Neder-Germaanse Limes

In ons land was de Limes de grens van de Romeinse provincie Germania lnferior, ofwel Neder-Germanië, die ook delen uit het huidige Duitsland omvatte. De Neder-Germaanse Limes loopt dan ook vanaf Katwijk, langs Utrecht, Wijk bij Duurstede en Arnhem door tot in de Duitse stad Remagen. De Limes bestond uit een militaire zone opgebouwd uit een weg, wachttorens, forten met bijbehorende burgernederzettingen, gelegen langs de belangrijke transportroute de Rijn. Slechts delen van de Limes zijn zichtbaar. Vaak is de Limes opgegaan in het huidige landschap of verborgen onder onze moderne steden en infrastructuur.

Vanwege de grote archeologische betekenis is de Limes sinds 2021 benoemd tot UNESCO Werelderfgoed. Dit werelderfgoed dat door de Nederlandse staat is voorgedragen, omvat tevens het bijbehorende deel van de Neder-Germaanse Limes in Duitsland.

Een aantal delen van de Limes staat al langer op de Werelderfgoedlijst, als één Werelderfgoedsite, de ‘Frontiers of the Roman Empire’: Hadrian’s Wall (Engeland), Antonine Wall (Schotland) en de Obergermanische-Raetische Limes (Duitsland). De ambitie is om in de toekomst ook de andere delen van de Limes toe te voegen aan de Werelderfgoedlijst: in Europa, het Nabije Oosten en in Afrika. In 2021 verwierf niet alleen de Neder-Germaanse Limes de werelderfgoedstatus; ook het westelijk deel van de Donau-Limes, lopend door Duitsland, Oostenrijk en Slowakije, werd dat jaar ingeschreven op de lijst. De resterende nominaties van de Limes in Europa zijn in voorbereiding: de Donau-Limes (oostelijk deel) en de Dacische Limes.

De status van UNESCO Werelderfgoed biedt wereldwijde erkenning van de Limes als buitengewoon erfgoed en vormt een bekroning van de inspanningen van een breed scala aan partijen in het uitdragen van het belang en het verhaal van de Limes. Het biedt ook nieuw perspectief en kansen voor eigenaren, ondernemers en overheden, onder andere op het gebied van recreatie en toerisme.

Meer over UNESCO leest u op de website van het interprovinciale samenwerkingsverband.

Het werelderfgoed van de Neder-Germaanse Limes bestaat niet uit één zone, maar uit twintig losse terreinen. In de provincie Utrecht betreft het terreinen in de gemeenten Woerden (1), Utrecht (4) en Bunnik (1).

De voordracht van deze terreinen die gezamenlijk de uitzonderlijke waarden van de Limes vertegenwoordigen, betekent onder andere een toelegging op het behoud van deze waarden. Hierin wordt voorzien door de (reeds bestaande) bescherming als archeologisch rijksmonument. Een lokale bufferzone per terrein biedt aanvullende bescherming aan het (beoogd) Werelderfgoed via het planologische regime.

Naast de Limes als Werelderfgoed behouden wij de bredere Limeszone als provinciaal belang in het ruimtelijk beleid.

De Romeinse Limes Nederland is een samenwerkingsverband van de drie erfgoedhuizen van Zuid-Holland, Utrecht en Gelderland. Samen zetten zij zich in voor het vergroten van de bekendheid van de Limes in Nederland. Op de website vindt u meer informatie over de Limes en over onder andere tentoonstellingen, activiteiten, wandel- en fietsroutes en onderwijsprogramma’s.