De provincie houdt toezicht op de financiële positie van de gemeenten en de gemeenschappelijke regelingen. Doel hiervan is het bevorderen van een gezonde financiële situatie bij deze overheden. Voorkomen moet worden dat gemeenten in een financieel uitzichtloze positie terecht komen. De waterschappen hebben uitsluitend een inzendplicht voor de begroting en de jaarrekening. De provincie als financieel toezichthouder toetst deze documenten aan de wettelijke voorschriften in het belang van een gezonde financiële huishouding van de waterschappen.
Dit financieel toezicht is een wettelijke taak, opgedragen aan het college van Gedeputeerde Staten (GS). Binnen het college van GS heeft gedeputeerde Dennis Straat dit in zijn portefeuille.
Wettelijke grondslag
De wettelijke grondslag van het financieel toezicht staat in de ‘Gemeentewet’ en het ‘Besluit begroting en verantwoording provincies en gemeenten’. Landelijk zijn afspraken gemaakt over de manier waarop het toezicht wordt uitgevoerd. Deze afspraken staan in het Gemeenschappelijk Financieel Toezichtkader 2020 welke geldt voor de gemeenten. Voor de gemeenschappelijke regelingen blijft het Gemeenschappelijk Financieel Toezichtkader 2014 van kracht.
Gemeenten en gemeenschappelijke regelingen zijn in eerste instantie zelf verantwoordelijk voor hun financiële huishouding. Een sluitende begroting is essentieel. Als dit niet het geval is, moet de gemeente in de meerjarenbegroting aannemelijk maken dat dit wordt opgelost.
Repressief toezicht (achteraf) is regel, preventief toezicht (vóóraf) is uitzondering. Elke gemeente en gemeenschappelijke regeling krijgt vóór 1 januari bericht van de provincie over het toezichtregime voor het komende begrotingsjaar.
Werkwijze financieel toezicht
De gemeenten en de gemeenschappelijke regelingen zijn wettelijk verplicht om de begroting en de jaarrekening ter beoordeling te sturen naar Gedeputeerde Staten (GS).
De gemeenten moeten de begroting uiterlijk op 15 november van het voorafgaande jaar naar de provincie sturen. De jaarrekening op uiterlijk 15 juli na afloop van het kalenderjaar.
Bij de gemeenschappelijke regelingen is de uiterlijke inzenddatum voor de jaarrekening 15 juli na afloop van het kalenderjaar en voor de begroting 1 augustus van het voorafgaande jaar.
Preventief toezicht
Het te laat inzenden van de stukken kan, al dan niet in combinatie met een slechte financiële positie, ertoe leiden dat de provincie preventief toezicht gaat houden. Dit is een strenge vorm van toezicht waarbij niet alleen de begroting moet worden goedgekeurd maar de gemeente ook wijzigingen van de begroting ter goedkeuring moet inzenden.
Repressief toezicht
Als de begroting en jaarrekening op tijd zijn ingezonden en de begroting in evenwicht is, valt een begroting onder het zogenoemde repressief toezicht. Dit is een milde vorm van toezicht waarbij de gemeente de stukken alleen ter kennisgeving hoeft in te zenden naar de provincie.
Begrotingscirculaires
GS stellen ieder jaar een circulaire vast voor de gemeenten in verband met de op te stellen begroting en de meerjarenraming. Hiermee worden de gemeenten geïnformeerd over de kaders waaraan hun komende begroting moet voldoen en actuele ontwikkelingen binnen het vakgebied. Download de Begrotingscirculaire Gemeenten 2020-2023.
Meer informatie
Afdeling Bestuurs- en Directieondersteuning,
Jan de Reuver,
T: (030) 258 28 36
E: Jan.de.reuver@provincie-utrecht.nl
