zijn ingebracht in de provinciale structuurvisie. We onderscheiden als buitenplaatszones: Stichtse Lustwarande, Vecht, Amersfoortseweg (Wegh der Weegen), Laagte van Pijnenburg, Valleilandgoederen, Amelisweerden, Kasteel de Haar, Langbroekerwetering en Landgoed Linschoten.
Leidraad Buitenplaatsen: behoud door ontwikkeling
De provincie biedt buitenplaatsen in de Provinciale Ruimtelijke Structuurvisie ruimte voor ontwikkeling, gericht op het creëren van economische dragers voor het behoud van de cultuurhistorische waarden. Wij willen, voor zover dit past binnen ons overige ruimtelijk beleid, ruimte bieden voor ontwikkeling, gericht op het creëren van economische dragers voor het behoud van de cultuurhistorische waarden van buitenplaatsen. Daarbij is behoud van de specifieke kenmerken van de zone waarin de buitenplaats ligt het uitgangspunt. Met de leidraad willen we meer duidelijkheid bieden over de mogelijkheden rondom de ontwikkeling van ruimtelijke plannen binnen de buitenplaatszones.
Buitenplaats-ladder
Om de mogelijkheid voor nieuwe ruimtelijke ontwikkelingen op een buitenplaats in te schatten is in de leidraad de buitenplaats-ladder geïntroduceerd. Dit houdt in dat er eerst alle mogelijkheden benut moeten zijn om te besparen op kosten van beheer en onderhoud. Daarna moeten alle kansen voor alternatieve financiering zijn benut. En daarna moeten mogelijkheden voor het ontwikkelen van nieuwe functies in bestaande gebouwen onderzocht zijn. Hiermee kunnen inkomsten worden gegenereerd die de exploitatiebegroting meer in evenwicht brengen. Pas daarna kan in een ontwikkelplan van de buitenplaats gedacht worden aan nieuwe fysieke ruimtelijke ontwikkelingen. Deze nieuwe ruimtelijke ontwikkelingen moeten echter wel goed inpasbaar zijn. Dus bijvoorbeeld landschappelijk of ecologisch geen bezwaren opleveren. De Leidraad Behoud door ontwikkeling op historische buitenplaatsen (pdf, 1,8 MB) is eind september 2014 gepubliceerd.
Waardestelling
Om te kunnen bepalen welke maatschappelijke waarde de buitenplaats vertegenwoordigt is een waardenmatrix ontwikkeld. Het invullen van de matrix is subjectief, maar het instrument hoopt bij te dragen aan het verhelderen van het abstracte idee over de kwaliteit van de buitenplaats. Op basis van de waardenmatrix kunnen eigenaren en overheden in gesprek gaan over de kwaliteit van de buitenplaats of over de onderdelen die gevaar lopen door bezuinigingen of ontwikkelingen. Meer informatie over buitenplaatsen en toeristische informatie vindt u op www.utrechtsebuitenplaatsen.nl.
