Natuurnetwerk Nederland (NNN)

Het Natuurnetwerk Nederland (NNN) omvat in de provincie Utrecht zo'n 30.000 hectare natuur. U kunt de ligging van het NNN bekijken op de provinciale Plannenviewer. Het Europees netwerk van beschermde natuurgebieden, Natura 2000, maakt deel uit van het NNN.

Het Utrechtse deel van de NNN

De provincie biedt een bonte afwisseling van vochtige bossen, droge bossen, heide, stuifzand, bloemrijke graslanden, rietlanden en plassen. Het is het leefgebied van talloze planten en dieren, maar ook het gebied waar veel mensen naar toe komen om te genieten en te ontspannen. Helaas staat de kwaliteit van de natuur al lange tijd onder druk door versnippering, verdroging en vermesting. Daarom werken wij aan het vergroten en verbinden van natuurterreinen en het verbeteren van de kwaliteit.

Akkoord van Utrecht

In 2013 is afgesproken dat er nog circa 4500 hectare nieuwe natuur bij komt. Die afspraken staan in het ‘Akkoord van Utrecht'. Voor 1500 hectare is geld beschikbaar om nieuwe natuur te ontwikkelen. Een deel hiervan is inmiddels gerealiseerd. Daarnaast is het de bedoeling dat er 3000 hectare nieuwe natuur bij komt in de zogenaamde Groene contour, aansluitend op het NNN. Hiervoor is vooralsnog geen overheidsfinanciering beschikbaar. Deze natuur moet met andere vormen van financiering worden ontwikkeld, zoals via rood voor groen. Dit houdt in dat de opbrengst van bebouwing (rood) wordt besteed aan het ontwikkelen van nieuwe natuur (groen). Na realisatie zal deze natuur bij het NNN worden gevoegd.

Subsidie

De natuurterreinen in het NNN komen in aanmerking voor subsidie voor natuurontwikkeling en beheer via het Subsidiestelsel natuur- en landschapsbeheer (SNL).

De provincie beschermt het NNN via het ruimtelijk beleid om ervoor te zorgen dat de omvang en kwaliteit van deze gebieden niet afneemt. Dit is geregeld in Interim Omgevingsverordening.

NNN-toets

Nieuwe gemeentelijke bestemmingsplannen en omgevingsvergunningen moeten voldoen aan de regels die in de Interim Omgevingsverordening zijn opgenomen.

In het hele Natuurnetwerk geldt dat een bestemmingsplan zorgt voor de ruimtelijke bescherming en geen ontwikkelingen toelaat die leiden tot aantasting van het NNN (de wezenlijke kenmerken en waarden, kwaliteit, samenhang en oppervlakte. Hier zijn een drietal uitzonderingen op waarbij aantasting onder voorwaarden van o.a. mitigatie en compensatie mogelijk is. Het gaat hier om ontwikkelingen van groot openbaar belang, ontwikkelingen die leiden tot een versterking van het NNN (Meerwaardebenadering) en ontwikkelingen die beperkt worden gewijzigd of worden toegevoegd, waarbij die wijziging of toevoeging noodzakelijk is voor de instandhouding van de bestaande bestaande bestemming.

Indien de locatie in het NNN ligt zal het bestemmingsplan dus altijd een  NNN-toets moeten bevatten waarin de aantasting wordt beoordeeld (oppervlakte, kwaliteit, wezenlijke kenmerken en waarden en samenhang) en waar onderbouwd wordt of voldaan wordt aan de voorwaarden die bij bovengenoemde uitzonderingen zijn benoemd. In alle gevallen is er naast mitigatie altijd sprake van compensatie. In de Interim Omgevingsverordening zijn regels opgenomen met betrekking tot de borging van deze compensatie. De NNN-wijzer geeft niet meer de actuele informatie en kan niet meer worden gebruikt als hulpmiddel.

In de Groene Contour willen wij landbouwgronden omvormen tot natuurgebied om daarmee het Natuurnetwerk Nederland te versterken. Het gaat om een totale omvang van 3000 hectare. U vindt de Groene Contour op de kaart van de Provinciale Ruimtelijke Structuurvisie (paragraaf 6.5.2). Na realisatie wordt de nieuwe natuur opgenomen in het NNN.

Financiering

Voor natuurontwikkeling in de Groene Contour is geen subsidie beschikbaar. Het groen kan gefinancierd worden door passende bebouwing, bijvoorbeeld in de vorm van een nieuw landgoed. Het is belangrijk dat eventuele bouw plaatsvindt op een manier die natuur en landschap zoveel mogelijk versterkt. Een andere vorm van financiering is compensatie. Als elders natuur moet wijken voor bijvoorbeeld woningbouw of wegaanleg dan kan die natuur op kosten van de initiatiefnemer worden gecompenseerd in de groene contour.

Waarop letten?

Bij de inrichting van de nieuwe natuur is het belangrijk om te letten op aardkundige, cultuurhistorische en landschappelijke waarden en op de ruimtelijke kwaliteit. Ook een combinatie met waterberging en extensieve vormen van recreatie is mogelijk en gewenst. De gemeente is het eerste aanspreekpunt voor initiatieven op dit gebied.

Het Natuurnetwerk Nederland wordt in de provincie Utrecht vaak doorsneden door infrastructuur zoals snelwegen, spoorlijnen en kanalen. Daardoor kunnen dieren zich niet goed verplaatsen van het ene naar het andere natuurgebied. Voor veel planten- en diersoorten zijn grote natuurgebieden belangrijk. Als natuurgebieden te klein zijn en bovendien geïsoleerd, nemen de overlevingskansen af.

Om dieren de gelegenheid te geven over te steken legt de provincie ecoducten, faunatunnels en andere faunapassages aan. Leefgebieden van diersoorten worden daarmee weer verbonden, er ontstaat weer ecologische samenhang en soorten kunnen hun areaal vergroten. Ook zijn er minder aanrijdingen met dieren: veiliger voor automobilisten en beter voor de populatieontwikkeling van diersoorten. Zo blijven de omvang en genetische diversiteit van populaties op peil en zorgen we ervoor dat planten- en diersoorten in onze provincie duurzaam kunnen voortbestaan.

In 2015 zijn er beelden gemaakt van de kleinwildtunnels onder de N225 Amerongen/Elst. Die laten goed zien dat deze faunatunnel door veel diersoorten gebruikt wordt.

https://youtu.be/hHAn-Clwy8Q

Uitvoering

De provincie realiseert ecoducten en faunapassages zoveel mogelijk geïntegreerd in bijvoorbeeld gebiedsprojecten en reconstructies van wegen. Ook Rijkswaterstaat, ProRail, gemeenten en waterschappen realiseren voorzieningen. Op de kaart ziet u welke ecoducten en faunapassages gereed zijn en welke er nog gepland zijn. Het herstel van de ecologische samenhang binnen de Utrechtse Heuvelrug heeft hoge prioriteit. Ook het maken van verbindingen naar de randmeren, de uiterwaarden, de Vechtplassen en de Veluwe is belangrijk. Ontwikkelingen binnen Nationaal Park Utrechtse Heuvelrug en het project Hart van de Heuvelrug brengen projecten in een stroomversnelling.

Monitoring

Uit onderzoek blijkt dat dieren veelvuldig gebruik maken van ecoducten en andere faunapassages. Net buiten de provincie Utrecht ligt ecoduct Zwaluwenberg over de A27. Hier wordt tevens onderzoek gedaan naar de genetische effecten op populaties.