Financiën

Het werken met en uitgeven van gemeenschapsgeld is een grote verantwoordelijkheid. Daarom gaan wij op een open en transparante manier met onze inkomsten en uitgaven om.

Wat is er aan de hand?

In dit coalitieakkoord formuleren we stevige ambities, waar we fors in willen investeren. Dat vraagt om een gedegen uitwerking, fasering en financiële dekking. Uitgangspunt voor dit akkoord is dat de ambities voor de komende coalitieperiode worden uitgevoerd binnen de financiële kaders. We staan voor een structureel sluitende provinciale begroting en meerjarenraming. Samen met de gehele Provinciale Staten komen we tot goede planning en controlproducten.

Wat gaan we doen?

We investeren de komende jaren fors in de grote maatschappelijke opgaven die op onze provincie afkomen. We investeren in de transitie van het landelijk gebied en plattelandscoaches. Op het gebied van natuur nemen we geld op voor het bomenplan, de voedselagenda, dierenambulances en wilde dierenopvang, en natuur- en milieueducatie. We investeren geld in woningbouw en op het gebied van economie in de regionale innovatiekracht, en onderwijs en arbeidsmarkt. We investeren geld in Groen groeit mee, groene buitengewoon opsporingsambtenaren (BOA's), de ontwikkeling van recreatie, subsidies voor groene initiatieven en het sportakkoord. Ook investeren we geld voor klimaatadaptatie, reserveren we geld voor het oprichten van warmtebedrijven en worden we aandeelhouder van Stedin. Op het gebied van mobiliteit zetten we in op openbaar vervoer, knelpunten van wegen en het regioalternatief ring Utrecht. We reserveren ook geld voor erfgoed en cultuur, erfgoedbeleid, de Fair Practice Code, bibliotheken, laaggeletterdheid en cultuuronderwijs.

Naast deze investeringen starten we ook een aantal fondsen, waarmee we de komende jaren onze inwoners en partners kunnen ondersteunen. Er komt een fonds of ander financieel instrument voor het versnellen en versterken van duurzame energie en initiatieven op dit gebied. We zoeken uit of we dit fonds voor een deel revolverend kunnen maken. Ook komt er een fonds voor de versnelling van woningbouw, voor het oplossen van fietsknelpunten en voor het invullen van het Actieprogramma Vitale kernen.

De grote opgaven vragen ambitieuze plannen waar we de komende jaren aan werken. Voor nieuwe ambities en daar waar een onaanvaardbare werkdruk is, zorgen we dat er capaciteit bijkomt om de taken uit te voeren. We realiseren ons dat dit alleen mogelijk is door op andere gebieden wat minder te doen. We geven onszelf daarom een taakstelling mee op materiële budgetten en subsidies. Daarnaast geven we Gedeputeerde Staten en de ambtelijke organisatie de opdracht om met een voorstel te komen over waar we taken en projecten slim kunnen samenvoegen en welke we kunnen beëindigen. Om zo een gezonde financiële provincie te blijven en onze ambtelijke capaciteit op de juiste plekken te benutten.

Financiële vertaling

*Investeringen en fondsen: de financiële effecten van de investeringen vertalen zich in lasten (afschrijvingen en rente) die zich na deze coalitieperiode zullen gaan voordoen.

**Duurzame energie: verdeling nog nader te bepalen op basis van planuitwerking.

Voor het financieel perspectief van 2030 en 2035 krijgen Gedeputeerde Staten de opdracht om samen met het Interprovinciaal Overleg (IPO) en in overleg met het Rijk te zorgen voor een groei van de omvang van het provinciefonds en een structureel sluitende begroting op termijn.

We lichten de reserves periodiek door. We houden voor de dekking van de door ons geïdentificeerde risico’s een reserve Weerstandsvermogen aan die minimaal 1,4 keer en maximaal 2 keer zo groot is als het bedrag van de geïdentificeerde risico’s.

De opcenten over de motorrijtuigenbelasting worden jaarlijks geïndexeerd met het inflatiecijfer conform de nationale consumentenprijsindex (CPI).

De komende periode krijgt de provincie mogelijk te maken met een nieuw verdeelmodel voor middelen uit het provinciefonds. Dit is op dit moment nog onzeker. De dekking van het risico van een verlaging van de uitkering uit het provinciefonds wordt voor de twee eerstkomende kalenderjaren opgenomen in de reserve Weerstandsvermogen. Mocht er daadwerkelijk een verlaging komen, dan zullen Gedeputeerde Staten met voorstellen komen hoe deze financiële tegenvaller structureel te dekken. Hierbij kijken we eerst naar bijsturing binnen de lopende begroting. Mocht er structureel ruimte ontstaan door het invoeren van het nieuwe belastinggebied vanaf 2030, kan dit betrokken worden bij de dekking van de tussenliggende jaren tot en met 2030. Pas daarna komt de optie in beeld om de opcenten motorrijtuigenbelasting te verhogen.

Het Rijk legt steeds vaker taken bij decentrale overheden, ook bij de provincie. Wij gaan ervan uit dat het Rijk altijd voldoende middelen laat meekomen om deze taken op te pakken, zoals zij dit zelf ook hebben opgenomen in het actieprogramma Sterk Bestuur en de Code Interbestuurlijke Verhoudingen. Waar dit niet gebeurt, wijzen wij het Rijk op verantwoordelijkheid en mogelijke consequenties van onvoldoende dekking.

Uitgangspunten en spelregels

• De begroting moet meerjarig structureel en reëel in evenwicht zijn.
• De door Provinciale Staten vastgestelde financiele kaders en normen zijn leidend. Afwijkingen worden expliciet aan Provinciale Staten voorgelegd.
• Heroverweging van de vastgestelde begroting vindt zoveel mogelijk plaats bij de kadernota. Hier ligt het zwaartepunt van de integrale afweging. Tussnetijdse beleidsvoorstellen, inclusief impact op de bedrijfsvoering, moeten altijd zijn voorzien van een dekkingsvoorstel.
• Inzet van reserves wordt in de begroting opgneomen waarbij de Budget en Afrekenregels van toepassing zijn. Voor het afrekenen van de programma's gaan we uit van de volgende volgorde:
  • specifieke middelen
  • bestemmingsreserves
  • algemene middelen
• Meevallers op de begroting vallen vrij in de Algemene Middelen. Dit geldt ook voor geld wat overblijft aan het eind van het jaar behalve voor zover er goed onderbouwde bestemmingsvoorstellen voor zijn.
• Tegenvallers worden, tot 10% van de begrotingspost, binnen het eigen programma opgelost. Verschuivingen binnen de beleidsdoelen in een programma is toegestaan. Dit wordt via een besluit van Gedeputeerde Staten geformaliseerd.
• Om het inzicht op de uitgaven van de ambities te verbeteren worden uitvoeringskosten voor ambtelijke ondersteuning voor opgaven, projecten en programma's volledig toegerekend aan de betreffende begrotingsprogramma's.