Monitoring flora en fauna

Hoe ontwikkelt de natuur in onze provincie zich? Waar komen bijzondere soorten planten en dieren voor? Wat is de invloed van het beleid en wat is het resultaat van de uitgevoerde maatregelen? Waar is bijsturen nodig? Voldoet de provincie aan nationale en internationale afspraken? Voor antwoorden op deze vragen is monitoring nodig.

Actuele natuurinformatie

Om het natuurbeleid goed uit te voeren, baseert de provincie Utrecht zich op actuele natuurinformatie. Want de mate waarin bijzondere dieren en planten voorkomen in een gebied speelt een rol bij de afwegingen die de provincie maakt. Op kansrijke plekken kiest de provincie er dan bijvoorbeeld voor om extra maatregelen te treffen om de natuurwaarden te beschermen. En in een ander gebied zijn weinig mogelijkheden voor natuur en kiest de provincie er juist voor om de prioriteit te geven aan andere doelen zoals de landbouw. De kwaliteit van gebieden is weergegeven op de pagina Natuurkwaliteit op kaart. In de natuurgebieden zorgen de natuurbeheerders elke zes jaar voor een inventarisatie van de flora en fauna. Dit gebeurt volgens de landelijke methode van het Subsidiestelsel Natuur en Landschapsbeheer (SNL). In Natura 2000 gebieden is deze monitoring nog wat uitgebreider. In het overige landelijk gebied brengt de provincie de flora en fauna van wegbermen, sloten, slootkanten, poelen, houtwallen, kleine bosjes en dergelijke in kaart. Meer informatie over het gebied dat onlangs is onderzocht, vindt u bij Resultaten natuurinventarisatie landelijk gebied. Daarnaast inventariseert de provincie incidenteel andere soortgroepen of doet onderzoek naar een specifiek onderwerp.

Landelijk onderzoeksprogramma

Daarnaast doet de provincie mee aan het Netwerk Ecologische Monitoring (NEM), een landelijk onderzoeksprogramma dat bestaat uit diverse meetnetten dat trends in aantallen van planten- en diersoorten zichtbaar maakt. Op de website van het Netwerk Ecologische Monitoring kunt u de resultaten bekijken. Alle verzamelde waarnemingen worden opgeslagen in de Nationale Databank Flora en Fauna. Particulieren kunnen deze raadplegen via het Natuurloket.

Met door de provincie en anderen verzamelde gegevens kan de aanwezigheid van planten dieren worden weergegeven op verspreidingskaarten. Wij hebben kaarten gemaakt waar Rode Lijst soorten, aandachtsoorten en karteersoorten voorkomen op het niveau van 250 m x 250 m. Meer informatie hierover via onderstaande link.

Bekijk de kaart Natuurkwaliteit

Landelijke verspreidingskaarten zijn onder andere te vinden op Verspreidingsatlas.nl. RAVON verzamelt verspreidingsgegevens van de amfibieën, reptielen en vissen van Nederland. De databank wordt gebruikt voor onder andere verspreidingskaartjes, landelijke en regionale atlassen.

Jaarlijkse inventarisatie

Jaarlijks onderzoekt de provincie Utrecht zo'n 10% van het landelijk gebied op de aanwezigheid van flora en fauna. Zo ontstaat een beeld van de variatie aan planten en dieren en de verspreiding van deze soorten over de provincie. Sinds 1975 doen we dit voor de wilde planten en sinds 2005 ook voor diverse diergroepen: reptielen, amfibieën, vlinders, libellen en sprinkhanen. U vindt de rapporten van de onderzoeken onder Downloads.

Nationale Databank Flora en Fauna

De resultaten worden direct in het veld digitaal ingevoerd in een veldcomputer. De gegevens komen in de Nationale Databank Flora en Fauna (NDFF) en zijn ook op te vragen bij de provincie. De gegevens van deze inventarisaties worden al vele jaren gebruikt bij de afwegingen in de Ruimtelijke Ordening, bij het maken van het natuur- en het waterbeleid en voor de evaluatie daarvan. Tevens worden de gegevens gebruikt bij advisering over natuurontwikkelingsprojecten en bij vergunningprocedures.

Recente onderzoeken

De afgelopen jaren zijn de volgende gebieden onderzocht:

• 2019 Rapport korstmossen Utrecht (pdf, 2,5 MB)
• 2018 Flora en faunakartering (pdf, 27 MB)

De provincie rapporteert eens in de drie jaar over de voortgang van het natuurbeleid. In 2021 is de tweede Rapportage Natuur (PDF 18.8MB) verschenen. Hierin doet de provincie Utrecht verslag van de uitvoering van het natuurbeleid in de periode 2017 tot en met 2020 en rapporteert het de toestand van de Utrechtse biodiversiteit. Er wordt ingegaan op de kwantiteit en kwaliteit van de verschillende soorten natuur, op de mate waarin de natuur meer robuust geworden is, op de veranderingen in de biodiversiteit, op de resultaten van natuurontwikkeling en op de resultaten van het natuurbeheer en agrarisch natuurbeheer.

In de storymap Rapportage Natuur 2017-2020 wordt een beknopte samenvatting gegeven van wat er in deze periode  is uitgevoerd en bereikt. Op de bijbehorende kaarten kan worden ingezoomd om de situatie nader te bekijken.