Maritiem Erfgoed

Onder ‘maritiem’ verstaan wij alles wat te maken heeft met vaarwater, zowel met binnenvaart als met zeevaart. Maritiem erfgoed is dus veelomvattender dan varend erfgoed. Het omvat het varend erfgoed, maar ook havens, werven, vaarwegen en immaterieel erfgoed zoals de bijbehorende verhalen, tradities en ambachten. Maritiem erfgoed bestaat niet alleen uit een verzameling losse objecten, maar vooral uit maritieme ensembles. In onze provincie zijn op verschillende plekken maritieme ensembles aanwezig. Dit is een verzameling maritieme erfgoedelementen die samen een maritiem ensemble vormen.

Om het maritiem ensemble beter uit te leggen, kunnen we het beste een aansprekend voorbeeld in onze provincie nemen: het maritieme ensemble in Bunschoten-Spakenburg. Op deze plek komt alles samen. Dit houdt in dat naast een haven met schepen ook een werf aanwezig is, waar het ambacht nog wordt uitgevoerd, in leven wordt gehouden en wordt doorgegeven. Hier vindt men ook een actieve vrijwilligersgroep die zich inzet voor behoud en bekendmaking van het erfgoed en de bijbehorende verhalen en tradities. Al deze onderdelen van het maritieme ensemble zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Want wat is een haven zonder schepen of een schip zonder haven? Hoe overleeft een werf zonder de schepen en waar moet een schip heen zonder werf? Hoe wordt een ambacht behouden en doorgegeven als het niet kan worden uitgeoefend?

Om precies te weten hoe het maritiem erfgoed ervoor staat in onze provincie is een inventarisatie uitgevoerd. Daaruit bleek niet alleen uit hoe rijk de provincie is aan maritiem erfgoed, maar ook dat het maritiem erfgoed onder grote druk staat. Betrokkenen gaven aan dat zij voor steeds meer uitdagingen staan om het erfgoed goed te kunnen beheren en behouden. Beperkte financieringsmogelijkheden, beperkte beschermende wetgeving en het opvolgingsvraagstuk zijn de meest genoemde problemen.

De provincie ziet het maritiem erfgoed echter als onmisbaar onderdeel van onze cultuurhistorische infrastructuur. Aan de hand van de inventarisatie heeft de provincie bepaald welke rol zij pakt om dit bijzondere maritiem erfgoed te behouden voor de toekomst. In de onderstaande video kunt u zien wat dat betekent.

https://youtu.be/tBucV80kar0

Om het maritiem erfgoed te behouden voor de toekomstige generaties werken we samen zodat partijen en personen betrokken bij van het maritiem erfgoed elkaar weten te vinden en werken vanuit een gezamenlijk agenda en ambitie. Daarnaast zorgen we ervoor dat de kennis over het maritiem erfgoed niet verloren gaat, maar wordt doorgegeven en verder ontwikkeld, evenals de kennis over het borgen van maritiem erfgoed door gemeenten en provincie. We proberen waar mogelijk maritiem erfgoed mee te nemen in provinciaal beleid en stimuleren verbetering in het functioneel gebruik van het maritiem erfgoed. We werken samen om het maritiem erfgoed bekend te maken onder een groter deel van de inwoners, zodat een groter draagvlak wordt gecreëerd, dat aantrekkingskracht uitoefent op nieuwe vrijwilligers en eigenaren.

Om te laten zien hoe bijzonder het Utrechts erfgoed is en waar het uit bestaat, is op basis van de inventarisatie ook een mooi boek verschenen; ‘Voor de boeg. Maritiem erfgoed in de provincie Utrecht’, geschreven door Martine van Lier. Van het boek is ook een digitale versie gemaakt, die u via deze link kunt bekijken en doorbladeren: Voor de boeg.