Aardwarmte (geothermie)

Aardwarmte (geothermie) is een vorm van duurzame en schone energie die het gebruik van aardgas kan terugdringen. Warm water wordt vanuit de diepe ondergrond opgepompt, gebruikt voor de verwarming van onder andere woningen en andere gebouwen (zoals scholen, ziekenhuizen, kantoren, etc.) en vervolgens weer als kouder water in de ondergrond teruggepompt. Als de omstandigheden geschikt zijn (als de temperatuur goed is, en als de aardlagen dik en doorlaatbaar genoeg zijn) kan hiermee tientallen jaren hernieuwbare warmte worden geleverd, vrijwel zonder uitstoot van CO2.

De provincie heeft twee rollen bij aardwarmte: het stimuleren van onderzoek en een adviesrol op grond van de Mijnbouwwet. Daarnaast houden we ook in de gaten dat rekening wordt gehouden met andere belangen, zoals drinkwater, natuur en ruimtelijke inpassing van activiteiten, en dragen we eraan bij dat toepassing gebeurt op een manier die veilig en verantwoord is. 

Wetgeving

Voor het opsporen en winnen van aardwarmte hebben initiatiefnemers vergunningen nodig op grond van de Mijnbouwwet. Het ministerie van Klimaat en Groene Groei (KGG) is bevoegd gezag voor de Mijnbouwwet. Onderdeel van de toetsing is dat KGG advies vraagt aan de provincie waar de vergunning wordt aangevraagd. Door KGG wordt ook advies gevraagd aan Staatstoezicht op de Mijnen, TNO en de Mijnraad. Vervolgens zal het ministerie met alle adviezen de vergunning toekennen of weigeren. Vergunningen van alle overheden worden gepubliceerd op de website van de overheid: 

• De provincie Utrecht publiceert in het Provinciaal blad provincie Utrecht
• Alle ministeries publiceren in de Staatscourant 

Verschillende vergunningen die door KGG worden afgegeven spelen een rol bij aardwarmte. Met een Toewijzing Zoekgebied Aardwarmte mag onderzoek (een proefboring en seismisch onderzoek) worden uitgevoerd. Een startvergunning kan worden aangevraagd als de diepe ondergrond geschikt is en de gewonnen warmte ook echt kan worden afgezet. 

Daarnaast moeten ‘bovengronds’ ook vergunningen worden aangevraagd voor de aanleg van de installatie. Dat is in ieder geval een omgevingsvergunning. Deze wordt verstrekt door de gemeente. Vaak zal ook een vergunning van de provincie nodig zijn en mogelijk ook van het waterschap of van het Rijk. 

Op de website van allesoveraardwarmte.nl vindt u meer informatie over wetgeving en vergunningen bij aardwarmteprojecten.

Om meer te weten te komen over de mogelijkheden voor aardwarmte moet meer informatie over de diepe ondergrond worden verkregen. Dit kan op verschillende manieren. Seismisch onderzoek is een soort ‘echo’ van de ondergrond. Hiermee kan worden vastgesteld waar breuken zitten en hoe dik de verschillende aardlagen zijn. Met proefboringen kan worden onderzocht wat de eigenschappen van de aardlagen zijn, op welke diepte ze zitten en wat de temperatuur is van het water dat erin zit.

In het kader van de Seismische Campagne Aardwarmte Nederland (SCAN) worden verspreid over Nederland onderzoeksboringen uitgevoerd om data te verzamelen over de diepe ondergrond. Energiebeheer Nederland (EBN) voert deze boringen uit. De onderzoeksboring in Amstelland heeft voor de provincie Utrecht al bruikbare informatie opgeleverd. Begin 2025 wordt een onderzoeksboring in De Bilt uitgevoerd en in de loop van 2025 ook in Ede / Veenendaal. Deze onderzoeksboringen gaan bruikbare informatie opleveren over de mogelijkheden van aardwarmte in de provincie. Op de website van Seismische Campagne aardwarmte Nederland (SCAN) is meer informatie te vinden.