Onderzoek De Stille Stad

Een gezonde leefomgeving heeft een positieve invloed op onze gezondheid. Stille en rustige plekken zijn daarom een essentieel onderdeel van een gezonde leefomgeving. Het aantal inwoners van de provincie Utrecht groeit echter. Het is onze opgave om de aantrekkelijkheid van onze provincie te vergroten en groei zo te faciliteren dat de kwaliteit van onze ruimte behouden blijft. Daarom is de provincie medefinancier van het onderzoek De Stille Stad van Sander van der Ham en Martine Sluijs. Op deze pagina vertellen we meer over de aanleiding en inrichting van het onderzoek.

Interview met Sander van der Ham 

Aanleiding van het onderzoek

De behoefte aan plekken om tot rust te komen in de stad neemt toe. Stadsbewoners zoeken steeds vaker parken en natuurgebieden op of gaan op zoek naar de verscholen, stille plekken in de buurt. Wie goed rondkijkt ziet dat mensen op allerlei manieren proberen een moment van rust te pakken, soms op de meest onverwachte plekken.

De tekst gaat verder na de video.

Parels in de Stille Stad.

Het toegenomen verlangen naar rustige, verstilde plekken in de stad hangt samen met een aantal ontwikkelingen.

  • Ten eerste zijn steden populair als plek om te wonen en te recreëren. Het gevolg is dat de druk op de publieke ruimte toeneemt. Enerzijds doordat er meer gebruikers zijn en anderzijds doordat steeds meer lege plekken worden bebouwd, geprogrammeerd of commercieel uitgebaat. Placemaking als methode om levendige publieke plekken te maken werpt zijn vruchten af. De keerzijde is dat stille en rustige plekken verdwijnen, terwijl de behoefte eraan juist toeneemt. Stilte wordt de nieuwe schaarste.
  • Een tweede ontwikkeling is de toename van geluid en de invloed ervan op gezondheid. Geluid is zodanig aanwezig dat steeds meer mensen er last van hebben en er ziek van worden. Het is zelfs de op een na grootste veroorzaker van gezondheidsproblemen door omgevingsfactoren.
  • Ten derde neemt de aandacht voor persoonlijke gezondheid en een gezonde leefomgeving toe.

Zes studenten van de opleiding Built Environment aan de Hogeschool Utrecht verdiepten zich in het onderwerp ‘rust’ en schreven daarover ieder een essay. In deze essaybundel (PDF, 4.28 KB) geven ze een inkijkje in de veelzijdigheid van het thema ‘rust en rustige plekken’ en benadrukken de noodzaak ervan voor een gezonde leefomgeving.

Drie instrumenten

Langzaam verdwijnt de balans tussen rustige plekken, plekken met reuring en de overgangsplekken tussen rust en reuring. De onderzoekers willen het gedrag van mensen begrijpen wanneer ze zoeken naar stille en rustige plekken en wanneer ze er verblijven. Door dit beter te begrijpen kunnen we beter sturen op een goede, toekomstige balans tussen rust en reuring in de stad en daarmee op een gezonde leefomgeving.

Het onderzoek levert bovendien drie instrumenten op:

  1. Een analyse en definitietool

    Deze tool helpt bij het definiëren van rustige plekken in steden, wijken of buurten vanuit het perspectief van mensen.
  2. Een co-creatietool

    Daarmee kunnen overheid en ontwikkelaars samen met gebruikers van de plek actief aan de slag om de plek te verbeteren.
  3. Een inspiratie-booklet

    Een online magazine dat projectleiders, ontwerpers en beleidsmakers helpt om buiten bestaande kaders te denken en samen nieuwe ruimtelijke invalshoeken te vinden.

Op zoek naar proefgebieden - Leren door doen

Provincie Utrecht vindt het belangrijk om samen kennis op te bouwen in concrete praktijksituaties en ziet het als onderdeel van een gezonde leefomgeving. Door in verschillende steden en dorpen daadwerkelijk aan de slag te gaan, krijgen we steeds meer kennis en inzicht. Kennis en inzicht gedeeld wordt met de Data- en Kennishub Gezond Stedelijk Leven.

De onderzoekers zijn al in de gemeente Amersfoort van start gegaan, de eerste fase van het onderzoek (PDF, 8.91 KB) is afgerond. Maar er is plek voor nog twee plaatsen in de provincie Utrecht om het ontwerpend onderzoek praktisch vorm te geven en om de drie instrumenten in de praktijk te ontwikkelen. Gemeenten die belangstelling hebben om aan dit onderzoek deel te nemen, kunnen contact met ons opnemen.

Contact

Liesbeth van Holten, Programmamanager

E: gezondeleefomgeving@provincie-utrecht.nl

T: 06 18 30 06 18