De provincie Utrecht viert in 2025 het 650-jarig bestaan van de provinciale democratie. Commissaris van de Koning Hans Oosters vindt het daarom onbestaanbaar dat te veel mensen zich buitengesloten en niet gehoord voelen door de overheid. Dat zei hij in zijn toespraak tijdens de nieuwjaarsreceptie op 8 januari in het Huis voor de provincie.
Foto: tijdens zijn nieuwjaarstoespraak stond Commissaris van de Koning Hans Oosters stil bij de viering van 650 jaar provinciale democratie
In zijn toespraak vertelde Oosters hoe de toenmalige bisschop van Utrecht in 1375, in ruil voor het aflossen van zijn schulden, een deel van zijn macht afstond aan de standen, kapittels, steden en ridders. Alleen met hun instemming kon de bisschop nieuwe belastingen heffen of een oorlog beginnen. Deze afspraken werden in de Stichtse Landbrief vastgelegd en op 17 mei 1375 in de Kapittelzaal van de Dom ondertekend door de bisschop en de steden Utrecht, Amersfoort en Rhenen. Later zetten ook Montfoort en Wijk bij Duurstede hun handtekening. “Daarmee nam het delen van de macht in onze provincie een aanvang. Reden om daar 650 jaar later uitvoerig en feestelijk bij stil te staan. Het delen van macht betekent dat eenieder deelgenoot kan zijn van een welvarende toekomstbestendige samenleving. De kern van wat democratie is. Als dat niet actueel is. Actueler dan ooit,” aldus Hans Oosters.
Utrechtse traditie
“Je gehoord en gezien voelen, is in onze samenleving niet vanzelfsprekend. Te veel mensen ervaren dat er voor hun zorgen en hun mening geen ruimte is. Ze voelen zich overschreeuwd door gepolariseerde opvattingen waarin alles wordt versimpeld tot voor of tegen.” Uit onderzoek blijkt dat 1 op de 6 mensen zich buitengesloten voelt in Nederland. Onverteerbaar, aldus Oosters. “Juist in onze provincie waarin medezeggenschap al sinds 1375 bestaat, is het onze plicht ons in te spannen voor mensen die onvoldoende worden gehoord en zich voelen buitengesloten. Wij hebben een Utrechtse traditie hoog te houden!”
Jongeren
De commissaris somde een aantal belangrijke problemen van deze tijd op: gebrek aan goede en betaalbare woningen, de risico’s van klimaatverandering, de noodzaak om natuur en biodiversiteit te herstellen. Onderwerpen waar juist jongeren zich grote zorgen over maken, hoort hij tijdens werkbezoeken en tijdens een recente gastles aan een school voor voortgezet onderwijs. En de jongeren geven ook vaak aan wel mee te willen praten, maar niet goed weten hoe. De provincie wil daar in dit feestjaar manieren voor vinden zodat jongeren blijvend kunnen meepraten.
Op de vraag waarom deze problemen niet voortvarend genoeg worden opgepakt, kijkt de commissaris nadrukkelijk naar Den Haag. “Vertraging, gedoe en uitstel op landelijk niveau speelt ons parten. Er is landelijk te veel, vaak opgeklopte, politieke verdeeldheid over de aanpak van de urgente vragen en zorgen.”
Gezonde democratie
Met een verwijzing naar de Stichtse Landbrief, roept de commissaris de bestuurders op om écht te luisteren naar inwoners en in het bijzonder naar jongeren om samen met hen aan de toekomst te bouwen. “Gehoord en gezien worden, mee kunnen praten, een aandeel hebben in het vinden van oplossingen -het zijn de persoonlijke ingrediënten voor een gezonde democratie. Mee kunnen doen en daarvoor worden uitgenodigd zijn basisvoorwaarden. Democratie is meer dan eens in de vier jaar je stem kunnen uitbrengen.”
Voor persinformatie:
karin.alberts@provincie-utrecht.nl
06 53 72 80 69
