Toolkit hittestress

Animatie Hittestress.

Wat zit er in de toolkit?

De Toolkit Lokaal hitteactieplan is een rijke bron van informatie voor iedereen die meer wil weten over hittestress en de aanpak daarvan. Deze gereedschapskist wordt regelmatig aangevuld met nieuwe informatie. U vindt hier onder meer:

  • praktijkvoorbeelden in de provincie Utrecht (en elders)
  • voorbeelden van formats (zoals de opzet van een lokaal hitteplan)
  • instrumenten (zoals kaarten en de afspraken klimaatadaptief bouwen )
  • links naar de belangrijkste landelijke websites over hittestress
  • links naar websites die specifiek gericht zijn op de Utrechtse situatie (zoals werkregio's, groenblauwe schoolpleinen, duurzame daken)

De toolkit is onderverdeeld in drie categorieën: Gebied, Gebouw en Gezondheid.

Inhoud toolkit

Stappenplan hittebestendigheid

Stappenplan voor een brede aanpak van hittebestendigheid
Hittebestendigheid stappenplan (infographic).

Gebied

Hitteproblematiek in beeld brengen

Via het Klimaatportaal van de provincie Utrecht zijn hittekaarten te vinden die gebruikt kunnen worden om het hitteprobleem in een bepaald gebied in beeld te brengen. Ze laten het stedelijke hitte-eilandeffect, hittestress door warme nachten en gevoelstemperaturen zien.

De afstand-tot-koelte-kaart laat de afstand tussen gebouwen en de koele plek zien die daar het dichtste bij ligt. Hoe korter de afstand, hoe beter. De kaart kan als hulpmiddel gebruikt worden van gemeenten, bewoners en andere partijen om een overzicht te krijgen van de koele plekken in een gebied. Daarnaast laat de kaart zien welke inwoners in de buurt van een koele plek wonen en welke niet.
De kaart Afstand tot een koele plek laat zien welke panden in de gemeente Utrecht maximaal 300 meter van een koele plek verwijderd zijn, en welke panden verder weg liggen.

Hitte- en eenzaamheidskaarten laten zien in welke wijken veel mensen wonen die kwetsbaar zijn voor hitte. Het Kennisportaal Klimaatadaptatie herbergt hitte- en eenzaamheidskaarten voor alle gemeenten. In ons Klimaatportaal staat op het tabblad 'Warmer' de Hitte- en eenzaamheidskaart van de provincie Utrecht.

Maatregelen voor de buitenruimte

Op de pagina Maatregelen voor de buitenruimte van het Kennisportaal Klimaatadaptatie staan onder meer:
- voorbeelden van maatregelen om de stad te verkoelen;
- hulpmiddelen die overheden kunnen gebruiken om hun buitenruimte hittebestendig te maken;
- tools die helpen om de kosten en effecten van hittemaatregelen inzichtelijk te maken.

Tijdens hitte kan de gebouwde omgeving een gezonde en aantrekkelijke leefomgeving bieden. Dit doel komt terug in de Afspraken klimaatadaptief bouwen (PDF). Eén van de tussen overheden en marktpartijen gemaakte afspraken is dat koele, schaduwrijke verblijfsplekken op loopafstand (300 meter) aanwezig en openbaar toegankelijk moeten zijn.

Het Servicepunt Utrechtse schoolpleinen biedt scholen informatie over het ontwikkelen van een groenblauw schoolplein. Een praktische menukaart biedt een overzichtelijk stappenplan. Ook geeft het servicepunt adviezen en tips op financieel gebied. Verder kunnen scholen op de website educatiemateriaal raadplegen om in lessen te gebruiken en er staan succesvolle voorbeelden van andere scholen uit de provincie Utrecht.

Aanpak hittestress door werkregio's

In de Regionale Adaptatie Strategie (RAS) van het Netwerk Water & Klimaat spreken de 17 partners uit de regio Utrecht Zuidwest de ambitie uit om in 2050 klimaatbestendig en waterrobuust te zijn. Hittestress is een van de speerpunten in de strategie.

In 2017 spraken 28 Gemeenten, Waterschap Vallei en Veluwe, de provincies Gelderland en Utrecht, Veiligheids­regio’s, Vitens en Rijks­waterstaat de gezamen­lijke ambitie uit om in 2050 een klimaat­robuuste regio te zijn waarin veilig, gezond en welvarend wordt samengeleefd. De partijen, verenigd onder de naam Klimaat Vallei & Veluwe, hebben een Regionaal Adaptatie Plan opgesteld. Dat bestaat uit een visie en een plan van aanpak voor een klimaat­- en daarmee ook een hittebestendige Regio Vallei en Veluwe.

Voorbeelden uit de regio

Climatescan is een Engelstalige webkaart voor internationale kennisuitwisseling over 'groen-blauwe' projecten van de hele wereld. Het richt zich vooral op de onderwerpen rondom stedelijke klimaatbestendigheid.

Terug naar overzicht tools Gebied

Gebouw

Hitte en woningen

Het Kennisportaal Klimaatadaptatie beschrijft waarom veel woningen nog niet hittebestendig zijn en wat er gedaan wordt om dit te veranderen.

Informatie voor woningcorporaties

De brochure Corporaties en klimaatadaptatie gaat over hittemaatregelen door woningcorporaties: waarom is het belangrijk om hitte aan te pakken, wat kun je doen en hoe? Groene Huisvesters heeft de brochure gemaakt in opdracht van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties en Samen Klimaatbestendig.

Het hittebelevingsonderzoek geeft inzicht in hoe huurders de hitte ervaren en welke oplossingen ze hebben toegepast.

Maatregelen voor woningen

Het Kennisportaal Klimaatadaptatie zette maatregelen om de hitte in woningen te beperken op een rij.

Tijdens hitte biedt de gebouwde omgeving een gezonde en aantrekkelijke leefomgeving. Dit doel komt terug in de afspraken klimaatadaptief bouwen (PDF). Deze afspraken zijn gemaakt tussen overheden en markt. Een van de prestatie-eisen hierin is dat koele, schaduwrijke verblijfsplekken op loopafstand (300 meter) aanwezig en openbaar toegankelijk  zijn.

Het Servicepunt Duurzame Daken biedt bewoners en bedrijven hulp bij het verduurzamen van hun daken. 

Terug naar overzicht tools Gebouw

Maatregelen voor de gezondheid

De Handreiking Lokaal Hitteplan helpt gemeenten, GGD's en hun lokale partners een plan op te stellen waarin staat wat ze doen in periodes van hitte om gezondheidsproblemen bij kwetsbare mensen te voorkomen. Een lokaal hitteplan is een verdere uitwerking van het Nationaal Hitteplan.

Hitte- en eenzaamheidskaarten laten zien in welke wijken veel mensen wonen die kwetsbaar zijn voor hitte. Het Kennisportaal Klimaatadaptatie herbergt hitte- en eenzaamheidskaarten voor alle gemeenten. In ons Klimaatportaal staat op het tabblad 'Warmer' de Hitte- en eenzaamheidskaart van de provincie Utrecht.

De (zomer)eenzaamheidskaart geeft een overzicht van maatschappelijke organisaties en initiatieven die zich richten op het voorkomen/doorbreken van (zomer)eenzaamheid binnen de provincie Utrecht. De ‘kaart’, die aangevraagd kan worden via klimaatadaptatie@provincie-utrecht.nl, kan gebruikt worden om contact te leggen met deze initiatieven, zodat meer mensen zich bewust worden van de link tussen eenzaamheid en kwetsbaarheid voor hitte. 

Terug naar overzicht tools Gezondheid

Subsidie voor klimaatadaptatie

De provincie ondersteunt klimaatadaptatie met een subsidieregeling. Tot en met 30 november 2024 kunt u subsidie aanvragen voor activiteiten, zoals:

  • ingrepen in de fysieke leefomgeving, bijvoorbeeld het klimaatbestendig maken van een plein, of het aanleggen van een hoogwaardig groen dak;
  • stimuleren van gedragsverandering bij inwoners, bedrijven en organisaties, bijvoorbeeld het opzetten van een bewustwordingscampagne of tentoonstelling over groene en blauwe maatregelen in de stad;
  • bevorderen van betrokkenheid, kennis, draagvlak en beleving van inwoners en/of bedrijven, ondernemers of maatschappelijke organisaties;
  • onderzoeken en ontwikkelen van innovaties binnen de woon-werkomgeving.

Meer informatie over deze subsidie? Ga naar de pagina Groene, Gezonde en Klimaatbestendige Steden en Dorpen.

Terug naar overzicht tools