Aanpak vakantieparken

Vitale vakantieparken, campings en jachthavens zijn cruciaal voor een gezonde en duurzame verblijfsrecreatiesector. De provincie Utrecht pakt, samen met gemeenten en Rijk, haar rol waar het gaat om het oppakken en versterken van waarden op het terrein van economie, (sociale) veiligheid, wonen en natuur en de aanpak van ondermijning en verpaupering.

Het is van belang inzicht te krijgen in de wensen en uitdagingen die parkeigenaren en ondernemers hebben. Door een verkenning van pilots in verschillende gemeenten willen we kennis opdoen en leren van de praktijk. Op deze vakantieparken die meedoen aan de pilot komen namelijk vele belangen samen. Het is zoeken naar een optimale balans tussen recreatie en toerisme, ondernemerschap, wonen, natuur en (sociale) veiligheid en dat voor alle partijen zo goed mogelijk in kaart te brengen.

Medio 2019 is besloten een vitaliteitsscan per park en regio te maken en een inventariserend veiligheidsbeeld (hier is ook een document van waar een hyperlink bij kan zitten, of uitklapparagraaf) op te stellen over de vermeende omvang van de ondermijningsproblematiek op vakantieparken.

Resultaten vitaliteitsonderzoek

Het uitgevoerde onderzoek naar de vitaliteit geeft een beeld van hoe de verblijfrecreatiesector in de provincie Utrecht ervoor staat. Daaruit komen de volgende conclusies naar voren.

1. Er is urgentie om met de sector aan de slag te gaan. Vooral de parken met bungalows blijkt deels niet-vitaal. Bovendien zijn er relatief veel ‘tweede huizenparken’ en vaste staanplaatsen op campings en juist weinig toeristische plekken, waar een bezoeker voor een weekend of week kan verblijven.
2. Om de gemiddelde vitaliteit van de sector te verhogen, is het noodzakelijk om in te zetten op: 

• Het vergroten van het aandeel ‘voorlopers’ en ‘middenmoters’; Dit zijn de parken (ook campings) met kwaliteit en gunstig toekomstperspectief. Deze parken kunnen als voorbeeld dienen.
• Het verminderen van het aandeel ‘zorgenkindjes’ en tegelijkertijd het voorkomen van het afglijden van ‘zorgenkindjes’ naar de groep ‘achterblijvers’. De `zorgenkindjes’ zijn parken waarbij de scores op kwaliteit en perspectief matig zijn. En als hierbij geen impuls komt, kunnen ze verder afglijden.
• Het aandeel ‘achterblijvers’ tot het minimum te reduceren. De `achterblijvers’ zijn parken die zeer negatief op kwaliteit en perspectief scoren waardoor er in de huidige situatie geen toekomst als toeristisch bedrijf is. Voor deze bedrijven is het advies om onder voorwaarden in te zetten op transformatie van de verblijfsaccommodatie naar andere functies. Hierbij kan gedacht worden aan: tijdelijk wonen, huisvesting van buitenlandse werknemers, permanent wonen of teruggeven aan de natuur.

Resultaten veiligheidsbeeld:

Het Regionaal Informatie- en Expertise Centrum (RIEC) Midden-Nederland heeft dit laatste onderzoek uitgevoerd. Eén van de voornaamste conclusies uit het onderzoek is dat er meer (in)zicht nodig is over ondermijning op vakantieparken.

Aanpak

In de zomer van 2020 zijn deze onderzoeken afgerond en naar gemeenten verstuurd met de vraag wie belangstelling had om deel te nemen aan de op te richten stuurgroep Aanpak Vakantieparken. De gemeenten Stichtse Vecht, Utrechtse Heuvelrug en de Ronde Venen hebben zich hiervoor aangemeld. Vanuit deze stuurgroep zijn twee onafhankelijke verkenners aan de slag gegaan om het draagvlak in beeld te brengen voor een integrale provinciebrede aanpak. Hieruit is het advies gekomen voor van de verkenning van pilots en het verkrijgen van meer kennis in vraag en aanbod op de markt en de ondermijningsaspecten.

Bij de gehele aanpak werken we nauw samen met onder meer de betrokken gemeenten, ondernemers en HISWA-RECRON en sluiten we aan bij de landelijke aanpak. Op basis van een open uitvraag van de provincie Utrecht hebben de volgende gemeentes zich aangemeld voor deelname van maximaal acht pilots: Soest, Bunnik, Stichtse Vecht, De Ronde Venen en Utrechtse Heuvelrug.

De verwachting is dat de verkenning en het kennisonderzoek medio 2022 zijn afgerond.

In het coalitieakkoord 2019-2023 ‘Nieuwe energie voor Utrecht’, en in navolging daarvan in het omgevingswetprogramma Recreatie en Toerisme 2022-2025 heeft de provincie aangegeven samen met gemeenten en ondernemers vanuit een integrale met vakantieparken aan de slag te willen gaan. Deze aanpak past ook binnen de landelijke Actie-agenda aanpak vakantieparken 2021-2022. De Provincie Utrecht vindt het belangrijk dat er in 2030 voldoende vitale vakantieparken en recreatiewoningen voor de verblijfsrecreatie zijn die aansluiten bij de vraag. Voor parken met een onduidelijk toekomstperspectief wil de provincie zoeken naar oplossingen. Een verandering naar bijvoorbeeld een andere bestemming kan dan een mogelijkheid zijn.

Om de kwaliteit te verbeteren kiest de provincie Utrecht voor een integrale gezamenlijke aanpak, samen met betrokken gemeenten en andere stakeholders. Bij de integrale aanpak wegen ook de economische, sociaal-maatschappelijke, woon-, veiligheids- en natuuraspecten mee, en wordt duurzaamheid gestimuleerd.

Oprichting stuurgroep en verkenning

De voorgestelde aanpak voor het uitvoeren van de verkenning van maximaal acht pilots, het onderzoek van de kennishiaten met betrekking tot vraag en aanbod en onderzoek op het gebied van ondermijning, wordt verder uitgewerkt onder regie van de stuurgroep onder voorzitterschap van gedeputeerde Arne Schaddelee. Met deze pilotprojecten kan ervaring worden opgedaan die gebruikt kan worden voor het uitwerken van een provinciale visie op verblijfsrecreatie.

Pilots

De opdracht voor het begeleiden van de pilots is aan adviesbureau “Over Morgen” verleend. De verkenning bestaat uit drie ronden met pilottafels, waarbij per pilottafel in ieder geval de provincie Utrecht, de gemeente en de betrokken(en) van het vakantiepark bij elkaar aan tafel komen. Daarnaast sluiten er nog andere betrokkenen en experts aan.

In november en december 2021 heeft de eerste ronde pilottafels plaatsgevonden. Tijdens deze pilottafels hebben de provincie, gemeente en de vertegenwoordiger van het park gezamenlijk in beeld gebracht welke thema’s er spelen, welke opgaven er per thema zijn en wie de betrokkenen zijn.

Er is veel enthousiasme bij de vertegenwoordigers, gemeenten en de provincie om gezamenlijk aan de slag te gaan. Met als voorbeeld initiatieven op het gebied van duurzaamheid en het verbeteren van vakantiewoningen. Deze initiatieven zorgen ervoor dat het park klaar is voor de toekomst. Deze projecten zijn in november 2021 opgestart en het is de verwachting dat het rond de zomer van 2022 wordt afgerond.

Analyse vraag en aanbod verblijfsrecreatie

Op dit moment voert het bureau Ruimte en Vrije tijd een analyse naar vraag en aanbod van verblijfsrecreatie uit.

Hierbij wordt het bestaande aanbod in beeld gebracht en wordt op basis van de leefstijlvinder onderzocht voor welke doelgroepen dit aanbod aantrekkelijk is. En dit wordt gerelateerd aan de vraag.

Dit onderzoek wordt begeleid door een klankbordgroep met een vertegenwoordiging gemeenten, brancheorganisaties en marketingorganisaties.

Naar aanleiding van de vitaliteitsscan en veiligheidsscan uit 2020, de verkenning van pilots vakantieparken en het onderzoek naar vraag en aanbod verblijfsrecreatie hebben we voldoende informatie om deze stappen samen met betrokken gemeenten en ondernemers te zetten. Ook gaat de provincie verder aan de slag met de acht vakantieparken uit de verkenning van de pilots. We werken samen met het Rijk en met andere provincies aan een landelijke aanpak, die medio 2023 gereed is.