Natuurnetwerk Nederland (NNN)

Het Natuurnetwerk Nederland (NNN, voorheen EHS/ Ecologische Hoofdstructuur) is de basis van het natuurbeleid. Het NNN is een samenhangend netwerk van natuurgebieden in Nederland. Grotere natuurgebieden zijn beter bestand tegen negatieve milieu-invloeden, zoals verdroging. Ze zijn gevarieerder en er kunnen meer soorten planten en dieren leven. Door natuurgebieden met elkaar te verbinden, kunnen planten en dieren zich makkelijker verspreiden.

Natuurnetwerk Nederland op kaart

• NNN in de provincie Urecht

  Het Natuurnetwerk Nederland (NNN) omvat in de provincie Utrecht zo'n 30.000 hectare natuur. U kunt de ligging van het NNN bekijken op de provinciale Plannenviewer. Het Europees netwerk van beschermde natuurgebieden, Natura 2000, maakt deel uit van het NNN.

  Het Utrechtse deel van de NNN

  De provincie biedt een bonte afwisseling van vochtige bossen, droge bossen, heide, stuifzand, bloemrijke graslanden, rietlanden en plassen. Het is het leefgebied van talloze planten en dieren, maar ook het gebied waar veel mensen naar toe komen om te genieten en te ontspannen. Helaas staat de kwaliteit van de natuur al lange tijd onder druk door versnippering, verdroging en vermesting. Daarom werken wij aan het vergroten en verbinden van natuurterreinen en het verbeteren van de kwaliteit.

  Akkoord van Utrecht

  In 2013 is afgesproken dat er nog circa 4500 hectare nieuwe natuur bij komt. Die afspraken staan in het ‘Akkoord van Utrecht'. Voor 1500 hectare is geld beschikbaar om nieuwe natuur te ontwikkelen. Een deel hiervan is inmiddels gerealiseerd. Daarnaast is het de bedoeling dat er 3000 hectare nieuwe natuur bij komt in de zogenaamde Groene contour, aansluitend op het NNN. Hiervoor is vooralsnog geen overheidsfinanciering beschikbaar. Deze natuur moet met andere vormen van financiering worden ontwikkeld, zoals via rood voor groen. Dit houdt in dat de opbrengst van bebouwing (rood) wordt besteed aan het ontwikkelen van nieuwe natuur (groen). Na realisatie zal deze natuur bij het NNN worden gevoegd.

  Subsidie

  De natuurterreinen in het NNN komen in aanmerking voor subsidie voor natuurontwikkeling en beheer via het Subsidiestelsel natuur- en landschapsbeheer (SNL).

• Planologische bescherming

  De provincie beschermt het NNN via het ruimtelijk beleid om ervoor te zorgen dat de omvang en kwaliteit van deze gebieden niet afneemt. Dit is geregeld in de Provinciale Ruimtelijke Verordening (PRV).

  'Nee, tenzij'-toets

  Nieuwe gemeentelijke bestemmingsplannen en omgevingsvergunningen moeten voldoen aan de regels die in de Provinciale Ruimtelijke Verordening zijn opgenomen. Dat gaat met de “nee, tenzij”-toets. Een nieuw project, dat de natuur significant aantast, mag niet worden toegestaan in het bestemmingsplan of de omgevingsvergunning (“nee”), tenzij het een groot openbaar belang dient én er geen alternatieven zijn buiten de natuur. Als het toegestaan is, is natuurcompensatie verplicht (op een andere plek moet dan nieuwe natuur komen).

  NNN-wijzer

  Om wegwijs te worden in de regels en de manier waarop het "nee-tenzij"-onderzoek moet worden uitgevoerd, heeft de provincie de NNN-wijzer ontwikkeld.

  De NNN-wijzer is niet bedoeld voor het nemen van beslissingen, maar is een handleiding voor gemeenten, initiatiefnemers en adviseurs om de NNN-regels toe te passen. De NNN-wijzer helpt de juiste stappen te doorlopen. In de NNN-wijzer komen de volgende stappen aan bod:

  1. Oriëntatie ecologisch onderzoek: geeft een eerste inschatting van de haalbaarheid van een ontwikkeling en geeft zicht op de noodzaak van aanvullend ecologisch onderzoek.
  2. Ecologisch onderzoek: maakt inzichtelijk of er sprake is van significante aantasting van het NNN. Als dit het geval is, kan vervolgens worden bekeken of de aantasting alsnog te voorkomen is. Via de instrumenten saldobenadering, plussen en minnen of herbegrenzing NNN.
  3. In deze stap wordt verder toegelicht hoe de gemeente bestemmingsplannen en omgevingsvergunningen moet beoordelen.
  4. Borging: zorgt er voor dat de bescherming van het NNN met de eventueel bijhorende plussen en compensatie zeker gesteld zijn.

  Verplicht

  Iedereen die een plan heeft voor een project in het Natuurnetwerk Nederland dat niet past in het geldende bestemmingsplan is verplicht om het "nee, tenzij"-onderzoek te doen. Omdat de aantasting afhangt van de aard van het project én de natuurkwaliteiten is elke situatie anders. Het onderzoek is daarmee maatwerk.

  Meer informatie

  Ga naar de NNN-wijzer.

• Groene Contour

  In de Groene Contour willen wij landbouwgronden omvormen tot natuurgebied om daarmee het Natuurnetwerk Nederland te versterken. Het gaat om een totale omvang van 3000 hectare. U vindt de Groene Contour op de kaart van de Provinciale Ruimtelijke Structuurvisie (paragraaf 6.5.2). Na realisatie wordt de nieuwe natuur opgenomen in het NNN.

  Financiering

  Voor natuurontwikkeling in de Groene Contour is geen subsidie beschikbaar. Het groen kan gefinancierd worden door passende bebouwing, bijvoorbeeld in de vorm van een nieuw landgoed. Het is belangrijk dat eventuele bouw plaatsvindt op een manier die natuur en landschap zoveel mogelijk versterkt. Een andere vorm van financiering is compensatie. Als elders natuur moet wijken voor bijvoorbeeld woningbouw of wegaanleg dan kan die natuur op kosten van de initiatiefnemer worden gecompenseerd in de groene contour.

  Waarop letten?

  Bij de inrichting van de nieuwe natuur is het belangrijk om te letten op aardkundige, cultuurhistorische en landschappelijke waarden en op de ruimtelijke kwaliteit. Ook een combinatie met waterberging en extensieve vormen van recreatie is mogelijk en gewenst. De gemeente is het eerste aanspreekpunt voor initiatieven op dit gebied.

• Faunapassages en ecoducten

  Het Natuurnetwerk Nederland wordt in de provincie Utrecht vaak doorsneden door infrastructuur zoals snelwegen, spoorlijnen en kanalen. Daardoor kunnen dieren zich niet goed verplaatsen van het ene naar het andere natuurgebied. Voor veel planten- en diersoorten zijn grote natuurgebieden belangrijk. Als natuurgebieden te klein zijn en bovendien geïsoleerd, nemen de overlevingskansen af.

  Om dieren de gelegenheid te geven over te steken legt de provincie ecoducten, faunatunnels en andere faunapassages aan. Leefgebieden van diersoorten worden daarmee weer verbonden, er ontstaat weer ecologische samenhang en soorten kunnen hun areaal vergroten. Ook zijn er minder aanrijdingen met dieren: veiliger voor automobilisten en beter voor de populatieontwikkeling van diersoorten. Zo blijven de omvang en genetische diversiteit van populaties op peil en zorgen we ervoor dat planten- en diersoorten in onze provincie duurzaam kunnen voortbestaan.

  In 2015 zijn er beelden gemaakt van de kleinwildtunnels onder de N225 Amerongen/Elst. Die laten goed zien dat deze faunatunnel door veel diersoorten gebruikt wordt.

  https://youtu.be/hHAn-Clwy8Q

  Uitvoering

  De provincie realiseert ecoducten en faunapassages zoveel mogelijk geïntegreerd in bijvoorbeeld gebiedsprojecten en reconstructies van wegen. Ook Rijkswaterstaat, ProRail, gemeenten en waterschappen realiseren voorzieningen. Op de kaart ziet u welke ecoducten en faunapassages gereed zijn en welke er nog gepland zijn. Het herstel van de ecologische samenhang binnen de Utrechtse Heuvelrug heeft hoge prioriteit. Ook het maken van verbindingen naar de randmeren, de uiterwaarden, de Vechtplassen en de Veluwe is belangrijk. Ontwikkelingen binnen Nationaal Park Utrechtse Heuvelrug en het project Hart van de Heuvelrug brengen projecten in een stroomversnelling.

  Monitoring

  Uit onderzoek blijkt dat dieren veelvuldig gebruik maken van ecoducten en andere faunapassages. Net buiten de provincie Utrecht ligt ecoduct Zwaluwenberg over de A27. Hier wordt tevens onderzoek gedaan naar de genetische effecten op populaties. Zie hiervoor de website van de provincie Noord-Holland.

Contact

Secretariaat van de afdeling Fysieke Leefomgeving

Telefoon: 030 258 90 11
E-mail: secretariaat.leefomgeving@provincie-utrecht.nl