2050, fietsen als de nieuwe auto en het belang van plekken waar je fysiek kan verbinden
Sociaal geograaf Rinke Vreeke bijt tijdens het Open keukengesprek de spits af door trends en kansen voor mobiliteit in 2050 te schetsen. Ze deelt hier alvast haar eigen perspectief op 2050 en hoe zij nu en in de toekomst graag wil reizen.
Even voorstellen
Ik ben Rinke Vreeke, sociaal geograaf met een achtergrond in de kunst en cultuur. De afgelopen tien jaar heb ik veel programma’s voor publiek gemaakt. Denk aan exposities en festivals. Daarbij focus ik me steeds meer op sociaal-maatschappelijke thema’s. Ik heb een grote interesse in de stad, de ontwikkeling van een gebied, cultuur en de wisselwerking tussen menselijk gedrag en het ontwerp van onze omgeving. Of dat nu kadert binnen een thema als eenzaamheid of mobiliteit.
2050: mobiliteit en jij. Hoe vervoer jij je dan?
Ik dook onlangs toevallig in oud studiemateriaal. Een docent zei destijds: mobiliteit gaat niet over hoe je beweegt, maar wát je beweegt. Voor mij zijn dat ontmoetingen met vrienden, familie, collega’s, spontane ontmoetingen of gewoon in beweging zijn. Mijn antwoord in 2050 zal niet heel anders zijn dan nu. Alleen de mogelijkheden, wat gepromoot wordt en wat we waarde geven, wel. Als we inzicht willen krijgen in hoe mobiliteit in de toekomst zal werken, moeten we eerst op papier zetten wat ons allemaal beweegt. Daar zoeken we dan gemene delers en verschillen in en dán maak je een plan.
Mobiliteit gaat niet over hoe je beweegt, maar wát je beweegt
Gisteren nog luisterde ik een podcast waarin een expert vertelt dat ons kabinet in de jaren '40 zei: "Iedereen moet een auto kunnen krijgen." En dat hebben we geweten!
We zitten met de gebakken peren nu, bedoel je?
Het is een soort paradox. Enerzijds hebben we individueel nog nooit zo’n rijkdom aan keuzes gehad als het gaat over hoe we ons bewegen. Anderzijds weten we, of horen we toch van alle kanten, dat de situatie niet houdbaar is. We moeten minderen, oplossingen vinden voor ruimtegebrek en de energietransitie, en soms luxe en comfort inleveren. Dat vind ik spannend.
Gaat minderen vooral over minder reizen of minder ver reizen?
Als je kijkt naar de geschiedenis zijn we inderdaad steeds verder gaan reizen. We zijn van een plaatsgebonden vorm van mobiliteit naar een persoonsgebonden vorm van mobiliteit gegaan. We kiezen op basis van onze persoonlijke voorkeuren, niet zozeer op basis van de plek waar we wonen. Vroeger kwamen we ons dorp niet uit, alles was daar aanwezig. Nu gaat het veel meer over identiteit, waar hechten we waarde aan. In mijn geval gaat dat over proeven van verschillende culturen, daarom stap ik zo nu en dan het vliegtuig in.
Wat heb jij nodig om je dichter bij huis meer voldaan te voelen?
Nog meer de verbinding aangaan met andere mensen, plekken vinden waar dat kan, waar verschillende culturen aanwezig zijn.
Er is ook behoefte aan meer plekken waar het gewoon heerlijk is om te zijn. Waar je niet meteen wordt gevraagd om iets te doen, maar gewoon mag zijn. De beste publieke ruimte is voor mij waar mensen hun verjaardag vieren. En dat zo lokaal mogelijk, zodat je je niet ver hoeft te verplaatsen. Maar vooral zodat je niet altijd aangewezen bent op je eigen huis. We moeten ook op andere plekken samen kunnen komen, zonder dat daar altijd kosten aan verbonden zijn.
Thuiswerken is in die context ook een goede ontwikkeling, maar niet iedereen wordt daar even gelukkig van. De eenzaamheid is toegenomen. Het zou mooi zijn als we in iedere buurt een soort buurthuis XL zouden hebben, waar je vlakbij thuis kan werken en toch mensen om je heen hebt. Of dat de lokale bibliotheken een 2.0 functie zouden krijgen. Daardoor zouden we minder hoeven reizen om ons toch verbonden te voelen.
Welke trends hebben volgens jou het meeste potentieel?
Benieuwd of de fiets de nieuwe auto wordt
De steeds groter wordende diversiteit aan fietsen. Van gravelbike tot racefiets, tot swapfiets, elektrische chopper-achtige fietsen,... De auto is al lang een statussymbool. Benieuwd of de fiets de nieuwe auto wordt, "een fiets voor iedere deur".
Welke richting moeten we inslaan, voor 2050?
Ik keek een documentaire over "How games can help the real world". In India bouwt men hele gemeenschappen in Minecraft bijvoorbeeld. Daar lopen de mensen uit het gebied dan doorheen en pas daarna gaat men veranderingen doorvoeren.
Het lukt daar om gezamenlijk te beslissen, omdat je letterlijk in een game wordt gezet en direct ziet wat voor effect een verandering op jouw dagelijks leven heeft. Waarom die techniek en games niet inzetten om onze mobiliteit te simuleren?