De zomers in Nederland worden steeds warmer, met meer en langere hittegolven. Dat merken we ook nu: de temperaturen lopen flink op, vooral in steden en dorpen met veel steen en weinig groen. Dit zorgt niet alleen voor ongemak, maar ook voor gezondheidsproblemen en schade aan wegen en natuur. De provincie Utrecht ziet dit probleem ook, en werkt samen met gemeenten, de GGD, scholen en inwoners aan oplossingen tegen hitte.
Door die oplopende temperaturen blijft het op warme dagen in veel huizen lang heet. Uit een enquête van ANP en Kieskompas onder 20.000 mensen blijkt dat ruim een derde van de Nederlanders vindt dat hun woning niet goed bestand is tegen hitte. Dit geldt vooral voor mensen in stedelijke gebieden. Daar zorgen stenen gebouwen, straten en pleinen vol met tegels ervoor dat de warmte lang blijft hangen. Zo kan het in de binnenstad van Utrecht tot wel 7 graden warmer worden dan 10 kilometer verderop, in het buitengebied. Daarnaast is er in veel buurten weinig groen en schaduw, waardoor vooral mensen zonder tuin of balkon weinig mogelijkheden hebben om af te koelen.
Waarom is hitte een probleem?
Langdurige hitte kan veel problemen geven. Vooral voor ouderen, jonge kinderen en mensen met een kwetsbare gezondheid is het gevaarlijk. Het kan zelfs leiden tot levensgevaarlijke situaties zoals een hitteberoerte. Daarnaast zorgt hitte voor slechter slapen en minder concentratie. Ook kan het schade aan wegen veroorzaken zoals scheuren in fietspaden. Daarnaast lijdt de natuur onder extreme hitte, met bijvoorbeeld een verhoogd risico op natuurbranden. Daarom is het belangrijk om nu maatregelen te nemen. Zo houden we onze steden en dorpen leefbaar, ook in de toekomst.
Wat doet provincie Utrecht tegen hittestress?
Als provincie werken we met het programma Klimaatadaptatie 2025-2028 aan oplossingen tegen hittestress. Dit doen we samen met gemeenten, woningcorporaties, de GGD, scholen en inwoners.
De provincie stimuleert:
Groenere steden en dorpen. Bijvoorbeeld via subsidies voor tuinen, schoolpleinen en groene daken.
Lokale hitteplannen. Daarin leggen gemeenten vast hoe ze omgaan met hitte en samenwerken met de GGD en het Rode Kruis, om zo kwetsbare groepen te beschermen.
Integrale hitteplannen. Daarin wordt gekeken naar de inrichting van gebouwen, straten en pleinen. Denk aan meer schaduw, groen en zonwering bij nieuwbouw.
Zo pakt gemeente Nieuwegein hitte aan
De gemeente Nieuwegein is al volop bezig om hitte in de stad aan te pakken. Samen met de provincie stelde de gemeente een hitteplan op. “In zo’n plan staat bijvoorbeeld hoe we kwetsbare mensen kunnen bereiken voorafgaand of tijdens een hittegolf, bijvoorbeeld via welzijnsorganisaties, buurtpleinen of de bibliotheek,” vertelt Anke Abbink, beleidsadviseur Gezondheid en Gezonde Leefomgeving van de gemeente Nieuwegein. “Doordat we zo’n plan hebben, gaat hitte ook meer leven in onze gemeente en ontstaat er meer urgentie, ook in de gezondheidssector, legt Anke uit. “De samenwerking met de provincie Utrecht in het opstellen van zo’n plan is heel waardevol. Zij denken echt met ons mee, delen kennis vanuit andere gemeenten en helpen financieel.”
Inmiddels werkt de gemeente aan een breder, integraal hitteplan, waarin ook wordt gekeken naar hitte in gebouwen. “We proberen hitte bijvoorbeeld ook zoveel mogelijk mee te nemen in de warmteplannen voor de wijken,” legt Laurens van Miltenburg, beleidsadviseur Klimaatadaptatie bij de gemeente Nieuwegein, uit. “Daarbij kijken we niet alleen naar hoe we woningen verwarmen, maar juist ook naar de toenemende behoefte aan koelte in de zomer. Met die steeds extremere temperaturen is dat echt nodig.”
De gemeente Nieuwegein helpt ook inwoners om hun woning of tuin beter bestand te maken tegen hitte. “Onze subsidies voor groene daken en zonwering gaan als een tierelier,” vertelt Laurens. Een groen dak kan de temperatuur van het dak flink verlagen, waardoor het binnen koeler blijft. Ook voor stadspashouders zijn er mogelijkheden.
“Zij kunnen gratis hun tuin vergroenen. En wie tegels uit de tuin haalt, kan gebruikmaken van de gratis tegeltaxi.” Om nog gerichter in te spelen op hittestress in de gemeente, is er een vragenlijst uitgezet onder inwoners. Hiermee wordt gekeken op welke plekken hitte het meest belastend wordt ervaren. “De uitkomsten gebruiken we bij het (opnieuw) inrichten van straten en buurten," legt Laurens uit. "Zo zorgen we ervoor dat juist op die plekken meer groen en schaduw komen.”
Samen weerbaar tegen hitte
De provincie Utrecht kiest voor actie. Door nu in te zetten op klimaatbestendige maatregelen, blijft de provincie in de toekomst ook een fijne plek om te wonen, werken en ontspannen.
Meer informatie
Lees meer over hittestress op onze website.
De Toolkit hittestress is er voor iedereen die meer wil weten over hittestress en de aanpak daarvan.
Voor persinformatie:
lotte.mulders@provincie-utrecht.nl
06 39 25 06 62
