Circulaire economie

Efficiënter omgaan met grondstoffen, materialen en producten zonder afval. Dat is een belangrijk uitgangspunt van een circulaire economie. De provincie  zet zich in voor de overgang naar een circulaire regionale economie: Utrecht 2050, circulaire topregio. De provincie focust zich op het versnellen en uitbouwen van goede initiatieven, het ombouwen van bestaande processen en het beheerst afbouwen van activiteiten die strijdig zijn met de leidende principes.

• Afspraken en doelen

  In het coalitieakkoord 2019-2023: Nieuwe energie voor Utrecht (pdf, 5,9mB) is veel aandacht voor circulariteit en duurzaamheid. In het coalitieakkoord staan concrete acties rondom circulariteit genoemd. Die zijn gericht op thema’s als circulair bouwen, circulaire gebiedsontwikkeling, circulaire ketensamenwerking en circulaire bedrijfsvoering. In materialen en producten ligt veel CO2 opgeslagen. Circulariteit richt zich zich op hergebruik en minder materiaalgebruik. Daarmee levert circulariteit een substantiële bijdrage aan de CO2 reductie in het kader van de klimaatopgave.

  Interbestuurlijke afspraken

  De provincie is betrokken bij verschillende afspraken die met circulaire economie samenhangen:

  • Het Nationaal Grondstoffenakkoord (2017) en daarmee de vijf landelijke transitieagenda’s (2018) over biomassa en voedsel, kunststoffen, maakindustrie, bouw en consumptiegoederen.

  • De Duurzame Investeringsagenda (2017), waarin gemeenten, provincies en waterschappen hebben aangegeven elk jaar € 28 miljard aan investeringen en inkoop energieneutraal, klimaatrobuust en circulair in te zetten.

  • Het interbestuurlijk programma (2018), waarin Rijk, gemeenten, provincies en waterschappen hebben afgesproken de vijf transitieagenda’s te gaan uitvoeren. Onderdeel daarvan is het opstellen van een regionale grondstoffenstrategie. Daarin wordt inzicht geboden in de omvang van de grondstoffen- en materiaalstromen in de provincie en de mogelijkheden om deze stromen sluitend te maken. Ook zijn afspraken gemaakt over circulair inkopen en aanbesteden van gebouwen en infrastructuur en het bevorderen en opschalen van circulair bouwen. Deze landelijke afspraken zijn in het coalitieakkoord vertaald in acties voor duurzame inkoop van infrastructurele werkzaamheden en beheer en onderhoud.

  Duurzame ontwikkelingsdoelen

  Door de Verenigde Naties zijn in 2015 Duurzame Ontwikkelingsdoelen afgesproken, zoals het realiseren van duurzame steden en gemeenschappen en het duurzame gebruik ecosystemen en biodiversiteit. De provincie geeft in haar beleid en uitvoering daaraan invulling. De aandacht gaat uit naar een gezonde en duurzame leefomgeving en gezonde groei en kwaliteit van de fysieke ruimte. Het welzijn van de mensen staat voorop.

  Het goede voorbeeld

  In onze bedrijfsvoering geven we het goede voorbeeld op het gebied van circulariteit en inclusie met inkoop, duurzame mobiliteit, hernieuwbare energie en afvalrecycling. Wij roepen onze contractpartners en organisaties hetzelfde te doen.

• Vijf leidende principes voor de toekomst

  Een groep koplopers heeft in opdracht van de provincie Utrecht en de Cirkelregio Utrecht een toekomstbeeld geschetst: Toekomstbeelden en transitiepaden voor een circulaire economie in de provincie Utrecht. Dat deden zij onder de naam De Nieuwe Utrechtse Stijl. Het toekomstbeeld is samen te vatten in vijf leidende principes:

  1. De waarde van materialen wordt keer op keer volledig benut.
  2. Economische activiteiten hebben een positieve impact op mens en milieu.
  3. Energie komt uit hernieuwbare bronnen.
  4. De schaal van kringlopen is zo klein als kan en zo groot als moet.
  5. Producten en andere ontwerpen zijn flexibel, aanpasbaar en modulair.

  De punten zijn ook te zien in de korte animatie over het toekomstbeeld.

  Vertaling naar concrete actiepunten

  De leidende principes geven het toekomstbeeld weer. Maar hoe kunnen we dit toekomstbeeld realiseren? Om die vraag te beantwoorden, heeft de Cirkelregio Utrecht een manifest gemaakt met concrete actiepunten. In het manifest krijgen de leidende principes inhoud. Het manifest is opgesteld voor de onderhandelaars van het coalitieakkoord 2019-2023. Een groot aantal suggesties zijn door het College van Gedeputeerde Staten meegenomen in het coalitieakkoord 2019-2023: Nieuwe energie voor Utrecht (pdf, 5,9). Een paar voorbeelden:

  • Circulariteit krijgt een volwaardige plaats in gebiedsontwikkelingen.
  • We stimuleren circulair bouwen.
  • We stimuleren een regionale grondstoffenstrategie en houden de voortgang in de gaten.

  Volgende stap: beleidsvisie en uitvoeringsagenda

  Circulaire economie raakt alle onderwerpen en beleidsterreinen. De vijf leidende principes worden nu verder uitgewerkt in een beleidsvisie circulaire economie. Daarin wordt duidelijk welke prioritaire aandachtsgebieden en rolinvulling het college op de verschillende beleidsterreinen voor ogen staat. De beleidsvisie is naar verwachting in de zomer van 2020 klaar.

  De activiteiten en resultaten om te komen tot een circulaire economie worden opgenomen in de uitvoeringsagenda circulaire economie 2020-2023. Deze wordt in het derde kwartaal van 2020 verwacht.

• Cirkelregio Utrecht

  De Cirkelregio Utrecht is een netwerk van professionals die zich inzetten voor een circulaire economie. De deelnemers komen uit verschillende organisaties:

  • samenwerkingsverband U10
  • gemeente Amersfoort
  • gemeente Utrecht
  • Economic Board Utrecht (EBU)
  • Natuur- en milieufederatie Utrecht (NMU)
  • Hoogheemraadschap de Stichtse Rijnlanden (HDSR)
  • Utrecht Sustainability Institute (USI)
  • stichting Cirkelstad
  • provincie Utrecht

  De deelnemers zoeken samen actief naar samenwerking om de overgang naar een circulaire economie te versnellen. Zij initiëren acties binnen en buiten de Cirkelregio die concreet invulling geven aan de vijf leidende principes. Er zijn binnen de Cirkelregio verschillende thematische coalities (werkgroepen) waarbij andere professionals uit de regio zich kunnen aansluiten. Zo is er een coalitie voor circulair bouwen, monitoren, biobased economy, circulaire gebiedsontwikkeling. Een coalitie voor circulair inkopen en afval is in voorbereiding. De provincie ondersteunt het netwerk financieel en is zelf als deelnemer betrokken.

  Regionale ambassadeurs

  Op bestuurlijk niveau zijn regionale ambassadeurs actief, te weten:

  • Anne Brommersma (gemeente De Bilt)
  • Wouter Catsburg (gemeente Zeist)
  • Hilde de Groot (gemeente Houten)
  • Fatma Koser Kay (gemeente Amersfoort)
  • Marco Verloop (gemeente Veenendaal)
  • Klaas Verschure (gemeente Utrecht)
  • Els Otterman (waterschap HDSR).

  Zij zetten samen met gedeputeerde Robert Strijk de overgang in naar een circulaire economie regionaal op de agenda. De ambassadeurs zorgen voor meer draagvlak, verbinden projecten en voeren een effectieve Utrechtse lobby richting Rijk en Europa. Iedere ambassadeur zet zich in om een bepaald onderwerp te stimuleren, ondersteunen en versnellen.

  Meer informatie over de Cirkelregio Utrecht staat op de website van de Cirkelregio Utrecht.

• Kennisbank Cirkelregio Utrecht

  Het delen van kennis en inzichten helpt bij het realiseren van een circulaire economie. Daarom stimuleert de provincie kennisdeling via de Kennisbank Cirkelregio Utrecht. Dat is dé plek voor kennis over de circulaire economie, specifiek voor de regio Utrecht. Denk aan rapporten, artikelen en inspirerende voorbeelden op de Circulaire Intiatievenkaart.

• Ondersteuning door het servicepunt

  De provincie Utrecht ondersteunt ondernemers, (groepen) particulieren en lokale overheden die willen bijdragen aan de overgang naar een circulaire economie. In samenwerking met de Cirkelregio Utrecht is het Servicepunt Utrecht Circulaire Topregio ingericht.

  Bij het Servicepunt vindt u informatie, wordt u verwezen naar netwerkpartners met de juiste kennis en expertise of krijgt u gerichte adviezen. Als u een nieuw initiatief wilt opstarten bijvoorbeeld of uw (bedrijfs)activiteiten meer circulair wilt maken.

• Voorbeeldprojecten

  Er gebeurt al veel op het gebied van circulaire economie. Ook de provincie draagt bij aan verschillende projecten en initiatieven. Een paar voorbeelden lichten wij uit.

  Servicepunt Utrecht Circulaire Topregio

  Als partner van de Cirkelregio Utrecht heeft de provincie financiele ondersteuning geleverd voor de oprichting van het Servicepunt Utrecht Circulaire Topregio. Iedereen die een bijdrage wil leveren aan de circulaire economie kan hier terecht voor vragen of hulp. Voorbeelden van ondernemers in de provincie die succesvol verder zijn geholpen, zijn Krijg de Kleertjes en Buurman Utrecht.

  Circular Economy Lab 21

  Hoe kunnen we de circulaire economie realiseren? De Circulair Economy Labs richten zich op het debatteren over concrete knelpunten en formuleren van gezamenlijke acties. Het Utrecht Sustainability Institute organiseert deze bijeenkomsten.

  In het Circular Economy Lab stond op 2 december 2019 het onderwerp circulaire gebiedsontwikkeling centraal. De avond is mede mogelijk gemaakt door de Cirkelregio Utrecht en (mede)gefinancierd door de provincie.

  Hof van Cartesius

  Het Hof van Cartesius is een proeftuin georganiseerd door creatieve ondernemers waar wordt gewerkt volgens circulaire principes. De paviljoens, rondom een grote, groene openbare binnentuin, zijn voor 90 procent gebouwd met gebruikte of bio-based materialen.

  De proeftuin kreeg subsidie van de provincie en wordt nu ondersteund door de provincie via het nieuw opgerichte Stadmakersfonds. Met deze steun kan de proeftuin 300 procent uitbreiden.

  Publicatie circulair bouwen

  De Economic Board Utrecht en Cirkelregio Utrecht zijn in 2017 op zoek gegaan naar regionale voorbeeldprojecten van circulaire bouw en demontage. Dat heeft geresulteerd in de publicatie Circulair bouwen in de praktijk.

  Circo Tracks

  Veel ondernemers in de provincie werken al circulair. Dit is uitdagend, want het gaat om een andere manier van werken, anders samenwerken en nieuwe producten. De provincie ondersteunt deze regionale ondernemers daarom met Cirko Tracks, een driedaagse cursus om innovatieve circulaire businessmodellen te ontwikkelen. Succesvol deelnemer aan een van deze tracks is Circular Cycling.

  Andere circulaire projecten in de regio

  In samenwerking met de Cirkelregio Utrecht is een kaart gemaakt van kansrijke circulaire projecten in de regio Utrecht. Mist u een project? meldt dat dan via de Cirkelregio Utrecht.

Downloads

• Regioaanpak circulaire monitoring, juli 2020 (PDF, 1.8 MB)
• Circulaire doelenboom, juni 2020.pdf (PDF, 10.7 MB)
• Toekomstbeelden en transitiepaden voor een circulaire economie, december 2018 (PDF, 5.69 MB)
• Ruimtelijke Economische Strategie voor Utrecht (PDF, 1.78 MB)

Nieuws

De provincie werkt samen met lokale overheden en instanties in de Cirkelregio Utrecht. Bekijk het complete nieuwsoverzicht van de Cirkelregio Utrecht.

Contact

Wilt u meer informatie? Neem dan contact op met het opgaveteam Utrecht 2050, circulaire topregio:

• Kim Simons, kim.simons@provincie-utrecht.nl

• Menno Wielhouwer, menno.wielhouwer@provincie-utrecht.nl