Provinciaal adviseur ruimtelijke kwaliteit

De provincie Utrecht organiseert samen met de Adviseur Ruimtelijke Kwaliteit Landschapscafés. Dit zijn netwerkbijeenkomsten voor iedereen die betrokken is bij de ruimtelijke kwaliteit van de provincie Utrecht.

Per landschapscafé wordt een thema’s binnen ruimtelijke kwaliteit centraal gesteld. Thema’s zijn onder andere kernrandzones, organisch ontwikkelen, energielandschappen en infrastructuur en omgevingskwaliteit geweest.

De zorg voor kwalitatief goede leefruimte zal door de nieuwe Omgevingswet sterker worden dan nu het geval is. De rol van de provincie zal daarin belangrijk zijn, ook al is dit een gedeelde verantwoordelijkheid met nieuwe partners en zelfs burgerparticipatie. Dit zijn uitdagende vooruitzichten die soms ook onwennige situaties opleveren. De rol van de provinciaal adviseur ruimtelijke kwaliteit is het verzamelen en delen van goede voorbeelden, het aandragen van spelregels en het aanhangig maken van lastige maar relevante onderwerpen.

Het denken over leefruimte als een landschap van zowel mogelijkheden en tegelijk als herinnering is een goede basis voor zowel de stad als het land. In een goed landschap worden natuur, cultuur, economie en esthetiek als vanzelfsprekend een integraal geheel en het maken van zulke landschappen zit Nederlanders in het bloed. In de provincie Utrecht is een grote variatie van landschappen aanwezig met een sterke en herkenbare identiteit. Toch is dit landschap op sommige plaatsen nog relatief jong en in wording. Het kan beter, zelfs als het al goed lijkt te zijn. Ook delen planten en dieren, bodem- en watersystemen in deze leefomgeving mee. Juist voor de vitaliteit van deze onderwerpen is een integrale ontwerpbenadering nodig. De provincie kan haar innovatieve kracht aanwenden door deze vitaliteit concreet te maken in de buitenruimte.

Onderwerpen waarbij volgens Paul Roncken innovatie belangrijk is in de komende jaren:

• nieuwe technische toevoegingen aan het landschap (o.a. hernieuwbare energiebronnen en groene infrastructuur)
• heldere participatiemogelijkheden voor burgers, ondernemers en jongeren (o.a. bij visievorming)
• nieuwe economische partnerschappen in het buitengebied (o.a. exclusieve natuur- en landbouwproductie

Adviseur ruimtelijke kwaliteit Paul Roncken geeft gevraagd of ongevraagd advies over ruimtelijke ontwikkelingen, die de ruimtelijke kwaliteiten van de provincie kunnen behouden of versterken. Hij adviseert vooral aan het bestuur en aan de ambtelijke organisatie van de provincie Utrecht. Ook gemeenten, initiatiefnemers en belangenorganisaties die betrokken zijn bij grote ruimtelijke ontwikkelingen met locatie-overstijgende effecten, kunnen de adviseur benaderen om met haar te sparren over de kwalitatieve aspecten van die ontwikkelingen.

Provinciale Ruimtelijke Structuurvisie

De provincie Utrecht stelt in de Provinciale Ruimtelijke Structuurvisie het voorgenomen ruimtelijke beleid vast. In deze visie is een aantal kwalitatieve opgaven benoemd, zoals de zones die stad en land verbinden te verbeteren en te behouden, en kernkwaliteiten van het landschap te versterken. De adviseur vertaalt deze opgaven naar de praktijk van ruimtelijke ontwikkelingen. Dat doet hij door:

• Onafhankelijk, vanuit het ontwerp te adviseren over (regionale) ruimtelijke inrichtingsvraagstukken.
• Gebiedsgericht te adviseren en/of,
• Thematisch te adviseren vanuit de ontwerpende disciplines architectuur, stedenbouw en landschapsarchitectuur.

Hij geeft generieke adviezen (bijvoorbeeld over trends en te ontwikkelen beleid) en adviezen over specifieke locaties of locatie-overstijgende ontwikkelingen. Daarnaast heeft de adviseur een belangrijke signalerende en agenderende functie. Nieuwe trends in bijvoorbeeld woonvoorkeuren, nieuwe productietechnieken (bijvoorbeeld duurzame energie) en andere economische ontwikkelingen, kunnen direct of indirect effect hebben op de ruimtelijke kwaliteit van de provincie Utrecht.

Status van adviezen

Een advies van de adviseur ruimtelijke kwaliteit is nooit bindend. Een advies vragen is echter ook niet vrijblijvend: vaak worden de gegeven adviezen openbaar gemaakt en kunnen een belangrijk onderdeel vormen van de bestuurlijke besluitvorming. Voordat dit gebeurt, werkt de adviseur ruimtelijke kwaliteit vaak eerst intensief samen met de betreffende projectorganisatie en/of de bestuurder. Tijdens deze samenwerking worden meestal waardevolle aanpassingen of aanvullingen in de projecten gedaan.

Er zijn twee adviesstatussen:

1. Formeel advies:
   • Bestemd voor het bestuur van een organisatie of initiatiefnemer
   • Leidt tot een openbaar advies
   • Wordt soms door het bestuur gevraagd.
2. Informeel advies:
   • Bijvoorbeeld meedenken in een ontwerptraject of een bijdrage leveren aan een (maatschappelijke) discussie
   • Leidt meestal niet tot openbaar advies
   • Kan óók door ambtelijke organisaties worden gevraagd.