Oostelijke Vechtplassen

De Oostelijke Vechtplassen Utrecht is een uniek natuurgebied in het noordwestelijke gedeelte van de provincie Utrecht dat onderdeel is van het Europese Natura2000-netwerk. Om dit natuurgebied te behouden voor de toekomst voert de provincie Utrecht herstelwerkzaamheden uit. De voedselrijke toplaag wordt afgeplagd, er worden natuurvriendelijke oevers aangelegd en aanpassingen aan het waterbeheer uitgevoerd. Vanaf september 2020 gaat er weer gewerkt worden in de Westbroekse Zodden, Huis te Hart, Molenpolder en Noorder Maarsseveense Plassen.

• Werkzaamheden: wat en wanneer

  De 2e fase van de herstelwerkzaamheden van de Natura2000-natuur in de Westbroekse Zodden, Huis te Hart en Molenpolder is per 1 september 2020 van start gegaan. We streven er naar om  op 1 maart 2021 klaar te zijn, want dan begint het broedseizoen. De voortgang van de werkzaamheden wordt, naast een zorgvuldige organisatie en planning, mede bepaald door de weersomstandigheden. Dit kan betekenen dat we in natte perioden minder werkzaamheden en in droge perioden meer werkzaamheden kunnen uitvoeren.

  Wat gaat u meekrijgen?

  De werkzaamheden worden uitgevoerd met verschillende machines en er is groot transport zichtbaar. Door de weidsheid van het gebied zult u echter van veel werkzaamheden niet veel meekrijgen.  

  Huis te Hart

  De graafwerkzaamheden zijn hier grotendeels afgerond. Er moet nog een petgat worden afgewerkt en een natuurvriendelijke oever aangelegd. Dit wordt in het eerste kwartaal van 2021 uitgevoerd.

  Westbroekse Zodden

  De werkzaamheden in de Westbroekse Zodden zijn in september van start gegaan. Er is begonnen met het verwijderen van moerasbos. Een aanzienlijke klus die het aanzien van het gebied zichtbaar heeft veranderd. De bosrijke omgeving is veranderd in het kenmerkende open veenlandschap dat hier wordt hersteld. De aanwezige zodden (drijvende wortelmatten) en veengrond maken de uitvoering van het werk erg complex. Elk perceel kan alleen via een aan te leggen stalen rijplatenbaan worden bereikt. Het plaggen van grasland en het graven van petgaten is in volle gang. Inmiddels zijn met de vrijkomende grond al enkele boerenpercelen opgehoogd. 

  

  Om in het gebied een flexibel waterpeil te kunnen instellen is inmiddels een nieuwe hoofdwatergang gegraven om (regen-)water te kunnen afvoeren. Aan het einde van deze watergang, ter hoogte van de Nedereindsevaart, is een stuw aangelegd.

  

  Inmiddels wordt gewerkt aan de peilscheiding ter hoogte van de Kerkdijk. Hier worden de maatregelen in goed overleg met de aanwonenden uitgevoerd. Deze werkzaamheden zijn iets vertraagd, maar hopen we voor het einde van het jaar af te ronden.

  Molenpolder

  De werkzaamheden in de Molenpolder zijn minder groot van omvang en vinden voor een deel ook vanaf het water plaats. Het gaat om het verwijderen van moerasbos, het plaggen van percelen (33.000 m³), het graven van petgaten, het ophogen van boerenpercelen aan de Kerkdijk en de aanleg van natuurvriendelijke oevers (o.a. langs de Maarsseveensevaart).
  We hopen op korte termijn te kunnen starten. Er is vertraging opgetreden doordat de transportroute over de Heuvellaan niet mogelijk/wenselijk was (lastbeperking voor zwaar verkeer). Het verkrijgen van de juiste vergunningen voor een alternatieve transportroute langs het fietspad van de Nedereindsevaart heeft de nodige tijd gekost. 
  Meer informatie over de transportroutes vindt u in deze brief en op het kaartje met werkzaamheden vanaf week 40 en het kaartje met werkzaamheden vanaf week 44.

  In oktober 2020 zijn twee particuliere bewoners bezig met werkzaamheden op percelen aan weerszijden van de Heuvellaan. Hierbij wordt de Heuvellaan overgestoken. Dit staat los van onze eigen werkzaamheden.

  Wanneer wordt er gegraven?

  In principe worden alleen op werkdagen (van maandag tot en met vrijdag) graafwerkzaamheden uitgevoerd. Op zaterdag verricht de aannemer af en toe wat voorbereidingen, maar er wordt dan niet gegraven. Op zondagen wordt er helemaal niet gewerkt.

  Blauwe diesel

  De machines die de aannemer gebruikt in het gebied gebruiken geen oliehoudende diesel, maar zogenoemde blauwe diesel. Blauwe diesel wordt onder andere geproduceerd uit plantaardige oliën als afvalstof van de voedselindustrie. Omdat de brandstof niet van minerale olie is gemaakt wordt ruim 80 procent minder CO2 uitgestoten dan bij gewone diesel.

• Met wie werken we samen?

  In Natura2000 Oostelijke Vechtplassen Utrecht werken provincie Utrecht, AGV/Waternet, Staatsbosbeheer, Natuurmonumenten, de gemeenten Stichtse Vecht en de Bilt en LTO Noord sinds 2012 samen aan voorbereiding en uitvoering van herstelmaatregelen in het kader van Natura2000 en het Programma Aanpak Stikstof. Deze partijen zijn vertegenwoordigd in het Bestuurlijk Platform Oostelijke Vechtplassen Utrecht.

  Herstelprogramma

  Staatsbosbeheer en Natuurmonumenten voeren in de Oostelijke Vechtplassen het Herstelprogramma ‘Nieuw leven in het veen’ uit.

• Geschiedenis van het project

  In 2014 heeft het Bestuurlijk platform Oostelijke Vechtplassen het ‘Inrichtingsplan op hoofdlijnen’ vastgesteld, in 2015 volgde het Definitief Ontwerp.

  Programmabureau Utrecht-West heeft tot december 2018 de regie gehad over de uitvoering. Vanaf januari 2019 is de uitvoering in handen van de provincie Utrecht.

  Laatste polders

  In november 2019 is gestart met herstelwerkzaamheden aan de laatste polders van de Oostelijke Vechtplassen: Westbroekse Zodden, Huis te Hart, Molenpolder en Noorder Maarsseveense Plassen.

  Eerder is de Oostelijke Binnenpolder van Tienhoven al onder handen genomen (van 2017 tot maart 2019).

  Onderzoeken

  Voor de ontwikkeling van het ontwerp hebben we onderstaande onderzoeken uit laten voeren. Als u geïnteresseerd bent in een van de volgende onderzoeken, dan kunt u deze opvragen via het emailadres: oostelijkevechtplassen@provincie-utrecht.nl

  • Dienst Landelijk gebied, nov 2013, LESA Utrechtse deel N2000 gebied Oostelijke Vechtplassen
  • KWR, januari 2014, Ecohydrologisch advies landbouwpercelen Noorderpark
  • Nelen & Schuurmans, april 2013. Alternatievenstudie Watergebiedsplan Noorderpark
  • Witteveen+Bos, 2011. Watersysteemanalyse Noorderpark ten behoeve van Watergebiedsplan en Beheerplan
  • MUG, september 2015. Verkennend Waterbodemonderzoek Oostelijke Vechtplassen
  • MUG, juli 2015. Historisch onderzoek voor beoogde grondverzet Oostelijke Vechtplassen
  • Witteveen+Bos Nota bodembeheer regio Noord West Utrecht.

• Meer over de bijzondere natuur

  Het natuurgebied ligt tussen de Vecht en de westrand van de Utrechtse Heuvelrug. Het bestaat uit een reeks laagveengebieden met een afwisseling van meren en plassen, bos en open landschap, inclusief het zeldzame trilveen dat op nog maar enkele plaatsen voorkomt.

  Onbewust heeft de mens een belangrijke hand gehad in het ontstaan van dit natuurgebied. De unieke natuur is namelijk het gevolg van de dynamische wisselwerking tussen vervening (het afgraven van turf) enerzijds en het dichtgroeien van water anderzijds. De overgang van open landschap naar gesloten landschap (bos) en de overgang van de droge zandgronden naar de vochtige laagveengebieden vormen het leefgebied voor zeldzame planten en diersoorten. Het gebied is belangrijk voor broedvogels van rietmoerassen en zeer belangrijk voor broedvogels van moerassen met veel waterriet en lange oeverzones.

  Doelsoorten

  • Plantengemeenschappen: kranswierwateren, meren met krabbenscheer, vochtige heiden (laagveengebied), blauwgraslanden, overgangs- en trilvenen (trilvenen), overgangs- en trilvenen (veenmosrietlanden), galigaanmoerassen, hoogveenbossen, groenknolorchis
  • Vissen: bittervoorn, kleine modderkruiper, rivierdonderpad
  • Zoogdieren: meervleermuis, noordse woelmuis
  • Vogels: roerdomp, woudaapje, purperreiger, porseleinhoen, zwarte stern, ijsvogel, snor, rietzanger, grote karekiet, aalscholver, kolgans, grauwe gans, smient, krakeend, slobeend, tafeleend, nonnetje

• Veelgestelde vragen

  Heeft u vragen over de werkzaamheden? Wellicht staat uw vraag en het antwoord bij dit overzicht van veelgestelde vragen.

  1. Welke werkzaamheden vinden er plaats en waarom?
     De werkzaamheden houden in: het plaggen van grasland, het graven van petgaten en natuurvriendelijke oevers en het aanpassen van het waterpeil in het natuurgebied. Het doel is dat ook de toekomstige generaties van het laagveenlandschap met bijzondere plant- en diersoorten kunnen blijven genieten.
  2. Wat is de planning van de werkzaamheden?
     Bekijk de planning van de voorlopig laatste werkzaamheden. Voor meer informatie kunt u contact met ons opnemen: oostelijkevechtplassen@provincie-utrecht.nl.
  3. Blijft er activiteit van grote machines op de onderhoudswegen?
     Incidenteel zullen beheermachines gebruik maken van de onderhoudswegen. Deze machines worden ingezet voor onder andere maaien en baggeren. Waar mogelijk rijden deze machines niet over het wandelpad, maar over speciale beheerpaden.
  4. Welke resultaten in flora en fauna gaan we zien?
     Het doel is om onder andere krabbenscheer, verschillende orchideeën  en plantensoorten van blauwgrasland, trilvenen en veenmosrietlanden terug te zien. Ook hopen we vissen zoals de bittervoorn en de rivierdonderpad en zoogdieren zoals de noordse woelmuis te zien. Maar vooral moerasvogels zoals de roerdomp, purperreiger, zwarte stern en aalscholver zullen in dit gebied eten gaan zoeken en zich nestelen.
  5. Komt er nog vee terug in het gebied?
     Er zal in principe geen vee meer terugkomen in het gebied. De werkzaamheden hebben als doel herstel van het laagveen landschap zodat bijzondere plant- en diersoorten de ruimte krijgen.
  6. Hoe gaat het gebied op de lange termijn onderhouden worden?
     Staatsbosbeheer is verantwoordelijk voor het beheer en onderhoud van dit gebied. Er is hiervoor subsidie beschikbaar. Ook richten we het gebied zo in met bijvoorbeeld beheerpaden dat er ook beheerd kan worden.
  7. Betekent al dat moeras meer uitstoot van methaan?
     Er is nog relatief weinig bekend van de methaanuitstoot. Er wordt nog allerlei onderzoek gedaan naar de effecten van de natuurherstelwerkzaamheden. Zoals bijvoorbeeld dit onderzoek van Waternet. Het is daarom moeilijk harde uitspraken te doen. Globaal kunnen we zeggen: waarschijnlijk komt bij het afplaggen tijdelijk extra methaan vrij. Als de vegetatie hersteld is, neemt dit weer af. Doordat de herstelwerkzaamheden bijdragen aan meer waterplanten en het slib verwijderd wordt, neemt de methaanuitstoot van de ondiepe wateren waarschijnlijk op den duur af.  
  8. Wat is de invloed van de mest van de duizenden ganzen in dit gebied?
     We proberen dit gebied armer aan voedingsstoffen te maken, onder andere door de voedselrijke bovengrond af te plaggen. Mest brengt natuurlijk weer voedingsstoffen het gebied in, maar omdat de ganzen hier ook eten zijn de voedingsstoffen voor een belangrijk deel ook uit het gebied afkomstig. Ganzen horen thuis in dit gebied. Dat ze niet bijdragen aan verdere verschraling is onvermijdelijk.
  9. Wat gaat er gebeuren met het waterpeil?
     Voor de natuur is water een belangrijke voorwaarde. We willen het schone en voedselarme kwelwater dat omhoog komt zo veel mogelijk de kans geven zijn goede werk te doen. Daarom komen er duikers tussen de verschillende sloten en petgaten, zodat het kwelwater overal kan komen. Daarnaast komt er een natuurlijk peilbeheer, dat meebeweegt met bijvoorbeeld de hoeveelheid neerslag. Daardoor wordt het natter in de winter en wat droger in de zomer. De woningen en erven langs de Kerkdijk krijgen een eigen peilvak met een vast waterpeil, zodat daar geen overlast ontstaat.
  10. Hoe kun je van de flora en fauna in dit gebied genieten?
      Je kunt mooie wandelingen maken in het gebied. Op dit moment kun je gebruik maken van het Bert Bospad en het Zoddenpad.
  11. Hoe ga je de cultuurhistorie van boerengeneraties terug zien in het gebied?
      Er wordt gekeken naar het ontwikkelen van (digitale) informatiepanelen waarop de cultuurhistorische elementen van het gebied te zien zijn.

Bewonersbrieven

• Brief video Westbroekse Zodden december 2020 (PDF, 309.03 KB)
• Brief transportroutes september 2020.pdf (PDF, 338.97 KB)
• Nieuwsbrief Oostelijke Vechtplassen juli 2020.pdf (PDF, 781.71 KB)
• Brief Oostelijke Vechtplassen december 2019 (PDF, 383.08 KB)
• Brief Oostelijke Vechtplassen juli 2019 (PDF, 340.25 KB)
• Nieuwsbrief Oostelijke Vechtplassen november 2018 (PDF, 161.75 KB)
• Nieuwsbrief Oostelijke Vechtplassen juli 2018 (PDF, 213.3 KB)
• Nieuwsbrief Oostelijke Vechtplassen 25-1-2018 (PDF, 132.27 KB)
• Nieuwsbrief algemeen 25-08-2017 (PDF, 263.12 KB)
• 8e Voortgangsbrief okt. 2016-uitnodiging opendag taartpunt (PDF, 114.45 KB)
• 7e voortgangsbrief N2000 dec.2015 (PDF, 92.69 KB)
• 6e voortgangsbrief N2000 juli 2015 (PDF, 348.25 KB)
• 5e voortgangsbrief N2000 maart 2015 (PDF, 212.29 KB)
• 4e voortgangsbrief N2000 mei 2014 (PDF, 1.03 MB)
• 3e voortgangsbrief N2000 april 2014 (PDF, 211.69 KB)
• 2e voortgangsbrief N2000 december 2013 (PDF, 128.45 KB)
• 1e voortgangsbrief N2000 september 2013 (PDF, 122.97 KB)
• Bewonersbrief Taartpunt mrt. 2016 (PDF, 82.99 KB)
• Bewonersbrief Taartpunt okt. 2015 (PDF, 343.04 KB)

Downloads

• Definitief Ontwerp (vastgesteld door GS 5-7-2016) (PDF, 11.16 MB)
• Beantwoording schriftelijke reacties op Inrichtingsplan op hoofdlijnen (PDF, 194.96 KB)
• Inrichtingsplan op hoofdlijnen Natura2000 15-2014 (PDF, 31.54 MB)
• Herstelprogramma SBB en NM (PDF, 56.65 KB)

Meer informatie

Inloopspreekuur

Tijdens het broedseizoen van maart tot en met augustus wordt er niet gewerkt en is er geen inloopspreekuur. In september start het werk weer en dan starten wij ook met het inloopspreekuur. Dit is dan om de week op donderdag (in de oneven weken) tussen 15.00 en 16.00 uur.

Er is geen inloop op donderdag 31 december 2020. De eerstvolgende is op donderdag 7 januari 2021. U vindt dan de projectleiders in de bouwkeet aan de Kerkdijk in Westbroek. Ga tussen de huisnummers 28 en 30 het pad op.

Op de hoogte blijven?

We houden omwonenden op de hoogte van de werkzaamheden met behulp van (nieuws)brieven, inloopbijeenkomsten en excursies. Wilt u ook op de verzendlijst? Stuur dan een e-mail naar oostelijkevechtplassen@provincie-utrecht.nl.

Contact

Heeft u vragen over de herstelwerkzaamheden aan de Oostelijke Vechtplassen, neem dan contact op met het projectteam.

• E-mail: oostelijkevechtplassen@provincie-utrecht.nl
• Telefoonnummer: 030 - 258 35 11
• Bij calamiteiten buiten kantooruren: 06 - 53 17 95 38