Erfgoedparels 2023, 2022, 2021, 2020 en 2019

Het Onze Lieve Vrouwe ter Eem klooster is gebouwd in 1932 en in traditionalistische stijl ontworpen door architect B.J. Koldewey, in samenwerking met W.C.A. Kroese. Het kloostercomplex bestond uit drie delen: een meisjesinternaat, het Lyceum en de kweekschool. In totaal bood het Eemklooster een verblijfplaats voor ongeveer 500 zusters en meisjes. Het klooster O.L.V. ter Eem behoorde tot de congregatie van de Zusters van Onze Lieve Vrouw van Amersfoort. Na het vertrek van de laatste zusters in 2008 heeft het Eemklooster een nieuwe invulling gekregen, o.a. als verzamelgebouw van aan erfgoed gelieerde bedrijven. Het restauratieplan omvat werkzaamheden aan zowel het in- als exterieur. Tevens worden verschillende duurzaamheidsmaatregelen getroffen.

Landgoed Vechtoever ligt pal aan de rivier de Vecht. Het onderkelderde landhuis is met de voorgevel naar de dijk gericht. Behalve het landhuis staan op het terrein verschillende bijgebouwen. De oorsprong van Landgoed Vechtoever ligt in de eerdere hofstede Den Oever. Mogelijk werd deze na 1739 vernieuwd door Jacob Machado en kreeg de naam Vechtoever. In 1848 is de sterk vervallen buitenplaats gemoderniseerd. Rond 1884 zijn aan de zijgevels erkers gebouwd. In het huis zijn nog stucplafonds met Lodewijk XV- en XVI-ornamenten te zien. Het restauratieplan richt zich op het herstel van de buitenkant van het gebouw en historische elementen als lambriseringsplafonds en schilderingen. Daarnaast worden diverse duurzaamheidsmaatregelen getroffen.

Met een hoogte van 112 meter is de Domtoren de hoogste kerktoren van Nederland. In 1320 is met de bouw van de toren begonnen. In 1382 werd de bouw afgerond. In de loop der eeuwen hebben verschillende restauraties plaatsgevonden. De laatste grote restauratie dateert uit de jaren `70 van de vorige eeuw. Het doel van de gehele restauratie is de Domtoren voor de komende 50 jaar te vrijwaren van groot onderhoud. Het uitgangspunt is een restauratie met een maximaal behoud van oorspronkelijk/historisch bouwmateriaal. De uitvoering van de restauratie is sober en doelmatig en gebeurt op basis van onderzoeken naar de bouw- en restauratiegeschiedenis. Deze aanvraag betreft met name werkzaamheden voor het vervangen van de kalksteenbalustrade aan de oost- en zuidzijde en het aanbrengen van bescherming tegen corrosie in de lantaarn.

Het stadhuis dateert uit 1666 en bevindt zich aan de Markt in het historische centrum van Wijk bij Duurstede. Het stadhuis is uitgevoerd in de stijl van het classicisme. De nadruk lag niet zozeer op decoratie, maar vooral op harmonische verhoudingen en symmetrie in het volume, de voorgevel en de plattegrond. Van oudsher heeft het stadhuis gefunctioneerd als zetel van het stadsbestuur, rechtbank en gevangenis. Het stadhuis is door de eeuwen heen verschillende keren verbouwd en zal na de restauratie vanaf 2022 gebruikt worden als VVV-kantoor, trouwlocatie, vergaderruimte en museum. De werkzaamheden van deze aanvraag betreffen het herstel van de constructieve elementen. In het plan worden verschillende duurzaamheidsmaatregelen toegepast.

De kerk is een in de 14e-15e eeuw gebouwde eenbeukige (zonder kolommen in de binnenruimte) kruiskerk en was oorspronkelijk aan Sint-Nicolaas gewijd. De toren heeft Romaanse invloeden. Vanaf 1450 werd de toren verhoogd en vonden diverse verbouwingen aan het schip plaats, waardoor het gebouw eenbeukig werd. Vanaf 1500 veranderde er weinig meer aan de hoofdvorm van de kerk. De werkzaamheden betreffen zowel het vervangen van het leiendak en het herstel van het voegwerk als duurzaamheidsmaatregelen in de vorm van zonnepanelen en voorzetramen.

De patriciër Maria van Pallaes had in 1649 geen erfgenamen meer en om te voorkomen dat het grote familiekapitaal zou vervallen aan de gemeenschap, besloot zij het geld te besteden aan armenzorg. Ze kocht een stuk land aan de Agnietenstraat en liet daarop 12 huisjes (Cameren) met een Refectiehuis bouwen. In de huisjes mochten armen gratis wonen en kregen bijdrage in hun levensonderhoud. In het Refectiehuis kwamen bewindvoerders van de fundatie bijeen en werden giften uitgedeeld. De eenkamerwoningen waren voor die tijd vrij ruim en hadden een gezamenlijke tuin. Het restauratiewerk betreft een cascorestauratie en verduurzaming van het pand en zal een functie krijgen als culturele huiskamer.

Het aan de Lekdijk gelegen complex is in 1903/1904 gebouwd in opdracht van het Hoogheemraadschap. Het Dijkhuis is ontworpen door architect J.F. Klinkhamer (1854-1928), die het gebouw voorzag van "een goede” vergaderzaal, slaapkamers en een brandvrije archiefkamer. De slaapkamers waren bedoeld voor de dijkgraaf en hoogheemraden. Vanaf de verdieping kon men de waterstand in de gaten houden. Het gebouw is opgetrokken in Hollandse neorenaissancestijl. Markant zijn de trapgevel, de kruisvensters en de natuurstenen details in de gevel. Een natuurstenen leeuw met het wapen van de provincie Utrecht bekroont de trapgevel. Het restauratieplan richt zich vooral op herstel van het exterieur. Tevens worden verschillende duurzaamheidsmaatregelen getroffen.

Kasteel Rijnhuizen dateert uit ongeveer 1200 en was oorspronkelijk een houten versterkte vesting. Rond 1400 werd deze vervangen door twee aan elkaar gemetselde woningen. Door de jaren heen is het kasteel meerdere malen verwoest en beschadigd geweest en heeft het verschillende eigenaren gekend. In 1640 is het kasteel herbouwd waarna er niet veel meer aan de buitenkant van het kasteel is veranderd. Het pronkstuk van het kasteel is de Alexanderzaal. Naast deze zaal bevindt zich de Tuinkamer. Tijdens herstelwerkzaamheden in 1971 zijn hier wandschilderingen ontdekt die waarschijnlijk gemaakt zijn in het begin van de 19e eeuw. Het restauratieplan richt zich op het in- als exterieur. Tevens worden er verschillende duurzaamheidsmaatregelen getroffen.

Aan de Amersfoortseweg ligt het bakstenen huis Zandbergen dat rond 1654 in sobere classicistische stijl is opgetrokken. Het is gebouwd door Jaspar Schade van Westrum. De architect is Jacob van Campen die ook de Wegh der Wegen ontwierp. Het pand werd verwoest door de Franse troepen in 1672. Zandbergen werd herbouwd waarna een bominslag in de Tweede Wereldoorlog grote schade aanrichtte. Na enige jaren onbewoond geweest te zijn, ging Zandbergen in 1947 over in handen van de Kerk der Zevende-dags Adventisten. Het werd gebruikt als bijbelschool en is het hoofdkantoor van de Zevendedagsadventisten in Nederland. Het restauratieplan richt zich op de buitenkant van het gebouw. Tevens worden er verschillende duurzaamheidsmaatregelen getroffen.

Rhijnestein is gelegen aan de Kromme Rijn op een terrein met een gracht er omheen. Het complex bestaat uit een middeleeuwse woontoren, met daar tegenaan een woonvleugel en een tweede toren uit de 19e eeuw. De tuin en het park rond het huis zijn in de tweede helft van de 19e eeuw aangelegd in Engelse landschapsstijl. Karakteristieke elementen zijn de zichtas op de Utrechtse Heuvelrug, de kastanjeberceau (kastanjeheggen aan de bovenzijde met elkaar verbonden) en de ‘boulevard’ langs de Kromme Rijn, die geflankeerd is door in vorm gesnoeide Buxus. De cirkelvormige rozentuin achter het kasteel dateert uit het begin van de 20ste-eeuw. De moestuin is in gebruik als volkstuincomplex. Het restauratieplan richt zich op het herstel van het park en de rozentuin.

Het huidige huis Vollenhoven werd waarschijnlijk omstreeks 1800-1810 door eigenaar Pieter de Smeth gebouwd op de fundamenten van het voorgaande huis. Daarbij liet hij een aantal bijgebouwen, zoals een koetshuis, een oranjerie en een ijskelder bouwen. Ook liet hij een park in de Engelse landschapsstijl aanleggen dat vermoedelijk door Hendrik van Lunteren is ontworpen. Marinus van Marwijk Kooij, directeur van een Amsterdamse bierbrouwerij, kocht het huis begin 20ste eeuw. In 2022 is het landgoed overgegaan naar nieuwe eigenaren. Na de restauratie en verbouwing zal het hoofdhuis bewoond worden door vitale ouderen, waarbij de drie stijlkamers gebruikt worden als gemeenschappelijke ruimten. Tevens worden diverse duurzaamheidsmaatregelen getroffen.

Het huis Vollenhoven werd waarschijnlijk omstreeks 1800-1810 door eigenaar Pieter de Smeth gebouwd op de fundamenten van het voorgaande huis. Daarbij liet hij een park in de Engelse landschapsstijl aanleggen dat vermoedelijk door Hendrik van Lunteren is vormgegeven. Onderdeel van het park is de in oorsprong 18de-eeuwse trapeziumvormige moestuin. De moestuin heeft een hoge cultuurhistorische waarde; in de moestuin bevinden zich 19de-eeuwse kweekbakken, een 19de-eeuwse tuinkas met aanbouw en een 19de-eeuwse kas. De muren die de moestuin omringen zijn 19de-eeuws, evenals beide muurkassen. De werkzaamheden betreffen de restauratie van de tuinschuur, de druivenkassen, de kweekbakken en de moestuinmuur. Tevens worden een aantal verduurzamingsmaatregelen voor de schuur getroffen.

Het cellencomplex met dienstwoningen, grotendeels gebouwd in 1851-’56 naar ontwerp van architect I. Warnsinck werd gebouwd op het aarden bolwerk Wolvenburg. De gevangenis op Wolvenburg heeft een centrale hal, van waaruit het toezicht plaatsvond op de drie vleugels waarin de gevangenen individueel in hun cel waren ondergebracht. Twee van de drie vleugels waren bestemd voor mannen, de derde vleugel kende cellen voor vrouwelijke gevangenen. Aan het eind van iedere vleugel bevonden zich de luchtkooien. Tot de sluiting in 2014 was het de oudste cellulaire gevangenis van Nederland die nog als penitentiaire inrichting in gebruik was. De werkzaamheden betreffen de casco-restauratie van het administratiegebouw en twee dienstwoningen. Tevens worden diverse duurzaamheidsmaatregelen getroffen.

Hoofdgebouw II (HGB II) is in 1895 gebouwd in neorenaissancestijl naar ontwerp van architect J.F. Klinkhamer. De opdrachtgever was de Maatschappij tot Exploitatie van Staatsspoorwegen die een tweede kantoorgebouw voor haar groeiende bedrijf nodig had. Naast dit pand was reeds in 1870 Hoofdgebouw I verrezen. Tussen beide gebouwen werd een luchtbrug aangebracht. De luchtbrug en voorgevel van HGB II zijn voorzien van beeldhouwwerken uit het atelier Van den Bossche en Crevels. Hoofdgebouw III, tegenwoordig bekend als De Inktpot, werd in 1921 gebouwd en is ondergronds met HGB II verbonden. De werkzaamheden betreffen herstel van de gevels en dakvlakken. Tevens worden verschillende duurzaamheidsmaatregelen getroffen.

Hoofdgebouw III (HBG III) is het grootste bakstenen gebouw in Nederland en is ontworpen door architect van Heukelom in opdracht van de Belangenmaatschap Nederlandse Spoorwegen (NS). Het is gebouwd tussen 1918-1921. Het is een sober gedetailleerd kantoorgebouw in eigentijdse baksteenbouw, opgezet volgens rationalistische principes - herkenbaar in de symmetrische gelijkmatig verdeelde plattegrond en de toepassing van zoveel mogelijk vensters, alsook in de nadruk op de constructie door het gebruik van steunberen, pilasters en bogen. Het bouwwerk kreeg een plaats naast twee oudere hoofdgebouwen van de spoorwegonderneming. Het wordt tegenwoordig gebruikt als hoofdkantoor van ProRail. Het restauratieplan richt zich op herstel van de buitenkant van het gebouw. De werkzaamheden worden gecombineerd met diverse verduurzamingsmaatregelen.

De Dom van Utrecht is een van de belangrijkste gotische monumenten in Nederland. Zij is tevens een van de vroegste voorbeelden van de gotiek in Nederland. De kerk werd vanaf 1254 gebouwd als de kathedraal van het rooms-katholieke bisdom Utrecht en was gewijd aan Sint-Maarten. Sinds 1580 is de kerk protestants. De omvangrijke restauratie van de Domkerk is in 2017 gestart en betrof werkzaamheden aan de gevels en de restauratie van de tufstenen gebeeldhouwde kanthogels en waterlijsten. Om de restauratie af te ronden moeten nog werkzaamheden aan drie luchtbogen aan de noordzijde, de lage gevels aan de oostzijde en het herstel van het zandsteen van het zuidertransept plaatsvinden.

Bijbelschool de Wittenberg is van oorsprong een internaat met conciërgewoning naar ontwerp van architect G. van Hoogevest. In 1933 is het internaat uitgebreid met een directeurswoning waardoor het gebouw een symmetrische opzet heeft gekregen. De oorspronkelijke hoofdfunctie van het gebouw is nooit verloren gegaan. Bovendien verkeert het gebouw zowel inwendig als uitwendig in bijna geheel originele staat. Het internaat is opgetrokken in een traditionele bouwstijl met zowel aan de binnen- als buitenkant een rijke decoratie in de trant van de Amsterdamse School. De decoratie bestaat onder andere uit baksteenmetselwerk, terracotta sculpturen, ornamenten en tegelwerk. Het restauratieplan richt zich op de buitenkant van het gebouw. Tevens worden een aantal duurzaamheidsmaatregelen getroffen.

Kasteel Sterkenburg ligt aan de Langbroekerwetering. De burcht, één van de oudste in dit gebied (13e eeuw), heeft een hoge, karakteristieke middeleeuwse ronde toren. In de loop der eeuwen veranderde het kasteel herhaaldelijk van uiterlijk. Tussen 1848 en 1867 kreeg de burcht zijn huidige uiterlijk. Onlangs is het eigendom van deze buitenplaats ondergebracht in de Stichting Instandhouding Sterkenburg. Het afgelopen decennium is fors geïnvesteerd in de renovatie van het landgoed. Het huidige restauratieplan richt zich op herstel van het metselwerk de natuurstenen gevels, de balkons, de bordestrap, de gewelven in de kelder en het monumentale terras aan de achterzijde. In het plan worden diverse duurzaamheidsmaatregelen toegepast.

Buitenplaats Nijenrode heeft zijn oorsprong in een 13de eeuws kasteel. Belangrijke uitbreidingen en restauraties hebben onder meer plaatsgevonden in de 17de eeuw. Vanaf 1907 was de buitenplaats eigendom van Michiel Onnes. Hij liet het kasteel herstellen naar een 17de -eeuwse situatie. Nu zetelt Nyenrode Business Universiteit in het kasteel. Er wordt subsidie gevraagd voor de restauratie van de noordzijde van het koetshuis. Het koetshuis is in 1916 gebouwd naar ontwerp van architect Van Heeswijk. Het is opgetrokken in neorenaissancestijl. De binnenplaats ligt centraal met rechts de stallen en links de ruimte voor installaties. Aan de achterzijde ligt de koetsenzaal met drie dubbele toegangsdeuren. De restauratie bestaat uit gevel- en dakwerkzaamheden.

Huis Mariënweerd bestaat uit twee panden. Een aan de Nieuweweg en een aan de Muurhuizen. Het complex is een historisch gegroeid ensemble dat vele verbouwingen en uitbreidingen heeft ondergaan. De straat is vernoemd naar het gebouw aan de buitenzijde van de Muurhuizen. Het gaat hier om de gebouwen die rond 1400 op de gronden van de oudste stenen stadsmuur van Amersfoort werden gebouwd. Vanaf het einde van de negentiende eeuw zijn de verschillende gebouwdelen met elkaar verbonden en kreeg het een nieuwe functie van ‘zuster- en verzorgingshuis’. In de '60 en '70 werd het complex gerestaureerd en gerenoveerd. Het restauratieplan richt zich vooral op de buitenkant van het gebouw. In het plan worden diverse duurzaamheidsmaatregelen toegepast.

Vanaf 1810 mochten in Nederland geen mensen meer begraven worden in en om de kerk. Waarschijnlijk voor Maurits Eyck aanleiding om een grafkelder te laten bouwen op Buitenplaats Eyckenstein. De grafkelder met een ingang in de vorm van een gemetselde spitsboog, had plaats voor een twintigtal kisten. De restauratie bestaat uit het herstellen van de contouren van de grafheuvel en de gracht. Ook de ingang van de grafkelder wordt hersteld en het interieur wordt opgeknapt.

Met een hoogte van 112 meter is de Domtoren de hoogste kerktoren van Nederland. In 1320 is met de bouw van de toren begonnen. In 1382 werd de bouw afgerond. De laatste grote restauratie dateert uit de jaren '70 van de vorige eeuw. Het doel van de huidige restauratie is de Domtoren voor de komende 50 jaar te vrijwaren van groot onderhoud. Het uitgangspunt is een restauratie met een maximaal behoud van oorspronkelijk / historisch bouwmateriaal.

De Rooms Katholieke Kerk van de H. Johannes de Doper in Mijdrecht/Wilnis is gebouwd in 1875/1876 door Alfred Tepe. Het Maarschalkerweerdorgel is gebouwd door de firma Maarschalkerweerd in 1879. Het is een bijzonder orgel qua orgelkast door zowel aan de voorzijde als aan een zijkant sprekende pijpen te hebben. De restauratie is erop gericht om het instrument weer voor lange tijd in goede staat te brengen.

Onderdeel van de historische Buitenplaats Huis Doorn is het Dienstgebouw. Het gebouw had van origine een ondersteunende functie aan het Hoofdhuis en zo ontstond de naam 'Dienstgebouw'. Hier waren naast 16 slaapvertrekken voor het huispersoneel ook een personeelskeuken, twee eetkamers, een linnenkamer en een huiskamer met dienstbibliotheek te vinden. Deze restauratie is gericht op het exterieur van het Dienstgebouw.

De Bruinenburgersluis op de grens van Leusden en Woudenberg, is een militaire damsluis in de Grebbelinie en is aangelegd in 1787. De Grebbelinie verbindt verschillende waterkeringen, forten en schansen met elkaar. De sluis is zeldzaam omdat het een nog vrijwel compleet bestaand voorbeeld is van een 18-eeuwse damsluis voor civiele- en inundatiedoeleinden. De restauratie bestaat uit het historisch herstel.

Buitenplaats Hoog Beek en Rooijen in Zeist is onderdeel van de Stichtse Lustwarande, een unieke gordel van buitenplaatsen die rond 1850 is ontstaan als vakantiegebied voor rijke kooplieden en bankiers uit Amsterdam en Utrecht. Het park met een slingervijver, padenpatroon met typerende rondwandeling, open ruimte met fraaie zichtlijnen en parkbosgedeelten. De moestuinmuur  is langs de zuidzijde van het terrein. De restauratie is gericht op historische herstel.

De poldermolen werd in 1841 gebouwd, nadat een voorganger was afgebrand. De molen maalde tot 1962 water uit de polder in de Bijleveld. De molen van het Utrechtse type wipmolen, met (onder)toren, bevat een molenaarswoning. De restauratie bestaat uit het vervangen van rotte onderdelen en het terug in verband brengen van alle onderdelen. Uit recent ultrasoon onderzoek blijken de lassen van de roeden onbetrouwbaar te zijn en daarom zal het vervangen van de roeden in deze restauratie worden meegenomen.

De Lutherse Kerk in Utrecht is een kerk in de Hamburgerstraat, in gebruik door de Evangelisch-Lutherse gemeente van Utrecht. Aan de achterzijde van de kerk is de consistoriekamer (vroegere kerkenraadkamer) gebouwd. De achter- en zijgevel van de consistoriekamer is verzakt. De restauratie bestaat uit het herstel van de fundering, scheuren, kozijnen van de consistoriekamer en herstel van de aangrenzende tuinmuur.

Leerhotel Het Klooster is ondergebracht in 'Het Constantinianum' in Amersfoort. Het complex bestaande uit een klooster, een school, schoolplein en kloostertuin is gebouwd in 1952-1957 door Jos C.A. Schijvens in traditionele stijl met vroegchristelijke en byzantijnse invloeden. In 1999 is het klooster in gebruik genomen door het ROC met een horeca-opleiding op MBO- en HBO-niveau. Het restauratie omvat in hoofdzaak het vervangen van de leidekking en panlatten en lood- en zinkwerk van enkele daken van het Leerhotel.

Het gemeentehuis is gebouwd in 1936 in de stijl van het Traditionalisme in opdracht van de gemeente Woudenberg. In 1985 heeft aan de parkzijde (zuidoostzijde) een grootscheepse uitbreiding plaatsgevonden geheel in detaillering en materiaalgebruik overeenkomstig de bestaande bouw. De restauratie bestaat uit het restaureren van de toren en kozijnen van het monumentale deel van het gemeentehuis.

De buitenplaats Nyenrode heeft zijn oorsprong in een 13e-eeuwse kasteel en is 60 hectare groot en telt 27 Rijksmonumenten. Eerder is vanuit het fonds Erfgoedparels subsidie verstrekt voor de restauratie van de oranjerie (2016), het menageriecomplex (2017) en de nutstuin en tuinmuur (2018) en het poortgebouw met toegangsbrug (2020). Dit jaar wordt het koetshuis gerestaureerd.

De Oude of Vaartse Sluis in Vreeswijk werd in 1373 aangelegd. De huidige vorm ontstond in 1824 naar ontwerp van waterbouwkundig ingenieur Jan Blanken (1755-1838). De sluis verbindt de rivier De Lek met de Vaartsche Rijn. De komst van de sluis zorgde voor veel activiteiten. Er vestigen zich kooplieden en fabrikanten in de onmiddellijke omgeving en zo ontstond langzamerhand Vreeswijk. De restauratie is gericht op metsel- en voegwerk, herstel van divers natuursteen en schilderwerk.

De Sint Catharinakathedraal is de bisschopskerk van het aartsbisdom Utrecht, maar ook een levende parochiekerk in de oude binnenstad. Het gebouw is meer dan vijfhonderd jaar geleden gebouwd als kloosterkerk van het naastgelegen museum Catharijneconvent. Het schip werd in 1900 door architect Alfred Tepe met één travee naar het westen toe verlengd. De nieuwe westpartij, waarvan de gevel een vrij getrouwe kopie van de oude was, kreeg een 53 meter hoge toren. De restauratie is gericht op alle onderdelen van de toren.

Complex De Vinkenhoef bestaat uit een directiewoning, zuivelhuis 'De Melkerij' en een veestal. De veestal is gebouwd in 1905 naar ontwerp van architect H.H. Het is een modelboerderij ontworpen en gebouwd in eclectische stijl. Het interieur is nog grotendeels intact. De melk van de koeien, ondergebracht in de schone, betegelde veestal werd in het nabijgelegen zuivelhuis gekoeld en op hygiënische wijze in flessen gedaan. De restauratie is gericht op interieurelementen, voeg- en metselwerk en het herstel van de constructie.

Stoomgemaal Teylingens is een klein stoomgemaal, gebouwd in 1871 in waterstaatsstijl, met vrijstaande schoorsteen. Het stoomgemaal kan momenteel niet worden gebruikt omdat de ketel voor de aandrijvende energie, de stoom, ontbreekt. Het restaureren van gemaal Teylingens tot een volwaardig werkend stoomgemaal is de 9e in de provincie én het laatste stoomgemaal in Nederland, dat nog op stoom gebracht zou kunnen worden. De restauratie bestaat uit het herstellen van de werking van het stoomgemaal door het plaatsen van een nieuwe stoomketel.

Landgoed Zuylestein uit de 14e eeuw is in 1630 aangekocht door stadhouder Frederik Hendrik van Oranje Nassau als jachtslot. Enkele jaren na de aankoop liet hij ten noordoosten en zuidoosten van het kasteel sterrenbossen planten. De tot het landgoed behorende bossen werden als plezierbos gebruikt om in te wandelen. Door de valwind op 18 juni 2021 is in circa 2 minuten zeer grote schade aangericht aan dit groene Rijksmonument. Driekwart van de bomen in het Sterrenbos is omgewaaid, ontworteld, of afgebroken. De restauratieopgave is gericht op herstel van bodem- en plantvakken, herstel van de afwerking van de paden, herstel van de paden en landen, het inplanten van bomen langs de lanen en het planten van bosplantsoen.

De Rijksmunt verhuisde in 1911 naar de Leidseweg 90, bij het Merwedekanaal in Utrecht. Het Muntgebouw ("Rijksmunt") is tussen 1903 en 1911 gebouwd, in neoclassicistische stijl naar ontwerp van rijksbouwmeester C.H. Peters. In 2005-2007 vond een grootschalige restauratie plaats. Het gebouw kreeg deels een museale functie. Het Geldmuseum werd in 2007 geopend, deze sloot in 2014 vanwege het stoppen van Rijkssubsidie. Tot 2020 werden hier nog munten geslagen. Het Rijksmonument zal een grondige renovatie en restauratie ondergaan, worden verduurzaamd en toekomstbestendig worden gemaakt.

De voormalige Stichtse Olie- en Lijnkoekenfabriek Cereol uit 1908 van architect G. Ebbers, ligt aan het Merwedekanaal in Utrecht. Uit lijnzaad werd olie gewonnen met veekoeken als restproduct. Later maakte het lijnzaad plaats voor soja. Het complex bestond uit een directeurswoning, een fabrieksgebouw met schoorsteen en twee pakhuizen. De fabriek werd in 2001 een Rijksmonument en een jaar later werd de fabriek uitgekocht door de gemeente vanwege stankoverlast, geluidsoverlast en explosiegevaar. Vanuit het Fonds Erfgoedparels is in 2011 bijgedragen aan de restauratie van het fabrieksgebouw. De restauratie van de directeurswoning is gericht op algeheel herstel.

^{Foto: Zecc Architecten.}

De 43,5 meter hoge Watertoren aan de Amsterdamsestraatweg 380 in Utrecht is in 1916 gebouwd in opdracht van de Utrechtsche Waterleiding Maatschappij. De toren is van architectonische waarde als voorbeeld van zorgvuldige vormgeving in Amsterdamse Schoolstijl, van cultuurhistorische waarde vanwege zijn bijzondere functie en van stedenbouwkundige waarde vanwege de beeldbepalende ligging. De huidige particuliere eigenaar wil de watertoren restaureren, herbestemmen en verduurzamen.

Het monumentale complex bestaande uit een kantoor, directeursvilla en symmetrische tuin is in 1935 ontworpen door de selfmade ondernemer Jan Jongerius (1888 – 1941). Zo ontstond tussen 1936 en 1938 een opvallend wit complex met rode accenten aan het Merwedekanaal. De villa, tuin en het kantoor zijn inmiddels gerestaureerd. De kademuur is in slechte staat en heeft restauratie nodig. Ook het hekwerk van buizen op de kademuur en de twee bruggen worden daarin meegenomen.

De Bonkmolen in Lexmond is in de 17e eeuw gebouwd. De polder Lakerveld werd oorspronkelijk door vier wipmolens bemalen. Begin 20e eeuw vervangt een stoomgemaal twee molens. Omdat het erg natte jaren waren, was er nog veel profijt van de Vlietmolen en de Bonkmolen. Besloten werd om deze molens aan te houden. Na de Tweede Wereldoorlog wordt De Bonkmolen buiten gebruik gesteld. De restauratie omvat de houten bekleding, de draagconstructie van het bovenhuis, de kapspanten en de waterloop.

Het Stadhuis in Wijk bij Duurstede dateert uit 1666 en heeft door de jaren heen een kenmerkende historie opgebouwd. Van oudsher heeft het stadhuis gefunctioneerd als zetel van het stadsbestuur, rechtbank en gevangenis en was er waarschijnlijk een dienstwoning. De restauratie betreft het dak, de gevel, gewelven en balkkoppen. Het pand zal na de restauratie vanaf 2022 gebruikt worden als VVV-kantoor, trouwlocatie, vergaderruimte en museum.

Met een hoogte van 112 meter is de Domtoren nog altijd de hoogste kerktoren van Nederland. In 1320 begon men met de bouw van de toren die eeuwenlang stormen, branden en bezettingen overleefde. Het doel van deze restauratie is de Domtoren voor de komende 50 jaar te vrijwaren van groot onderhoud. Uitgangspunt is het metselwerk, voegwerk, alle dakbedekking, hardsteenwerkzaamheden (blauwsteen) en ankerwerk te restaureren met behoud van oorspronkelijk, historisch bouwmateriaal.

De Tombe van Nellesteijn is een uitzichttoren in neoclassicistische stijl op het hoogste punt van de Donderberg (36 m) in Leersum, met aan de voet de grafkelder van de familie Van Nellesteijn. Het monument uit 1818 is een ontwerp van J.D. Zocher jr. De Tombe maakt als zelfstandig rijksmonument deel uit van de beschermde historische buitenplaats Broekhuizen. Hersteld worden: het schilder-, pleister-, metsel- en voegwerk, de ramen en kozijnen, de deur, het hang- en sluitwerk en de afdekking van de toren.

De Nederlands Hervormde kerk in Loenen aan de Vecht is een driebeukige laatgotische kruiskerk. Het oudste deel, toen nog alleen een kapel, dateert van vóór 1300. Het lage, vijfzijdig gesloten koor en de sacristie ontstonden medio 15e eeuw, het transept begin 16e eeuw. Daarna zijn de toren en het huidige schip gebouwd. De restauratie betreft het herstel van de verzakte vloer en van de glas-in-lood ramen.

^{Foto: Russcher Tekst & Beeld.}

De oorspronkelijke molen op deze plek werd waarschijnlijk gebouwd omstreeks 1644. Rond 1839 werd tijdens een uitvoerige restauratie het bovenhuis vernieuwd. De Hollandse wipwatermolen bemaalt de Oukoper polder regelmatig op vrijwillige basis. De molen heeft een scheprad hiervoor. Bij de restauratie wordt de fundering versterkt, de stalen molenroeden vernieuwd, de houten heklatten van de wieken vervangen en een scheur in de voorwaterloopmuur hersteld.

Hoogt 4, 6,8 en 10 zijn van oorsprong vroeg 17e eeuwse huizen die begin jaren ’70 grondig zijn gerestaureerd en verbouwd tot filmtheater. Toen is ook het 19e eeuwse winkelinterieur ingericht. De panden Hoogt 4 en 6 worden bij het bestaande filmtheater betrokken. In totaal zullen er drie zalen zijn. De restauratie betreft het herstel van het scheurwerk, metselwerk, pleisterwerk, loodaansluitingen, houtrot van kozijnen en luiken, en een deel van het interieur.

De voormalige brandweerkazerne met slangentoren is gebouwd in 1942-'43 in Delftse Schoolstijl. Nadat het centrum van Rhenen bij de Slag om de Grebbeberg (mei 1940) grotendeels verwoest raakte. Ondanks toenemende materiaalschaarste kwam de kazerne tijdens de bezettingstijd in 1942 -'43 gereed, als eerste brandweergarage in het kader van de Wederopbouw. De restauratie betreft het herstel van gevels (voeg-, metsel- en pleisterwerk), daken, dakkapellen, vensters, balkon, bordes en slangentoren.

Deze van oorsprong Waterstaatskerk dateert uit 1851-1852 en is van architect Theo Molkenboer. In 1968 is de kerk gesloopt, echter met behoud van de neoclassicistische toren en voorgevel, waarachter een kleinere moderne kerk is gebouwd.  De restauratie betreft onder meer herstel van het voeg- en metselwerk, de houten bovenbouw, koper- en lood- en pleisterwerk.

Het rijksmonument is gebouwd in 1651 als pastorie en is het oudste huis van Renswoude. Dit gedeelte is nu nog herkenbaar als het pand aan de Dorpsstraat met de twee kappen. In de loop der tijd is de functie gewijzigd naar gemeentehuis en zijn er meerdere aanbouwen bijgekomen. Deze aanbouwen worden vervangen door nieuwbouw. De subsidie betreft de restauratie van de voormalige pastorie.

De Koepelkerk is gebouwd tussen 1639 en 1641 en is eigendom van de Hervormde gemeente van Renswoude. De architect is Jacob van Campen, die ook het Haagse Paleis Noordeinde en Paleis op de Dam te Amsterdam ontwierp. Het vloerontwerp is een Grieks kruis met korte armen, waardoor het gebouw zeer compact is. De kerk bevat diverse wapenborden. De restauratie betreft de houten kapconstructie, dakkapellen en daklijsten, goten, dakkapelkozijnen en -luiken, en de wijzerplaten en wijzers, inclusief verguldwerk.

Het huis Beek en Hoff ligt binnen de bebouwde kom van Loenen in een landschappelijk aangelegd park. Langs het Moleneind, een dwarsstraat tussen de Dorpsstraat en Molendijk, staat een zeskantige 18e eeuwse houten theekoepel. Tussen de Dorpsstraat en de Vecht ligt een overtuin met een (tweede) 19e-eeuwse theekoepel. Verder staan op het terrein een verbouwd botenhuis en een koetshuis. De historische tuin en overtuin van Beek en Hoff worden met deze parkrestauratie opnieuw geschikt gemaakt voor gebruik.

Het gebouw is in 1877 gebouwd als garnizoensinfirmerie - een verblijf voor zieken en gewonden - en drie jaar later omgedoopt tot militair hospitaal. Het oudste militaire complex in Amersfoort bood in zijn hoogtijdagen plaats aan 144 patiënten. Eerst voor de lagere klasse, vanaf 1915 voor alle militairen. In 1966 werd de ziekenhuisfunctie opgeheven en kwamen er er administratieve afdelingen van de Koninklijke Landmacht in. De restauratie betreft het gehele complex.

Beverweerd is een van oorsprong 13e-eeuws kasteel en voormalig ridderhofstad op een eilandje langs de Kromme Rijn bij het dorp Werkhoven. Het oudste gedeelte van het kasteel is de rechthoekige woontoren. Daarna zijn de zuidelijke en westelijke hoektorens aangebouwd. In de eerste helft van de 14e eeuw werd tegen de westtoren een vierkant gebouw geplaatst dat in de 16e eeuw werd verlengd tot voorbij de woontoren. De restauratie betreft het restaureren van het interieur.

De restauratie betreft de brug en het interieur van het in 1847 in neogotische stijl opgetrokken koetshuis in het park. Het is verbouwd tot meisjespaviljoen toen een onderwijsinstelling in Beverweerd huisde. Het middendeel telt drie bouwlagen in de vorm van een toren. Eind jaren 90 is het koetshuis wit geschilderd. Over de parkvijver voert een 19e-eeuwse gietijzeren brug in neo-Lodewijk XIV-stijl, met op de landhoofden gebogen gietijzeren hekken. De brug is met hout gedekt en wordt ondersteund door twee gietijzeren bogen en een bakstenen middenpijler.

Huize Randenbroek is een buitenplaats net buiten de oude binnenstad van Amersfoort, te
midden van een uitgestrekt stadspark met tuinen en waterpartijen. Oorspronkelijk stond op Randenbroek een hofstede. Het casco en interieur van het pand worden gerestaureerd om het geschikt te maken voor horeca, diners, kleinschalige concerten, trouwlocatie en kleinschalige evenementen.

De historische buitenplaats 'Doornburgh' is in 1721 gebouwd en heeft gediend als woonhuis, museum en kloostercomplex. Het plan is om van Doornburgh een buitenplaats van Kunst en Wetenschap te maken. In het hoofdhuis wordt een boetiekhotel gevestigd. Zowel het casco als het interieur zullen worden gerestaureerd, waaronder de plafondschilderingen van Jacob de Wit.

De “Middelste Molen” is in 1773 door molenmaker Anthonie van Lith gebouwd. Het museale interieur is bijna volledig bewaard gebleven. De molen vormt samen met het zomerhuis, de machinistenwoning en het gemaal een markant ensemble in het polderlandschap. De molen wordt, afgezien van het interieur, in zijn geheel gerestaureerd.

Deze 17e eeuwse boerderij is gebouwd op de plek van het 15e eeuwse voormalige jachtslot voor de bisschoppen van Utrecht. Tussen 1750 en 1870 is het huis diverse keren verbouwd. De boerderij heeft enige jaren leeg gestaan en wordt gerestaureerd en herbestemd tot café, restaurant, buurtspeeltuin, kinderopvang en appartementen.

Het Margaretha Turnorplein is het pleinvormige voorterrein van kasteelcomplex Amerongen. Momenteel ontbreekt de historisch context met het kasteel en heeft het plein een onsamenhangende inrichting. Het plein wordt heringericht, de historische structuur en de relatie met het kasteel worden teruggebracht. Ook het hekwerk en de lantaarns worden gerestaureerd.

Het historische park van kasteel de Haar is in grote lijnen aangelegd tijdens en kort na de restauratie van het hoofdgebouw (1894-circa 1910). De restauratie van buitenplaats de Haar is gestart in 2001 en is opgedeeld in fasen. Grote delen van het park en een groot deel van het kasteel zijn inmiddels gerestaureerd. Het volgende onderdeel van dit omvangrijke project staat gepland voor 2020 en betreft het Zuiderpark.

Het Tivolicomplex is een rijksmonument met een lange bouwgeschiedenis die teruggaat tot de dertiende eeuw. Het deed dienst als klooster, burgerweeshuis, Vakbondsgebouw voor de Nederlandsche Vereeniging van Spoor- en Tramwegpersoneel en poptempel. Het gebouw wordt volledig gerestaureerd en verbouwd tot een podium voor beginnend talent, restaurant, lunchcafé, boetiekhotel en kinderopvang.

De buitenplaats Nyenrode heeft zijn oorsprong in een 13e eeuws kasteel en is 60 hectare groot en telt 27 rijksmonumenten. Eerder is vanuit het fonds Erfgoedparels subsidie verstrekt voor de restauratie van de oranjerie (2016), het menageriecomplex (2017) en de nutstuin en tuinmuur (2018). Dit jaar wordt de fundering van het poortgebouw en de toegangsbrug gerestaureerd.

De buitenplaats Huis te Jaarsveld ligt aan de rand van het dorp Jaarsveld, tegen de Lekdijk. De geschiedenis van het kasteelcomplex gaat terug tot de 14e eeuw. De historische tuin- en parkaanleg heeft een hoge tuinhistorische waarde en is toe aan groot onderhoud, restauratie en kwaliteitsverbetering. Het 18de-eeuwse ijzeren spijlen hek is zeer kwetsbaar, waardoor het nu in matige tot slechte staat verkeert.

Landgoed met kasteel Oudegein ligt in het midden van het stadspark in Nieuwegein. Het kasteel was van oorsprong een verdedigingstoren die de tolheffing nabij het stadje ‘t Gein moest beschermen. Het hoofdhuis en het toegangshek aan het voorplein worden gerestaureerd. De gebruiksruimtes worden vergroot en ruimtes die nu als opslag dienen, worden toegankelijk gemaakt.

Het terrein van het Pestersbosje werd in 1896 onderdeel van de buitenplaats Villa Nuova in Zeist. De aanleg van het park Pestersbosje gebeurde in de periode 1899-1906 naar ontwerp van tuinarchitectenfirma H. Copijn & Zoon. De restauratie betreft het herstellen van de essentie van de oorspronkelijke parkaanleg, de zichtlijnen en begroeiing, van het achterpark.

Na de komst van de Nieuwe Hollandse Waterlinie als verdedigingslinie voor west Nederland werden vestingwerken rond de stad Utrecht overbodig. Tuinarchitect J.D. Zocher transformeerde in 1829 de oostelijke vestingwerken tot een wandelpark. Hij ontwierp in 1860 een druppelvormig plantsoen in de as van de Maliebaan. In de afgelopen decennia is het Malieblad grotendeels geasfalteerd. In het plan wordt het Malieblad op basis van het plan Zocher heringericht.

In Bunschoten was van 1928 tot 1963 zuivelfabriek Eemlandia in bedrijf. Het gebouw staat sinds de sluiting leeg. In 2006 werd het pand deels gerestaureerd. De 28 meter hoge gemetselde fabrieksschoorsteen kwam op de plaats van het in 1971 gesloopte exemplaar. Eemlandia is de laatst overgebleven complete melkfabriek in de provincie Utrecht. De herontwikkeling van de Melkfabriek betreft een deel commerciële ruimten en een deel woningen.

Het Knipscheer-orgel van de Nicolaaskerk [Grote Kerk] in Vreeland werd gemaakt in 1852 door de Amsterdamse orgelmaker Hermanus Knipscheer II. De restauratie voorziet in de technische en artistieke consolidatie van het concept-Knipscheer, waaronder het reconstrueren van de oorspronkelijke windvoorziening (sinds 2011 bewaard te Muiden).

De Hamtoren is het overblijfsel van een Middeleeuws kasteel. De toren verkeert in slechte staat van onderhoud. De restauratie betreft herstel van gevels, dak en dakconstructie, loodwerk, spits, houtwerk, glaswerk, schilderwerk en voeg- en stucwerk. De toren wordt ingericht als geluidsstudio, ruimte voor kleinschalige concerten en woning.

Dit vrijstaand landhuis van de buitenplaats Wulperhorst is gebouwd in 1858 naar ontwerp van S.A. van Lunteren. Het pand krijgt de functie wonen met zorg. De gronden zijn in eigendom van het Utrechts Landschap. De restauratie bestaat uit herstel van voegwerk, schilder- en stucwerk, goten, kozijnen, dak en monumentale interieuronderdelen.

De Rooms-Katholieke Kerk van Cabauw is gebouwd tussen 1926 en 1928 naar ontwerp van Herman Kroes en Zn. uit Amersfoort. De restauratiewerkzaamheden bestaan in hoofdzaak uit constructief timmerwerk in de kappen, het vervangen van alle dakleien, daktengels  en dakbeschot en het vervangen van de goten en hemelwaterafvoeren.

De historische parkaanleg van de buitenplaats Persijn is omstreeks 1880 ontworpen in landschappelijke stijl. De aanleg bestaat uit een slingervijver, een beukenlaan, een eikenlaan en bomengroepen. Er zal worden gewerkt aan het herstel en de restauratie van vijvers, lanen, boomgroepen en paden.

Buitenplaats Middenhoek is ontstaan in de 17e eeuw. De restauratie betreft de 19e eeuwse kas met koude bak; houten moestuin schutting met twee toegangshekken; zeshoekige theekoepel uit tweede helft 19e eeuw en een ornamenteel 19de-eeuws ijzeren spijlenhek langs de noordzijde van de overtuin van de buitenplaats.

De Nederlands Hervormde Petruskerk in Woerden is gebouwd in laat gotische stijl. In het Rampjaar 1672 raakten de toren en het dak in brand. In de kerk staat een kerkorgel van J.H.H. Bätz uit 1768 dat eerder subsidie ontving uit het fonds erfgoedparels. De nieuwe restauratie behelst een middeleeuwse beeldengroep en de ramen aan de westgevel.

Bastion Sonnenborgh is in opdracht van Karel V gebouwd in 1552. Het bastion is drager van een bijzondere geschiedenis omdat er de eerste botanische tuin in Utrecht werd aangelegd en er het eerste scheikundig laboratorium in Utrecht werd gehuisvest. De restauratie betreft het voeg- en metselwerk van de karakteristieke bastionmuur.

Buitenplaats Over Holland is één van de vroegste landschappelijke parken in Nederland, gesticht in 1676. De buitenplaats bestaat uit een huisplaats en een overpark, gescheiden door de Rijksstraatweg. Het restauratieplan bevat o.a. het herstel van de historische waterstructuur en de herinrichting van de ontvangstruimte en parkeerplaats.

De restauratie van Buitenplaats Kasteel de Haar is gestart in 2001 en is gezien de omvang opgedeeld in fasen. In 2019 staat het Grand Canal, ofwel de Kruisvijver, op de agenda. Het grootschalige park werd in de periode 1895-1910 aangelegd. In 1910 werd het Grand Canal in noordelijke richting uitgebreid met een grote, geschulpte kom.

Het post-, telegraaf- en telefoniegebouw is tussen 1919 en 1924 in de trant van de Amsterdamse Schoolstijl gebouwd. Het gebouw wordt gerestaureerd en herbestemd t.b.v. de Bibliotheek Utrecht, winkels en een fietsenstalling. De werkzaamheden betreffen schilderwerk, herstel lood-en zinkwerk, glas-in-lood in de koepel en herstel voegwerk natuursteen.

Het landgoed bestaat uit 60 hectare en telt 27 rijksmonumenten. Eerder is vanuit het fonds Erfgoedparels subsidie verstrekt voor de restauratie van de oranjerie (2016) en het menageriecomplex (2017). Dit jaar wil men de nutstuin met de tuinmuur aanpakken, onderdeel van het moestuincomplex. Jaarlijks bezoeken zo’n 3000 recreanten het landgoed.

Kasteel Heemstede is de opvolger van de middeleeuwse ridderhofstad Heemstede. Het huidige kasteel werd gebouwd in 1645. Diederick van Velthuysen liet de Frans-classicistische tuinen aanleggen. Onderdeel van de tuinaanleg was de moestuin ten zuiden van het huis. De L-vormige moestuinmuur daaromheen en het bassin moeten dringend gerestaureerd worden.