Samen werken aan ruimtelijke ontwikkeling

De A12-zone tussen de knooppunten Oudenrijn en Lunetten kan zich in de periode 2020-2040 ontwikkelen tot een van de mooiste stedelijke gebieden van Nederland.

Unieke locatie

Het is een unieke locatie voor duurzame en vernieuwende ontwikkelingen. Op lange termijn zijn er grote ontwikkelingsmogelijkheden: meer woningen en bedrijven binnen de bestaande grenzen, meer en betere voorzieningen, meer groen in het stedelijk gebied en passende recreatie. De Utrechtse regio kan zo blijven voorzien in ruimte voor wonen en werken, zonder dat waardevolle landschappen moeten worden aangetast.

Eerste verkenning

In 2009 is een eerste verkenning geweest van de (on)mogelijkheden voor dit gebied. Onder de naam A12 Centraal is een ontwikkelingsperspectief opgesteld. Om een goed besluit over de toekomst van dit gebied mogelijk te maken, zijn in 2010 het nut, de noodzaak en de haalbaarheid van de ideeën onderzocht. In A12 Centraal werken de gemeenten Utrecht, Nieuwegein en Houten, de provincie Utrecht en de rijkspartijen samen.

Verstedelijkingsperspectief A12 Centraal

In 2010 is gewerkt aan een verbreding en verdieping van dit Ontwikkelingsperspectief. Drie belangrijke doelen daarbij zijn:

1. de opgave van de A12-zone in breder perspectief plaatsen waarbij nut en noodzaak worden onderzocht;
2. het onderzoeken van de haalbaarheid;
3. het streven om te komen tot een ontwikkelperspectief waarin ambitie en realisme samengaan.

De conclusie van deze fase is dat ontwikkeling van de A12-zone onder voorwaarden haalbaar is. Realisatie is niet makkelijk, maar zeer de moeite waard. De overtuiging is gegroeid dat het niet zozeer de vraag is of de A12-zone op de langere termijn zal transformeren, maar meer hoe het zal plaatsvinden. Samenwerking tussen overheden is essentieel om dit op een verantwoorde manier te laten gebeuren. Het resultaat van deze uitwerking is vastgelegd in het Verstedelijkingsperspectief A12 Centraal, dat in april 2011 is afgerond.

Intentieverklaring A12 Centraal

In het 'Verstedelijkingsperspectief A12 Centraal' is een kansrijk perspectief voor de langere termijn beschreven. Het is een koers waarin een aantal nationale opgaven centraal staat die uitstekend verknoopt zijn met de lokale en regionale opgaven voor de komende decennia. De A12-zone kan zich op langere termijn ontwikkelen van een gebied met slechts enkele functies, en een extensief gebruikte rommelzone tot een multifunctioneel woonwerkgebied in het hart van een aaneengesloten metropolitane, stedelijke regio. Het gebied kan daarmee substantieel bijdragen aan de economische kracht van de regio. Het is nog niet zover, maar deze ontwikkeling vraagt nu al voorbereiding. De regionale overheden hebben daarom in april 2012 een Intentieverklaring A12 Centraal (pdf, 1,9 MB) vastgesteld. Hierin staat dat de periode tot 2020 een actieve en anticiperende beheerfase is zonder grootschalige ontwikkelingen. Het jaar 2020 is afhankelijk van ontwikkelingen in de komende jaren, nieuwe urgenties en inzichten. De komende tijd wordt vooral gewerkt aan oplossingen voor een aantal actuele ruimtelijke opgaven in het gebied.

Initiatief private partijen

De Kamer van Koophandel (KvK) ziet de ontwikkeling van de A12-zone als een kans voor de economie, niet alleen op de lange termijn, maar ook op de middellange en korte termijn. Op initiatief van de KvK is begin 2012 een privaat samenwerkingsverband ingesteld (Initiatiefgroep A12-zone). Deze is van mening dat er nu al gestart moet worden met de voorbereiding om de ambities waar te maken. Aangegeven is dat er bij het bedrijfsleven behoefte is aan meer duidelijkheid. Het is niet altijd duidelijk of initiatieven die zich nu voordoen passen in het eindperspectief van de visie A12 Centraal. De visie van de overheden is op orde maar er zijn onvoldoende prioriteiten benoemd waardoor het risico bestaat dat het bedrijfsleven zich terugtrekt.

Verdieping samen met private partijen

De Stuurgroep A12 Centraal (waarin vertegenwoordigd de provincie Utrecht, het BRU en de gemeenten Utrecht, Nieuwegein en Houten) en de Initiatiefgroep A12-zone hebben in de tweede helft van 2012 samen geconcludeerd dat de visie A12 Centraal op onderdelen te vaag is om te kunnen aangeven of een initiatief passend is in het eindperspectief. Afgesproken is om de visie gezamenlijk op een aantal punten verder uit te diepen en te concretiseren. Op 5 december 2012 is deze afspraak (pdf, 95 kB) bekrachtigd.

Handelingsperspectief A12-zone (februari 2014)

In 2013 hebben de partijen regionale overheden (Stuurgroep A12 Centraal) en de private partijen (Initiatiefgroep A12-zone) gezamenlijk gewerkt het aan ‘Handelingsperspectief A12-zone’. De Stuurgroep en de Initiatiefgroep hebben hiermee in december 2013 ingestemd. Het is vervolgens begin 2014 geagendeerd in de colleges van de afzonderlijke Stuurgroep-partijen.

Doel van het Handelingsperspectief is meer duidelijkheid bieden aan:

• publieke en private partijen over welk type investeringsinitiatieven in de A12-zone gewenst is;
• op welke publieke medewerking private partijen mogen rekenen tijdens de fase van het actief rentmeesterschap.

Het handelingsperspectief is dus geen extra kader voor potentiële investeerders, maar laat zien hoe overheden verleid kunnen worden om actiever mee te werken dan hun reguliere rol vraagt. De aanwezige kaders blijven geldig en initiatieven moeten in beginsel hierin passen. Binnen deze kaders wil de provincie uitnodigend zijn voor initiatieven die voor zowel bedrijfsleven als overheid interessant zijn. Het gaat dan om initiatieven die aansluiten op de A12-zone principes die bijdragen aan de realisatie van het langetermijnperspectief. Hiervoor kan de betreffende ‘rentmeester’ de kaders na een integrale afweging van belangen bijvoorbeeld oprekken. Het gaat daarbij om een inspanningsverplichting voor de overheden.

• Handelingsperspectief (pdf, 1,3 MB) (publieksversie)
• Handelingsperspectief (pdf, 1,4 MB) (officiële versie)