De wolf

De wolf is terug in Nederland. Ook in de provincie Utrecht zijn sinds maart 2023 regelmatig één of meerdere wolven gezien. De wolf is een beschermde diersoort. De provincie heeft als wettelijke taak de bescherming van de wolf te garanderen. Zo is er een subsidie voor het plaatsen van wolf-werende rasters om dieren te beschermen tegen aanvallen van een wolf. We nemen maatregelen om zo goed mogelijk met deze dieren samen te leven. Op deze pagina leest u meer hierover.

Meldingen

Sinds 25 maart 2023 worden regelmatig meldingen gedaan van een wolf in onze provincie. Wolven zijn schuwe dieren, dus over het algemeen ontlopen ze mensen. Het is de afgelopen maanden voorgekomen dat een wolf in de provincie Utrecht actief een hond benadert. Dit waren onderzoekende en nieuwsgierige ontmoetingen, zonder dat er sprake was van agressie.
Wolven kunnen wel gevaarlijk zijn voor vee, zoals schapen. Het is daarom van belang om vee te beschermen en in te grijpen als dat moet.

Wolf gezien? Dit kunt u doen:

• Blijf kalm en houd afstand. 

• Houd honden aangelijnd en dicht bij u. 

• Voer of lok geen wilde dieren, dus ook geen wolven. 

• Ren niet weg maar maak jezelf groot, maak gebaren of herrie. Loop langzaam achteruit. 

• Loop de wolf niet achterna. 

• Meld het zo snel mogelijk bij het Wolvenmeldpunt als u een wolf of sporen van een wolf heeft gezien. Zo wordt duidelijk in welke gebieden wolven zijn.

• Meer tips over wat te doen bij een ontmoeting met een wolf op de pagina Wolf en Mens op de website van BIJ12.

Voorkom en meld uw schade 

De BIJ12-webpagina Wolvenschade voorkomen en/of beperken laat zien met welke preventieve maatregelen u schade door wolven kunt voorkomen of beperken. De provincie biedt subsidie voor het aanbrengen van wolf-werende rasters. Kijk voor meer informatie op de subsidiepagina van provincie Utrecht. Ook zijn wolvennoodsets in de vorm van afweerrasters beschikbaar via de website van de Faunabeheereenheid Utrecht. 

Heeft u door een wolf schade aan uw vee? Meld dit dan bij BIJ12. Meer informatie over het vergoeden van schade door wolven vindt u op de pagina Wolvenschade melden op website van BIJ12. Deze organisatie voert namens provincies het wolvenbeleid uit.

Maatregelen

De provincie heeft in samenwerking met haar partners de volgende acties in gang gezet. 

• In de bossen van de Utrechtse Heuvelrug zijn informatieborden geplaatst met onder meer het advies om honden aan te lijnen.   
• Er zijn wolvennoodsets in de vorm van een afweerraster beschikbaar. Commerciële veehouders en hobbyhouders kunnen na een aanval van vermoedelijk een wolf kosteloos gebruik maken van een raster. Bijvoorbeeld wanneer één of meer stuks vee (landbouwhuisdieren) zijn doodgebeten of gewond geraakt. Meer informatie over deze sets is beschikbaar bij de Faunabeheereenheid Utrecht.
• We monitoren de wolf zolang hij in de provincie Utrecht verblijft. Landelijk geldt: daar waar wolven voorkomen vindt monitoring plaats. De resultaten daarvan worden elk kwartaal gerapporteerd in de voortgangsrapportage op de website van BIJ12.

Subsidie wolf-werende maatregelen

Geregistreerde dierhouders in een deel van de provincie Utrecht kunnen subsidie aanvragen voor het plaatsen van wolf-werende rasters om hun dieren te beschermen tegen aanvallen van een wolf.

Houders van runderen, schapen, geiten, varkens, alpaca’s en paardachtigen zoals paarden, pony’s, ezels en kruisingen hiervan, kunnen met terugwerkende kracht vanaf 26 mei 2023 subsidie aanvragen om hun vee te beschermen. Gekozen is om de subsidieregeling zo breed mogelijk open te stellen voor alle diersoorten die risico lopen op een aanval door de wolf. 

Wolf-werende rasters

Met de regeling kunnen geregistreerde dierhouders, zowel professionele als hobbymatige, subsidie krijgen voor een vaste of verplaatsbare wolf-werende afrastering en een automatisch oprolsysteem bij een verplaatsbare wolf-werende afrastering met draden.

De regeling gaat nu alleen voor 2024 open met een plafondbedrag van 150.000 euro voor geregistreerde dierhouders die hun dieren met behulp van rasters willen beschermen tegen mogelijke aanvallen door een wolf. Ook dierhouders die tussen 26 mei 2023 en 31 december 2023 al rasters hebben aangeschaft, komen voor subsidie in aanmerking. Een geregistreerde dierhouder kan voor maximaal 20.000 euro subsidie aanvragen. Per jaar is maximaal 100.000 euro aan subsidie beschikbaar. Meer informatie over de subsidieregeling en voorbeelden zijn te vinden op de subsidiepagina van de provincie Utrecht.

Subsidiegebied

Op basis van habitatvoorkeur van de wolf, kan de Utrechtse Heuvelrug (met een ruime cirkel daaromheen) beschouwd worden als leefgebied van de wolf. De subsidie is dan ook voor dierhouders in dit gebied beschikbaar. Gemeenten die hieronder vallen zijn Amersfoort, Soest, Baarn, De Bilt, Bunnik, Zeist, Utrechtse Heuvelrug, Wijk bij Duurstede, Woudenberg, Rhenen, Renswoude, Houten en Leusden.

De overige gemeenten in de provincie Utrecht liggen verder af van de Utrechtse Heuvelrug, bestaan vooral uit stedelijk gebied, zijn slecht te bereiken door infrastructuur, kanalen en rivieren of hebben geen geschikt vestigingshabitat voor wolven.

De wolf in Nederland 

Wolven komen van nature in Nederland voor. Door intensieve bejaging zijn ze 150 jaar uiteindelijk verdwenen uit ons land. In 2015 dook de wolf weer op. De wolf heeft een toegevoegde waarde voor de natuur. Zij halen de minder sterke prooidieren uit de populatie. Hierdoor blijven vooral sterkere prooidieren over. Daarnaast zorgen wolven door hun aanwezigheid ervoor dat prooidieren bepaalde plekken vermijden. Dit leidt ertoe dat er minder overbegrazing is door die prooidieren. In Utrecht zijn dat voornamelijk reeën, maar ook damherten.

Beschermde diersoort

De strikte Europese bescherming van de wolf is van kracht sinds 1979, en sinds de terugkeer van de wolf via nationale wetgeving bekrachtigd. De wolf is een beschermde diersoort. Dat betekent dat het doden, vangen en opzettelijk verstoren van wolven verboden is. Deze bescherming heeft ervoor gezorgd dat de soort zich aan het herstellen is. De grootste bedreiging voor de soort is op dit moment het verkeer. De grootste natuurlijke bedreiging voor een wolf is een andere wolf. Zij kunnen onderling fel hun territorium verdedigen.

Samenwerking

De provincie werkt in het samen leven met de wolf samen met Het Utrechts Landschap, BIJ12, Zoogdiervereniging, Faunabeheereenheid, Staatsbosbeheer en gemeenten. Bekijk ook het Wolvenplan van de provincies.