Vaak zit er een compleet pensioen in een boerderij. Vooral bij de oudere generatie. Dan zijn het vaak de moeilijke regels waar het op stuk loopt bij een aanvraag voor een andere functie van hun grond," vertelt Sven Hambuckers, beleidsadviseur ruimtelijke ordening bij gemeente Ronde Venen. Hij werkt nauw samen met collega Nico Röling. Die neemt alle aanvragen van erfeigenaren en boeren in behandeling. Hij overlegt of toetst of een initiatief past binnen het gemeentelijk en provinciaal beleid voor het buitengebied. Ze hebben regelmatig met dit soort uitdagingen te maken. Sinds kort krijgen de boeren hulp van plattelandscoaches.
Nico Röling bij Groene Hart Camping in De Hoef.
Aanvragen van initiatiefnemers of boeren over de functiewijziging van hun grond komen op verschillende manieren binnen bij de gemeente. Dit kan via een plangesprek, waarbij het gaat om de wens om af te wijken van de huidige bestemming. Nico: "Ik word ook wel rechtstreeks door initiatiefnemers benaderd. Mijn vader was ook boer die een functiewijziging van zijn boerderij wilde. Ik heb het hele proces van dichtbij meegemaakt." Wijzigingen van de functie is dus niet altijd even eenvoudig, zegt Sven.
Boeren en andere initiatiefnemers hebben hier echt hulp bij nodig; het is heel ingewikkeld.
Behoefte van boeren
De heren merken dat er op veel plekken te weinig kennis is van het proces. "Niet vreemd," vindt Nico, "want er komt gewoon veel bij kijken." Sven: "De focus ligt nu ook vaak op de levensvatbare bedrijven. Maar deze redden zich meestal wel. Er wordt te makkelijk vanuit gegaan dat er geen problemen ontstaan bij de restgroep van boeren. Maar zij zijn juist degene zonder de juiste informatie. Ze hebben niet de middelen om hulp in te schakelen, of zijn soms gewoon koppig. Door op tijd met deze groep in gesprek te gaan en ze mee te nemen in de mogelijkheden, geef je ook hen een mooi perspectief voor de toekomst." Nico: "Maar eigenlijk moet het hele proces anders. Meer gecoördineerd vanuit de behoeftes van de boeren. En niet vanuit de wil en wens van ons als gemeente of provincie." Sven vult aan: "er wordt op dit moment nog te veel vanuit kwantiteit gedacht, in plaats van kwaliteit. Wat kan helpen is meer in gesprek gaan met boeren over wat zij willen. En denken vanuit die behoefte."
Maatwerk
Er is nog een ander probleem. Boeren die willen stoppen met hun bedrijf hechten vooral belang aan een goede overdracht en gebruik van hun perceel. Alleen sluiten hun plannen vaak niet aan bij wat in de praktijk mogelijk is, of gewenst. Niet ieder gebied is bijvoorbeeld geschikt voor het terugbouwen van woningen. Maar vaak is wel meer mogelijk op kleinere schaal. Dan is het zaak dat boeren, gemeente en provincie samen zoeken naar de best mogelijke maatwerkoplossing. Sven: "Een oplossing is bijvoorbeeld om de vrijgekomen oude stallen op boerenerven te verbouwen tot appartementen. Op die manier behoud je het boerenlandschap, met de bijbehorende gebouwen en boerderijen. Zo hebben we als gemeente meer woningen én zorgen we ook dat het landschapsbeeld in de omgeving mooi blijft."
Plattelandscoaches
Nico: "Een mooi voorbeeld van zo'n maatwerkoplossing is Groene Hart Camping in De Hoef. De voormalige varkens- en schapenhouder John de Jong is bezig met een omschakeling van zijn erf naar recreatie. Op het terrein is nu een mini-boerderijcamping, met hooiberghutten en luxe appartementen." Een positieve ontwikkeling is volgens beiden dat de belangrijke rol van de plattelandscoaches hierin steeds duidelijker wordt.
Zij werken onafhankelijk, zijn niet onderdeel van een 'partij', waar wij dat vanuit de gemeente wel zijn. Een onafhankelijke plattelandscoach heeft de tijd en mogelijkheden om initiatiefnemers écht te helpen. Dat is een hele goede ontwikkeling.