Veelgestelde vragen Programma Aanpak Stikstof

Het Rijk en de provincie willen zo veel mogelijk vermindering van uitstoot op basis van vrijwilligheid. Zo is de kans dat maatregelen opgelegd worden kleiner. Het doel is nog niet bekend. Wij begrijpen dat het lastig is de maatregelen in het gebied te ontwikkelen. We kunnen samen kijken welke opgaven en doelen er zijn. En welke oplossingsrichtingen er zijn, wat daarvoor nodig is en hoeveel uitstoot hiermee verminderd wordt. Dit kan samen met de provincie en andere overheden. Is er een oplossing, die op voldoende steun kan rekenen, dan kan de provincie dit ook gebruiken bij de uiteindelijke uitwerking van de gebiedsagenda en eventueel hulpmiddelen inzetten.

In de gebiedsagenda moeten genoeg maatregelen zitten om instandhoudingsdoelstellingen te halen. Uit GGA (Gebiedsgerichte Aanpak) zijn oplossingen gekomen voor boeren rondom Natura 2000-gebieden. Als de gebiedsagenda is vastgesteld, kan de provincie vergunningen verlenen. Daardoor is de kans groter dat de rechtszekerheid op lange termijn geborgd is. Hiermee voorkomen we dat binnen enkele jaren na de vergunningverlening aanpassingen op de bedrijfsvoering nodig zijn.

Naast stikstof komen in de GGA (Gebiedsgerichte Aanpak) in ieder geval deze onderwerpen terug:

• Natuur
• Bodem en Water (waterkwaliteit en -kwantiteit, Kader Richtlijn Water KRW))
• Landbouw (landbouwvisie, kringlooplandbouw)
• Bodemdaling (CO₂)

Maar lokaal kunnen ook andere thema's spelen, zoals klimaatadaptatie, energietransitie en recreatie.

PAS-melders kunnen zeker meedoen en dat raden we ook aan. De minister en de provincie hebben de ambitie de situatie bij PAS-melders te legaliseren. Dat kan alleen als er elders vermindering van stikstofuitstoot is. Dat zullen we samen in een gebied rondom N2000 moeten vinden. We moeten niet te lang wachten met het nemen van maatregelen. Het is verstandig mee te praten in de GGA (Gebiedsgerichte Aanpak), ook als de doelen nog niet bekend zijn.

Een Gebiedsgerichte Aanpak (GGA) vinden we belangrijk. Eerst moeten we komen tot stikstofruimte, omdat sommige projecten al te lang in de pauzestand staan. Over de actieve handhaving: zicht op legalisatie is nodig, om akkoord te gaan met een gedoogbesluit. We moeten naar een deadline toewerken. De minister is als eerste aan zet om tot oplossingen te komen. Er zijn juridische en financiële oplossingen nodig van het Rijk.

De uitkomst van GGA (Gebiedsgerichte Aanpak) en de afspraken die we met boeren maken, leggen we vast in vergunningen. De provincie wil alleen vergunning verlenen, als we daarmee de rechtszekerheid van boeren voor langere tijd kunnen borgen. Zo voorkomen we aanpassingen in de bedrijfsvoering enkele jaren na de vergunningverlening.

Op dit moment is er geen beleid om de latente (onbenutte) ruimte in te trekken.

De provincie koopt alleen bedrijven op basis van vrijwilligheid op. We zijn ook bezig een bedrijfsverplaatsingsregeling op te zetten. Dat is een belangrijke aanvulling op de opkoopregeling. Dit is goed voor het succes van de regeling voor bedrijfsverplaatsers.

Samen met het gebied bepalen we samen de opgave. De provincie kan daarbij helpen. Ook bij de verwerking kan de provincie helpen. Bijvoorbeeld wanneer het nodig is om gronden te kopen om lokale doelen te halen. De provincie is niet van plan een actief grondbeleid te voeren. Het is aan de grondeigenaar om te bepalen aan wie deze de grond verkoopt.

Alle provincies werken met extern salderen. De provincie Utrecht heeft hier nog geen regeling voor (tenminste voor het salderen met bedrijven met dier- of fosfaatrechten). Tot voor kort was het de bedoeling om het extern salderen alleen mogelijk te maken in combinatie met innovatie (dit geldt vooral voor technische stalinnovaties). De gedachte hierachter was dat deze aanpak stimulerend werkt op verschoning en innovatie in de agrarische sector.

Recente gerechtelijke uitspraken zet de inzet van emissiearme stalsystemen onder druk. De rechtbank plaatst vraagtekens bij gerealiseerde stikstofreducties door stalinnovaties. Het is afwachten of deze uitspraken ook leiden tot wijziging van wet- en regelgeving.

Tot de Raad van State uitspraak doet in de hoger beroepen, blijven er vraagtekens over de houdbaarheid van vergunningen verleend op basis van de RAV-factoren (Regeling ammoniak en veehouderij). Het is niet logisch het extern salderen alleen op basis van innovatie mogelijk te maken. We willen in elk geval voorlopig het extern salderen ook mogelijk maken zonder de link met innovatie.

De achteruitgang van de natuur hangt van meer af dan van de stikstofbelasting alleen. In alle stikstofgevoelige N2000 gebieden staat de natuur al jaren onder druk. Overbelasting met stikstof speelt vooral in Botshol en Binnenveld. De stikstofdepositie die er nu is, kent daar de grootste overschrijdingen van de kritische depositiewaarde. In de andere gebieden is dit minder het geval.

In elk gebied worden de natuurdoelen in beeld gebracht. Dat is dit najaar bekend. Van alle gebieden is bekend of deze wel of niet gevoelig zijn voor stikstofdepositie. Per natuurdoel kunnen we vrij makkelijk bepalen hoeveel stikstofdepositie het natuurtype kan hebben. De Gebiedsgerichte Aanpak (GGA) richt zich op de instandhoudingsdoelstellingen, en daarmee ook op andere factoren dan stikstof. Per gebied kan het belang van stikstofreductie dan ook verschillen.

De stikstofemissie (uitstoot) in Utrecht komen uit:

• 40 procent van de landbouw
• 7 procent van wegverkeer
• 4 procent van scheepvaart
• 2 procent van industrie
• 32 procent komt uit het buitenland

Ook naar andere emissiebronnen kijken we. Daar treffen we maatregelen, maar het grootste effect zit bij veehouderijen. Daarom ligt daar de nadruk op van de provincie.

De kwalitatieve effecten zijn goed in beeld. Elk jaar bezoeken we de gebieden. Of alle genomen maatregelen binnen de gebieden voldoende zijn, weten we minder goed. We zien dat er steeds meer stikstofminnende planten (planten die het goed doen bij stikstof) groeien in de N2000 gebieden.

Ook met de gebiedsopgaven doet de provincie dit jaar analyses van de natuurdoelen. Hiermee krijgen we de extra maatregelen buiten de Natura 2000 gebieden in beeld. Zo kunnen we bepalen wat er moet gebeuren. Wanneer die klaar zijn, wordt bekend wat de opgave rondom de N2000 gebieden zijn. Dit is een combinatie van:

• De lokale opgave (wat moet er in welk gebied gebeuren) en
• De bijdrage die de provincie moet leveren aan de landelijke doelen.

Net als elke andere provincie moet de provincie daaraan bijdragen.

Wij begrijpen dat er nog veel vragen zijn. Samen met het Ministerie en het IPO (Interprovinciaal Overleg) werken we om zo snel mogelijk een oplossing te vinden. We begrijpen dat dit voor veel onrust kan zorgen bij iedereen. Dat vinden we erg vervelend. Het is voor iedereen belangrijk om tot een goed systeem te komen.

Ook daar worden maatregelen getroffen, die moeten bijdragen aan minder stikstofuitstoot in Nederland. Andere overheden, zoals het Ministerie van I&W en LNV zijn daar mee bezig.

Volgens de regering doet de scheiding tussen natuur- en landbouwgrond niet altijd recht aan de weerbarstige situatie waar boeren vaak mee te maken hebben. De scheiding tussen natuur en landbouw is vaak helemaal niet zo scherp te maken. Sterker nog, soms willen boeren dat zelf ook helemaal niet. Met landschapsgronden zorgen we voor een tussenvorm voor landbouw en natuurbeheer.

Wat het Rijk met deze gronden gaat doen is nog niet bekend. Ook is niet bekend welke voorwaarden ze hieraan verbinden. Voor vooral de transformatie van veehouderijen naast N2000-gebieden biedt dit mogelijk wel kansen.