Financieel toezicht

De provincie houdt toezicht op de financiën van gemeenten, gemeenschappelijke regelingen en waterschappen. Doel is een gezonde financiële situatie bij deze overheden. Gedeputeerde Has Bakker heeft financieel toezicht in zijn portefeuille.

Wetten en besluiten

Voor het financieel toezicht door provincies gelden landelijke afspraken. Deze staan in de volgende wet- en regelgeving:

Werkwijze

Gemeenten, Gemeenschappelijke regelingen en Waterschappen

Gemeenten en gemeenschappelijke regelingen zijn in eerste instantie zelf verantwoordelijk voor hun financiën. Daarbij is een structureel en reëel sluitende begroting essentieel. Is de begroting niet structureel en reëel sluitend? Dan geven zij uiterlijk in het laatste jaar van de meerjarenbegroting aan hoe zij dit tot stand brengen.

Repressief toezicht is standaard. Gemeenten en gemeenschappelijke regelingen kunnen de begroting en begrotingswijzigingen direct uitvoeren. Preventief toezicht is uitzondering en stellen we in als niet voldaan wordt aan een structureel en reëel sluitende begroting. Elke gemeente en gemeenschappelijke regeling hoort vóór 1 januari hoe de provincie in het komende begrotingsjaar toezicht op hen houdt. Voor waterschappen gelden de regels van de Algemene wet bestuursrecht.

Gemeenten, gemeenschappelijke regelingen en waterschappen zijn wettelijk verplicht om hun begroting en jaarrekening tijdig aan te leveren bij Gedeputeerde Staten (GS).

  • Gemeenten leveren:
    • de begroting maximaal twee weken na vaststelling én voor 15 november voorafgaand aan het toezichtjaar aan.
    • de jaarstukken maximaal twee weken na vaststelling én voor 15 juli na afloop van dat kalenderjaar aan.
  • Gemeenschappelijke regelingen leveren:
    • de begroting maximaal twee weken na vaststelling én voor 15 september voorafgaand aan het toezichtjaar aan.
    • de jaarstukken maximaal twee weken na vaststelling én voor 15 juli na afloop van dat kalenderjaar aan.
  • Waterschappen leveren:
    • de begroting maximaal twee weken na vaststelling én voor 1 december voorafgaand aan het toezichtjaar aan.
    • de jaarstukken maximaal twee weken na vaststelling én voor 15 juli na afloop van dat kalenderjaar aan. 

Preventief toezicht vs Repressief toezicht

  • Preventief toezicht is een verscherpte vorm van toezicht op gemeenten of gemeenschappelijke regelingen. Een gemeente of gemeenschappelijke regeling valt altijd onder preventief toezicht als de begroting en de meerjarenraming niet structureel en reëel in evenwicht zijn. Ook wanneer de stukken zonder toestemming te laat zijn ingezonden geldt preventief toezicht. Bij deze vorm van toezicht moet de provincie de begroting en eventuele wijzigingen hierop goedkeuren. Dit betekent dat de gemeente of gemeenschappelijke regeling wordt beperkt bij het uitvoeren van de begroting. De provincie maakt afspraken over het al dan niet vragen van toestemming voor uitgaven en/of verplichtingen met de gemeente of gemeenschappelijke regeling.
  • Repressief toezicht is de standaard vorm van toezicht. De begroting en jaarrekening zijn op tijd ingezonden en de begroting en/of meerjarenraming zijn structureel en reëel in evenwicht. De gemeente of gemeenschappelijke regeling leveren de stukken ter kennisgeving aan en worden beoordeeld door de financieel toezichthouder.

Heeft een waterschap bij de begroting een tekort, dan kan de provincie maatregelen nemen. Denk in uiterste gevallen aan: 'indeplaatsstelling bij taakverwaarlozing' en het schorsen of vernietigen van besluiten.

Begrotingscirculaires

GS stellen elk jaar een begrotingscirculaire vast over de op te stellen begroting en meerjarenraming voor gemeenten. In deze circulaire staat aan welke regels de komende begroting moet voldoen. Daarnaast staan hierin ook de actuele ontwikkelingen binnen het vakgebied.

Pilot financiële scans

De provincie heeft in 2021 een pilot financiële scans uitgevoerd. Deze financiële scan is onderdeel van het programma Sterk Utrechts Bestuur (SUB). Doel van dit programma is betere samenwerking tussen gemeenten, gemeenschappelijke regelingen, waterschappen en de provincie.

De provincie wil hiermee gemeenten beter ondersteunen en een bijdrage leveren aan de slagvaardigheid. Aan de pilot hebben de volgende vier gemeenten meegewerkt:

Meer informatie

Wilt u meer informatie over dit onderwerp, stuur dan een e-mail via: interbestuurlijktoezicht@provincie-utrecht.nl.