Onze visie op Utrecht
Steeds meer mensen vinden het fijn wonen, werken en studeren in Utrecht. Maar, iedereen kent wel iemand die een betaalbare woning zoekt en deze niet kan vinden. Daarom versnellen we de woningbouw, en zorgen we voor voldoende betaalbare en passende woningen voor onze inwoners. En ook voor de vele bedrijven houden we onze provincie aantrekkelijk, investeren in groene, gezonde, duurzame en goed bereikbare werkplekken.
Wat is er aan de hand?
Utrecht is een aantrekkelijke provincie. De ligging en omgeving maken de provincie Utrecht een populaire plek om te wonen en te werken. De komende jaren is de woningbouwopgave dan ook fors, want er is een groot tekort aan (betaalbare) woningen. Met het Rijk zijn afspraken gemaakt over het realiseren van 83.500 woningen in de periode 2022 tot en met 2030. Gezien de huidige ontwikkelingen als beperkte stikstofruimte, ruimte op het elektriciteitsnet, Groen groeit mee en bereikbaarheid is dat een flinke uitdaging. De provincie Utrecht is de meest aantrekkelijke economische regio van Europa. Maar ook hier zijn uitdagingen. Op de arbeidsmarkt zijn tekorten, en bedrijventerreinen moeten verduurzaamd en gerevitaliseerd worden om aantrekkelijk te blijven als werklocatie.
Bij het nastreven van vitale steden en dorpen is niet alleen aandacht voor wonen en werken, maar ook voor voldoende groen, natuur, recreatie, water, voorzieningen en de bereikbaarheid ervan. We kijken dus niet alleen naar de ‘economische kant’, maar ook naar de brede welvaart van de provincie. Zo wordt de samenhang tussen wonen, werken en ontspannen bewaakt en behoudt de provincie Utrecht haar aantrekkingskracht. De randvoorwaarden hiervoor staan beschreven in de andere hoofdstukken.
Wat gaan we doen?
Wonen
- We werken samen met gemeenten aan duurzame, betaalbare en passende woningen voor al onze inwoners. We realiseren de Woondeals. Dat betekent dat 83.500 woningen gerealiseerd worden in negen jaar. Hiermee lossen we het tekort aan woningen op. We houden vast aan de ambitie van 10.000 woningen per jaar.
- Samen met gemeenten, woningbouwcorporaties en het Rijk versnellen we de woningbouw. We stellen hiervoor een fonds (Fonds Versnelling Woningbouw) en uitvoeringskracht beschikbaar.
- Vanuit de Woondeals komt er een regionale versnellingstafel met deelnemers van overheden, corporaties en bouwpartijen om de knelpunten in de woningbouw breed te bespreken en op te lossen.
- We benutten binnenstedelijke locaties en staan waar nodig en mogelijk extra uitleglocaties toe. We volgen hierbij de basisprincipes voor verstedelijking uit de provinciale Omgevingsvisie.
- We bekijken of onze regels nog passen bij de doelstelling. We blijven toetsen of de Omgevingsverordening goed aansluit bij de ruimte die de Omgevingsvisie beoogt. We kijken zelf en samen met gemeenten naar waar meer flexibiliteit mogelijk is.
- We kijken of er meer flexibiliteit mogelijk is in de toepassing van de mobiliteitsanalyse.
- We behouden de bestaande regeling om eenmalig 50 extra woningen te bouwen per kern ten behoeve van het behouden van vitaliteit en ondersteunen hierbij, als dat nodig is.
- Bij de actualisering van de Omgevingsvisie brengen we ook het langetermijnperspectief in beeld, waarin de effecten van klimaatverandering worden meegenomen.
- We willen dat minimaal 30 procent van de nieuwe woningen sociale huur is, en in totaal minimaal tweederde van de nieuwe woningen betaalbaar is. Samen met gemeenten zoeken we mogelijkheden om het aandeel sociale woningen en woningen in het middensegment te verhogen. We verkennen hierbij de mogelijkheid van een vereveningsfonds.
- Samen met gemeenten kijken we hoe we de bestaande woningvoorraad beter kunnen benutten. Bijvoorbeeld door de bouw van extra woonlagen bovenop bestaande woningen, het stimuleren van andere (samen)woonvormen en het bevorderen van doorstroming. Dat laatste doen we door gemeenten onder andere te helpen met het opstellen van woonzorgvisies zodat er voldoende seniorenwoningen gebouwd worden – inclusief woningen waarbij wonen en zorg gecombineerd worden.
- We bouwen in de provincie passend bij de veranderende vraag. Dat betekent meer woningen voor kleinere huishoudens, voor ouderen, studenten en jongeren, voor mensen die zorg nodig hebben en voor arbeidsmigranten en statushouders. We gaan ons inzetten om op regionaal niveau de huisvesting van kwetsbare doelgroepen die extra aandacht vragen samen met de gemeenten beter te organiseren. Wij voeren hierop de regie – in lijn met de aangekondigde Wet versterking regie op de volkshuisvesting. En we blijven met de gemeenten in gesprek over de lokale behoeften.
- We maken tempo bij het realiseren van voldoende ruimte voor flexwoningen.
- We bevorderen en ondersteunen de transformatie van leegstaande gebouwen zoals kantoren en winkels naar woningen.
- We actualiseren ons beleid voor leegstaande agrarische bebouwing, waarbij we zoeken naar meer ruimte voor woningen en naar meer ruimte voor sociale en economische functies. Dit levert een bijdrage aan het voorkomen van ondermijning en bevordert de vitaliteit.
- Vluchtelingen blijven welkom in onze provincie. We versterken het Kansenmakersteam om tijdig voldoende opvanglocaties te realiseren.
- We gaan verder met het convenant Duurzame Woningbouw en komen zelf de afspraken na. We werken aan het aanscherpen van ambities en streven naar vastlegging daarvan in landelijke afspraken om de duurzame woningbouw invulling te geven.
- We hebben oog voor de vitaliteit en het benodigde voorzieningenniveau van de kleinere kernen. Daarvoor maken we een Actieprogramma Vitale Kernen, waarmee we onder andere Dorpendeals mogelijk maken. Zo stimuleren we plannen die de sociale verbinding van wijk of dorp versterken.
Rijnenburg en A12-zone
- De ontwikkeling van Rijnenburg en de A12-zone is van belang voor het realiseren van de provinciale klimaat- en woningbouwambities. Samen met de betrokken gemeenten werken we de plannen voor woningbouw zo snel mogelijk uit.
- We kiezen in Rijnenburg voor het ontwikkelen van een combinatie van permanente energieopwekking en woningbouw conform scenario ‘Klein Rijnenburg’ (20.000 tot 25.000 woningen). We dragen bij aan de versnelling van de komst van het energielandschap en onderzoeken of en hoe de bouw van woningen al voor 2035 kan beginnen, in samenhang met de ontwikkeling van de A12-zone.
- Voorwaarde voor een goede ontwikkeling van Rijnenburg is de bereikbaarheid. Er moet een goede aansluiting zijn op de energie-infrastructuur, het fiets- en wegennet en een hoogwaardig openbaarvervoerlijn. Het doortrekken van de Merwedelijn of Papendorplijn is daarvoor een randvoorwaarde. Voor de middelen en risico’s daarbij trekken we samen op met betrokken gemeenten en het Rijk.
- Het uitgangspunt ‘water en bodem sturend’ is ook bij de A12-zone en Rijnenburg van belang. We geven hier invulling aan bij de ontwikkeling van de gebieden.
Economie
- We maken nieuw economisch beleid waarin economische, ecologische en sociale aspecten met elkaar in balans zijn en waarbij er ruimte is voor die activiteiten die Utrecht kenmerken.
- We bieden vestigingsmogelijkheden voor bedrijven, bij voorkeur in de gezondheids- en duurzaamheidssector. Regionale (midden- en kleinbedrijf) bedrijven en familiebedrijven krijgen de ruimte om binnen de regio door te groeien of zich te verplaatsen als dat nodig is.
- We werken aan het werklandschap van de toekomst: groene, gezonde en goed bereikbare bedrijventerreinen waar het fijn werken is. De werklandschappen dragen bij aan het opwekken van energie, de biodiversiteit en klimaatbestendigheid.
- We zorgen voor voldoende aanbod van werklocaties. Het intensiveren, herstructureren en verduurzamen van bedrijventerreinen blijft prioriteit. In 2025 evalueren we de behaalde intensivering van bedrijventerreinen en, indien nodig, herijken we onze ambitie. We gaan ook ons kantorenbeleid evalueren en, indien nodig, herijken.
- We onderzoeken of we de investeringsmogelijkheden van de Ontwikkelmaatschappij Utrecht kunnen verruimen.
- We bevorderen functiecombinaties en zien geen ruimte voor grote datacentra en grote distributiecentra.
- Wij ondersteunen innovatieve bedrijven, start-ups en oplossingen die bijdragen aan een gezonde leefomgeving, gezonde samenleving en gezonde mensen, en stimuleren de vestiging van deze bedrijven in onze regio.
- We versterken samenwerking op innovatie, digitalisering en kennisontwikkeling. De Economic Board Utrecht, Economic Board Foodvalley en de Regionale Ontwikkelmaatschappij Utrecht bouwen verder aan de innovatiekracht door inzet van de fondsen voor innovatieve start-ups door te zetten.
- We maken budget vrij voor kennismakelaars midden- en kleinbedrijf. Met dit budget stellen we capaciteit beschikbaar om te zorgen dat inzichten en innovaties ook de ondernemers bereiken die niet de directe doelgroep van de Regionale Ontwikkelmaatschappij en Economic Boards zijn, maar hier wel baat bij hebben.
- We kijken in de gebiedsprocessen van het Utrechts Programma Landelijk Gebied hoe we bedrijvigheid kunnen creëren in vrijkomende agrarische bebouwing, waardoor we werkgelegenheid nabij de mensen realiseren. Dit zonder afbreuk te doen aan een goede ruimtelijke kwaliteit.
- Samen met partners uit het bedrijfsleven, de onderzoeks- en onderwijswereld positioneren wij ons onder de noemer ‘Utrecht, Heart of Health’ in binnen- en buitenland. Hiermee leveren we als regio Utrecht een substantiële bijdrage aan een gezonde samenleving.
- We zijn trots op de grote spelers als Foodvalley, Earth Valley, Utrecht Science Park en de media- en serious gaming-industrie. We denken mee in ontwikkelingen naar de toekomst om hun potentieel te benutten.
Arbeidsmarkt en onderwijs
- We brengen overheid, onderwijs- en kennisinstellingen, gezondheidsorganisaties en het bedrijfsleven samen om het onderwijs beter te laten aansluiten op de arbeidsmarkt. We bouwen daarmee verder aan de Utrecht Talent Alliantie. In de Human Capital Agenda, die de basis vormt voor de Utrecht Talent Alliantie, is het middelbaar beroepsonderwijs als prioritaire doelgroep benoemd. Door aanscherping van de Human Capital Agenda sluiten we vraag en aanbod op de arbeidsmarkt nog beter op elkaar aan.
- Voor het vestigingsklimaat en het behoud van internationaal talent zijn internationale scholen in onze provincie van belang. Daarom zetten we ons in voor goede en toegankelijke internationale scholen.