Moerasblokken in Groot Mijdrecht Noord-Oost

In Groot Mijdrecht Noord-Oost realiseert de provincie drie moerasblokken met daaromheen bloemrijk grasland. Op die manier ontstaat er een leefgebied voor bijzondere vogelsoorten zoals de lepelaar, purperreiger en de roerdomp. Het sluit mooi aan op het noordelijk gelegen natuurgebied Waverhoek dat circa 55 hectare groot is. In 2019 zijn er twee moerasblokken opgeleverd: ‘Moerasblok 2 & 3’. In deze gebieden vind je waterhuishoudkundige kunstwerken. Die zijn bedoeld om een schommelend waterpeil in de moerasblokken mogelijk te maken en dit te reguleren.

Eind 2019 is de provincie gestart met de voorbereiding van het laatste en ook het grootste moerasgebied in Groot Mijdrecht Noord-Oost: ‘Moerasblok 1’. De verwachting is dat de inrichting van dit gebied in meerdere fases wordt gerealiseerd. Het streven is om in het najaar van 2021 te starten met de uitvoering van de eerste fase.

• Wat gaat er gebeuren?

  Het laatste Moerasblok ‘Moerasblok1’ ligt centraal en op 250 meter afstand van de woningen van de Botsholdsedwarsweg en Proostdijerdwarsweg. Een goede waterkwaliteit is belangrijk voor het natuurgebied. Daarom wordt de voedselrijke toplaag afgeplagd tot een diepte van maximaal 20 centimeter. De waterstand binnen het moerasblok zal in de winter hoog zijn (maximaal 70 cm boven het huidige polderpeil) en in de zomer laag (met een minimum dat gelijk is aan het huidige polderpeil).

  Schommelend waterpeil

  Door het schommelende waterpeil zullen delen binnen het moerasblok tijdelijk droog of onder water staan. Zo zorgen we voor interessante begroeiing voor moerasvogels zoals inundatie- en waterriet en voorkomen we teveel groei van wilgen. De Proostdijer Dwarstocht wordt in de nieuwe situatie om het moerasblok heen gelegd en het moerasblok wordt omringd door een kade die zó wordt ingepast dat deze in het landschap opgaat. Met deze ingrepen houden we de waterhuishouding in de polder intact en voorkomen we dat de gronden buiten het moerasblok te nat worden.

  Bloemrijke graslanden

  In de moerasblokken zal voornamelijk riet gaan groeien en hier en daar een wilgenbosje. De bloemrijke graslanden (fauna-en kruidenrijk grasland en vochtig hooiland) kennen een kleurrijk palet aan verschillende begroeiing van droog tot nat en van rijk tot arm.

  Planning

  Op 13 februari 2020 is het programma van het ontwerp ‘Moerasblok 1’ vastgesteld door gemeente De Ronde Venen, Waternet AGV, Natuurmonumenten, provincie Utrecht en een delegatie van bewoners. Daarna zijn in het gebied voorbereidende onderzoeken uitgevoerd en is door BWZ Ingenieurs gestart met het opstellen van het ontwerp.

  Voorontwerp

  Intussen is het voorontwerp besproken binnen de ambtelijke projectgroep bestaande uit leden van de provincie Utrecht, Natuurmonumenten, gemeente de Ronde Venen en Waternet AGV. Ook is het voorontwerp, vanwege de coronacrisis digitaal, aan bewoners, grondeigenaren en pachters voorgelegd. Bekijk de gestelde vragen en antwoorden hierop van de provincie Utrecht. In het najaar van 2020 wordt met deze input het definitief ontwerp vastgesteld door de stuurgroep van dit project. Daarna wordt het definitief ontwerp omgezet tot een bestek en worden de vergunningen die voor het werk nodig zijn, aangevraagd. De verwachting is dat het werk gefaseerd wordt uitgevoerd in de komende jaren.

  Gronden

  Het merendeel van de gronden zijn in eigendom van de provincie Utrecht en Natuurmonumenten.  Een aantal gronden moeten nog verworven worden.  Hiervoor zijn nog gesprekken gaande met de eigenaren.

• Achtergrond van het plan Groot Mijdrecht Noord-Oost

  In 2012 zijn er door verschillende organisaties afspraken gemaakt over nieuwe natuur in Groot Mijdrecht Noord-Oost. Dit is vastgelegd in de Versoberde Veenribbenvariant. De drie moerasblokken die opgenomen zijn in het plan worden aangelegd op afstand van de bebouwing en de wegen om verstoring van dieren te voorkomen. Om de nieuwe moerasblokken komt een veenrib (een kade) dat een hoger waterpeil in het moeras mogelijk maakt.

  Moerasblok 3

  Het kleinste moerasblok van 4 hectare ‘Moersblok 3’ ligt ten zuiden van de Dwarstocht. Het is eind 2018 opgeleverd. Door de geringe omvang is het niet geschikt voor moerasvogels, maar wel voor amfibieën en libellen. Om te voorkomen dat hun eitjes worden opgegeten door vissen, is daar geen vistrap aangelegd.

  Moerasblok 2

  Het moerasblok van 13 hectare ‘Moerasblok 2’  is opgeleverd in het najaar van 2019. Het ligt pal ten zuiden van de Proostdijerdwarsweg. Het moerasblok is te klein voor vogelkolonies, maar moerasvogels die niet in grote groepen leven kunnen er wel tot broeden komen. Ook is dit blok via een vistrap met de Hoofdtocht verbonden.

  Moerasblok 1

  Het voorontwerp voor het grootste moerasblok van 57 hectare ‘Moerasblok 1’ is inmiddels gereed. Dit laatste moerasgebied krijgt onder andere een vispassage, rietkragen voor vogels, doorgangen voor allerlei diersoorten en een aansluiting met het natuurgebied Waverhoek. Bewoners, grondeigenaren en pachters hebben hun reactie gegeven op deze plannen. Dit wordt verwerkt in een definitief ontwerp.

• Een prettig thuis voor moerasvogels

  Het nieuwe gebied ‘Moerasblok 1’ wordt zo ingericht dat lepelaars of purperreigers er in kolonies kunnen wonen. Ook andere moerasvogels zoals de ral, de grote karekiet en het woudaapje kunnen zich er thuis voelen en gaan broeden. Om de broedende vogels in het moerasblok een goede kans te geven, wordt de huidige watergang “Proostdijer Dwarstocht” als een barrière om ‘Moerasblok 1’ heen gelegd. Zo kunnen de roofdieren de vogels moeilijker bereiken. Ook gaan we zorgen voor voldoende vis in het moerasgebied. Dat doen we door de watergangen in het moerasblok met een vistrap te verbinden met de Hoofdtocht.

  Resultaat tot nu toe

  ‘Moerasblok 2’ wordt inmiddels een jaar in gebruik genomen door verschillende moerasvogels en vissoorten. Dit leert ons veel over hoe de begroeiing in dit gebied zich ontwikkelt, wat hiervoor nodig is, welke vogels graag in het gebied verblijven en welke vissoorten tot het gebied worden aangetrokken. Om deze reden voert Natuurmonumenten geregeld vogeltellingen uit en is in april 2020 de visstand gemonitord. Al deze gegevens en ontwikkelingen helpen bij de inrichting van het laatste gebied: ‘Moerasblok 1’.

  Waverhoek

  De nieuwe moerasblokken sluiten mooi aan op een bestaand moerasgebied in het uiterste noorden: Waverhoek. Dit gebied is een pleisterplaats voor doortrekkende grutto’s en andere steltlopers in voor- en najaar. Tellingen van meer dan 200 kemphanen komen regelmatig voor. Het gebied wordt door lepelaars vaak gebruikt als rust- en voederplaats. De toename van het aantal broedparen in Botshol kan hier het gevolg van zijn.

  Fijne leefomgeving

  Waverhoek is duidelijk een fijne leefomgeving voor de vogels in Groot Mijdrecht Noord en omstreken. Er wordt gebroed door watersnippen en eenden zoals de slobeend, de zomertaling en de wintertaling. Ook diverse steltlopers zoals de kluut, de tureluur en de kievit hebben het gebied als broedgebied ontdekt. Een hoger waterpeil op gezette tijden zorgt ervoor dat het moeras niet dichtgroeit met bos. Ook zie je dat het riet zich ontwikkelt op verschillende plekken. Door het waterpeil te beheren en door de begrazing van ganzen blijft de openheid van het gebied behouden.

  De aansluiting met de nieuwe moerasgebieden maakt het nog aantrekkelijker voor vogels en en biedt meer ruimte voor de natuur in Groot Mijdrecht.

Downloads

• Presentatie Moerasgebied Groot Mijdrecht Noord-Oost.pdf (PDF, 11.38 MB)
• Bewonersbrief juni 2020 inzage ontwerp moerasblok 1.pdf (PDF, 930.94 KB)
• Bewonersbrief februari 2019 met uitnodiging voor openingshandeling (PDF, 337 KB)
• Beschrijving Versoberde Veenribbenvariant, juni 2012. (PDF, 798.34 KB)
• Terug naar Groot Mijdrecht Noord, Landwerk, december 2018, 18e jaargang (PDF, 404.77 KB)
• Schets vogelvlucht moerasblokken 2 en 3 polder Groot Mijdrecht (PDF, 3.62 MB)
• Vragen en antwoorden Voorontwerp Moerasblok 1 (PDF, 220.96 KB)

Contact

Projectleider Agenda Vitaal Platteland Marc Wilborts
Telefoon: 06 - 15874203

Secretariaat van de beleidsafdeling
E-mail: secretariaat_11@provincie-utrecht.nl