Neder-Germaanse Limes

De Limes is de noordgrens van het oude Romeinse Rijk. Deze vormt de grootste lineaire archeologische structuur in Europa, van de Britse Eilanden tot aan de Zwarte Zee bij Roemenië.

De provincie werkt samen met de provincies Gelderland en Zuid-Holland, en het Rijk aan de bescherming, beleving en benutting van de Limes. De gemeenten langs de Limes zijn hier nauw op aangesloten. Ook werken wij samen met onze Duitse partners, de deelstaten Noordrijn-Westfalen en Rijnland-Palts en de Bondsregering. Daarnaast zetten nog veel meer partijen zich in voor de Limes: musea, vrijwilligers, erfgoedhuizen en maatschappelijke partners.

• Militaire zone

  In ons land was de Limes de grens van de Romeinse provincie Germania lnferior, ofwel Neder-Germanië, die ook delen uit het huidige Duitsland omvatte. De Neder-Germaanse Limes loopt dan ook vanaf Katwijk, langs Utrecht, Wijk bij Duurstede en Arnhem door tot in de Duitse stad Remagen. De Limes bestond uit een militaire zone opgebouwd uit een weg, forten, wachttorens en burgernederzettingen, gelegen langs de belangrijke transportroute de Rijn. Slechts delen van de Limes zijn zichtbaar. Vaak is de Limes opgegaan in het huidige landschap of verborgen onder onze moderne steden en infrastructuur.

• Werelderfgoed

  Vanwege de grote archeologische betekenis is de Limes opgenomen op de Voorlopige Lijst om benoemd te worden tot UNESCO Werelderfgoed. Begin 2020 is het nominatiedossier aangeboden aan het Werelderfgoedcomité in Parijs. Medio 2021 neemt UNESCO hier een besluit over. De voordracht omvat tevens het bijbehorende deel van de Neder-Germaanse Limes in Duitsland.

  Een aantal delen van de Limes staat al op de Werelderfgoedlijst, als één Werelderfgoedsite, de ‘Frontiers of the Roman Empire’: Hadrian’s Wall (Engeland), Antonine Wall (Schotland) en de Obergermanische-Raetische Limes (Duitsland). De ambitie is om ook de andere delen van de Limes toe te voegen aan de Werelderfgoedlijst: niet alleen in Nederland en Duitsland, maar langs de gehele Europese lijn worden nominaties voorbereid en onderling afgestemd.

  De status van Werelderfgoed biedt wereldwijde erkenning van de Limes als buitengewoon erfgoed en vormt een bekroning van de inspanningen van een breed scala aan partijen in het uitdragen van het belang en het verhaal van de Limes. Het biedt ook nieuw perspectief en kansen voor eigenaren, ondernemers en overheden, onder andere op het gebied van recreatie en toerisme.

  Meer over UNESCO en het nominatieproces leest u op de website van het interprovinciale samenwerkingsverband.

• Bescherming

  De nominatie van de Neder-Germaanse Limes bestaat niet uit een zone, maar uit een twintigtal losse terreinen. In de provincie Utrecht betreft het terreinen in de gemeenten Woerden (1), Utrecht (4) en Bunnik (1). De voordracht van deze terreinen die gezamenlijk de uitzonderlijke waarden van de Limes vertegenwoordigen, betekent onder andere een toelegging op het behoud van deze waarden. Hierin wordt voorzien door de (reeds bestaande) bescherming als archeologisch rijksmonument. Een lokale bufferzone per terrein biedt aanvullende bescherming aan het (beoogd) Werelderfgoed via het planologische regime.

  Naast de Limes als Werelderfgoed behouden wij de bredere Limeszone als provinciaal belang in het ruimtelijk beleid.

• Beleef de Limes

  De Romeinse Limes Nederland is een samenwerkingsverband van de drie erfgoedhuizen van Zuid-Holland, Utrecht en Gelderland. Samen zetten zij zich in voor het vergroten van de bekendheid van de Limes in Nederland. Op de website vindt u meer informatie over de Limes en over onder andere tentoonstellingen, activiteiten en onderwijsprogramma’s.