De provincie Utrecht wil een impuls geven aan de uitvoering van het coalitieakkoord en investeren in de wendbaarheid van de organisatie om beter in te spelen op grote transities. Dat staat in de Kadernota 2026-2029 die vandaag aan Provinciale Staten is aangeboden. Gedeputeerde Financiën Has Bakker: “We gaan waarmaken wat we hebben afgesproken en willen betekenisvolle stappen zetten in de uitdagingen die op ons afkomen.” Daarnaast doet de provincie een oproep aan het Rijk: zorg voor voldoende middelen voor thema’s als woningbouw, het landelijk gebied, bereikbaarheid en het oplossen van netcongestie.
Halverwege haar periode doet het college van Gedeputeerde Staten voorstellen om een extra impuls te geven aan de ambities en afspraken uit het coalitieakkoord ‘Aan de slag voor Utrecht’. Er wordt extra ingezet op een provincie waar de natuur sterker, schoner en gezonder is, met een leefomgeving die klaar is voor de toekomst. Het gaat in de kadernota om een aanvullende investering van ruim 32 miljoen euro in 2026. Deze koers wordt de komende jaren doorgezet: tot en met 2029 nemen de uitgaven toe met 130 miljoen euro.
Impuls aan coalitieakkoord
In deze kadernota staan voorstellen om het natuurbeheer verder op orde te brengen en te investeren in de uitvoering van het Utrechts Programma Landelijk Gebied. Ruim drie miljoen euro wordt vrijgemaakt voor de Natura 2000 gebieden en Agrarisch Natuur en Landschapsbeheer. Ook cultuur krijgt aandacht. In 2026 krijgen streek- en kasteelmusea 600.000 euro om te vernieuwen.
Een andere grote investering is er voor woningbouw. Het vinden van een geschikte woning is namelijk voor veel mensen een groot probleem. Daarom werkt de provincie aan het versnellen van woningbouw en ondersteunt de provincie gemeenten bij het realiseren van meer betaalbare huizen. Het huidig programma Versnelling Woningbouw loopt tot 2028, maar de woningbouwopgave stopt dan niet. Daarom maakt het college in totaal 27 miljoen euro extra vrij om de inzet op de versnelling van woningbouw te garanderen tot 2030.
Ontwikkeling van Groot Merwede en Rijnenburg
De bereikbaarheid in Utrecht heeft blijvende aandacht van de provincie. Ook in deze kadernota, want waar nieuwe huizen verrijzen, zijn ook voorzieningen nodig. In Utrecht ligt de grootste woningbouwlocatie van Nederland waar de provincie samen met gemeenten aan werkt: Groot Merwede en Rijnenburg, goed voor circa 75.000 woningen. Voor de bereikbaarheid is een tramlijn nodig: de Merwedelijn. Daar is meer geld voor nodig dan de 1,2 miljard euro die door de Rijksoverheid, gemeenten en provincie is toegezegd.
Het college doet daarom een stap naar voren en vraagt Provinciale Staten om akkoord te gaan met een plan om de eigen bijdrage met 100 miljoen euro te verhogen. Dat bedrag kom bovenop de 200 miljoen die al gereserveerd is. Voor deze voorgenomen verhoging wordt financieel dekking gezocht binnen de bestaande OV-begroting.
Investeren in uitvoeringskracht
Al langere tijd is duidelijk dat meer inzet nodig is en blijft op handhaving, toezicht en vergunningverlening. In de kadernota wordt daarom ruimte gemaakt om de uitvoering van deze taken te versterken. De aanwezigheid van zeer zorgwekkende stoffen (ZZS) zoals PFAS in bodem en water vormt een groeiende maatschappelijke opgave. Ook de stikstofproblematiek legt een grote druk op de provincie, agrariërs, ondernemers, natuurorganisaties en andere overheden. De oplossingen zijn vaak complex en tijdrovend.
Daarom wil de provincie Utrecht meer deskundigheid in huis halen om dit soort problemen aan te pakken en snel te kunnen handelen. Gedeputeerde Bakker: “Er zijn mensen nodig die aan de slag kunnen met de stikstofopgave en de transitie van het landelijk gebied, maar we hebben bijvoorbeeld ook juristen en hydrologen nodig om de maatregelen voor de Kaderrichtlijn Water uit te voeren en te zorgen voor schoon en voldoende drinkwater.”
Organisatie die kan meebewegen
Ondertussen staat de wereld niet stil. Geopolitieke spanningen zorgen voor onzekerheid en technologische innovaties volgen elkaar razendsnel op. Tegelijkertijd wordt er vaker een beroep op de provincie gedaan om mee te werken aan maatschappelijke uitdagingen. Dit vraagt om wendbaarheid en weerbaarheid van de organisatie. Daarom wordt er geïnvesteerd in de provinciale organisatie op het gebied van strategische kennis en ICT.
Oproep aan het Rijk: zorg voor voldoende middelen
Om het groeiende takenpakket, de ambities en verantwoordelijkheden van de provincie goed uit te voeren, is genoeg financiering nodig. De provincie Utrecht maakt zich daarom zorgen over de nieuwe verdeling van het provinciefonds dat het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) naar verwachting per 1 januari 2026 wil laten ingaan. Dit brengt risico’s mee voor de financiën van de provincie. Utrecht roept het Rijk daarom op om te zorgen voor een passende financiering uit het provinciefonds.
Gedeputeerde Has Bakker: "Wij voeren de nodige taken uit in opdracht van het Rijk en dragen in belangrijke mate bij aan de ambities die dit kabinet stelt. Hierbij geldt simpel gezegd dat we zonder de knaken de taken en ambities niet kunnen uitvoeren. Bijvoorbeeld voor het tegengaan van netcongestie, investeringen in het landelijk gebied voor boeren en natuur, zorgen voor goed Openbaar Vervoer en het versnellen van de woningbouw, moet het Kabinet over de brug komen.”
Kadernota en Toekomstbrief
In de Kadernota 2026-2029 doet het college van Gedeputeerde Staten voorstellen voor de begroting 2026 en wordt een meerjarenbeeld tot 2029 geschetst.
De uitdagingen en ambities voor de toekomst vragen om ruimte, geld en weloverwogen keuzes. Daarom is voor de eerste keer bij de kadernota een bijlage toegevoegd: de Toekomstbrief. Hierin kijkt de provincie vooruit naar de middellange termijn: welke uitdagingen komen op de provincie af en hoe blijft de financiële huishouding van de provincie gezond.
Provinciale Staten debatteren over de Kadernota 2026-2029 tijdens de integrale commissievergadering Bestuur, Economie, Cultuur & erfgoed op 25 juni en nemen besluiten over de Kadernota in de Provinciale Statenvergadering op 9 juli 2025. De vergaderingen van Provinciale Staten zijn openbaar en digitaal te volgen en vanaf de publieke tribune in het Huis voor de provincie.
Voor persinformatie:
jiri.glaap@provincie-utrecht.nl
06 39 63 21 97
