Wolf of wolvenspoor gezien? Dit kunt u melden bij het landelijke Wolvenmeldpunt. Maar hoe is een wolvenspoor te herkennen? Waarom is melden belangrijk? En wat gebeurt er met een melding? Om antwoord op die vragen te krijgen, spraken wij met één van de vrijwilligers van de Zoogdiervereniging, die Utrechtse wolvenmeldingen onderzoekt.
Het Wolvenmeldpunt is een digitaal meldpunt dat wordt beheerd door BIJ12, het samenwerkingsverband van alle Nederlandse provincies. Hier kunt u melden dat u een wolf heeft gezien. Ook meldingen van wolvensporen zijn welkom. Sporen zijn bijvoorbeeld wolvendrollen, aangevreten prooidieren of pootafdrukken. Afhankelijk van wat u heeft gezien, krijgt u een aantal vragen over de waarneming. Ook kunt u foto’s of video’s delen. Hoe gedetailleerder de melding, hoe beter. Alle meldingen samen geven ons een beeld van de verspreiding van de wolf in Nederland.
Let op: er zijn ook andere, niet-officiële, wolvenmeldpunten op sociale media te vinden. Dit zijn accounts die zijn aangemaakt door privépersonen. Deze meldingen komen niet terecht bij het officiële Wolvenmeldpunt van BIJ12 en worden dus niet gevalideerd, geregistreerd en onderzocht.
Het werk van vrijwilligers
Alle meldingen die binnenkomen bij het Wolvenmeldpunt worden gevalideerd. Dat betekent dat wordt bepaald of het echt om een wolf of wolvenspoor gaat. Foto’s helpen daar enorm bij. Zo kunnen experts snel zien of het om een (grote) hond gaat of om een wolf. Is het onduidelijk? Dan volgt nader onderzoek. Daarbij spelen de vrijwilligers van de Zoogdiervereniging een belangrijke rol.
“Drie of vier keer per week bekijken we de nieuwe meldingen”, vertelt de vrijwilliger, “en daarnaast bekijken we beelden van wildcamera’s. We gaan erop af als we zien dat er veel meldingen binnenkomen vanaf een bepaalde locatie, vooral als het om ‘witte vlekken’ gaat. Dat zijn locaties waar we nog weinig of geen meldingen over ontvingen. Wij gaan daar gericht op zoek naar sporen en nemen monsters van drollen of gedode prooidieren. Die monsters sturen we naar het lab. Daar wordt op basis van het DNA vastgesteld welke wolf daar precies is geweest. We vinden het vooral interessant als dezelfde wolf een langere tijd steeds in hetzelfde gebied aanwezig is. Dat kan een teken zijn dat deze wolf zich daar wil vestigen.”
Een wolf zien
Een wolf tegenkomen is zeldzaam. Het kan best spannend zijn, zeker als de wolf dicht bij u of uw hond komt. Op zo’n moment denkt u er misschien niet aan om een foto of video te maken, maar juist een melding met beeld is goed te valideren.
Serieuze meldingen bellen we na om te horen wat er precies is gebeurd, vooral als uit de melding blijkt dat de wolf dichtbij is gekomen.” Ook een melding zonder foto kan waardevol zijn. “Als er geen foto’s zijn, proberen we in het gesprek vast te stellen of het een wolf geweest kan zijn. Bijvoorbeeld door vragen te stellen over hoe het dier zich gedroeg”, aldus de vrijwilliger. “Er zit vaak veel emotie achter zo’n melding. Sommige mensen zijn erg geschrokken of boos, anderen juist heel enthousiast. We merken dat mensen het fijn vinden om hun verhaal te doen en serieus genomen te worden.”
Wolvensporen? Dit zijn de kenmerken
In de media staan regelmatig berichten over wolven die in de buurt van mensen komen. Toch zijn dit uitzonderingen: de kans dat u een wolf ziet, is in de praktijk erg klein. De meeste wolven zijn namelijk schuw en tonen zich zelden aan mensen. Zo wordt bijvoorbeeld de wolvin van de roedel op de Utrechtse Heuvelrug vrijwel nooit gezien, behalve op wildcamera’s. De kans dat u een spoor van een wolf tegenkomt is aanzienlijk groter. Hoe ziet zo’n spoor eruit?
Wolvendrollen
Meest in het oog springend zijn wolvendrollen. Want wolven leggen hun drollen vaak op zichtbare plekken, zoals op een pad of een kruising van paden. Ze lopen graag over al bestaande paadjes en bakenen met hun uitwerpselen hun territorium af. Voor de wolf is een drol een communicatiemiddel, een manier om te laten zien én ruiken: hier woon ik. Andere wolven ruiken zo’n drol al op grote afstand en weten dan genoeg.
Zo is een wolvendrol te herkennen:
- De goede drol is tenminste twintig cm lang en ongeveer drie cm dik.
- Er zitten resten van botten en haren in.
- De geur is een beetje weeïg.
Drollen van honden en vossen kunnen op die van wolven lijken. Maar hondendrollen bevatten geen botresten of haar en vossendrollen zijn kleiner. Ook is de geur heel anders.
Tip: leg een bekend voorwerp naast de drol als u een foto maakt. Bijvoorbeeld een (bank)pasje of een euromunt. Dat helpt de vrijwilligers om de grootte goed in te schatten.
Pootafdrukken
Pootafdrukken van wolven bevatten geen DNA, waardoor ze helaas geen informatie opleveren over het individu dat op die plek geweest is. Pootafdrukken van een wolf zijn bovendien lastig te herkennen, omdat honden soortgelijke afdrukken hebben.
Zo is een wolvenspoor te herkennen:
- Het gaat om een spoor over een lengte van zeker honderd meter in ‘gesnoerde draf’. Bij gesnoerde draf valt de afdruk van de achterpoot in die van de voorpoot.
- De afstand tussen de stappen is ongeveer 1,20 meter bij een volwassen wolf. Hierbij is de afstand gemeten tussen twee opeenvolgende afdrukken van de rechtervoorpoot.
- Het spoor bevindt zich niet vlak langs een fietspad. Ziet u een spoor bij een fietspad? Dan is dat zeer waarschijnlijk van een hond die met zijn fietsende baasje mee rent.
Tip: maak een foto van een pootafdruk naast een bekend voorwerp, zoals een bankpasje. Dat helpt de vrijwilligers om de grootte goed in te schatten. Ook kunt u een filmpje van het spoor maken om te laten zien hoe lang het is.
Het belang van melden
Alle meldingen vormen een beeld van hoe de wolf zich verspreidt over Nederland. En dus ook in onze provincie. De vrijwilliger: “Onze zeven vrijwilligers kunnen onmogelijk overal tegelijk zijn. Wolven bewegen zich over flinke afstanden. Zelfs een roedel kan zich verspreiden over een groot gebied. We kunnen de meldingen dus goed gebruiken. Dat geldt specifiek voor de Utrechtse Heuvelrug ten zuiden van de A12. Daar is geen roedel, maar worden soms wel sporen gevonden en is duidelijk activiteit. Dit zouden de jaarlingen van de Utrechtse roedel kunnen zijn, maar daar is nog geen hard bewijs voor. Daar willen we graag meer over weten.”
Waar vestigen wolven zich, waar zwerven wolven rond? Waar zijn de jonge wolven die in 2024 in onze provincie geboren zijn naartoe gegaan? Hoe meer we hierover weten, hoe beter we de spreiding van de wolf in kaart kunnen brengen. Daarmee kunnen provincie, gemeenten en andere organisaties inwoners en bezoekers beter voorlichten én maatregelen nemen om de wolf te beschermen.
Monitoring wolf
Het is de wettelijke taak van ons als provincie om beschermde dieren zoals de wolf te beschermen. De wolf is een relatief nieuw element in ons landschap, daarom monitoren we het gedrag van de wolven in onze provincie. Zo leren we meer over waar en hoe zij leven en hoe we zo goed mogelijk met wolven kunnen samenleven. Namens de alle provincies coördineert BIJ12 de monitoring van de Nederlandse wolvenpopulatie.