De wolf

Wolven komen van nature in Nederland voor. Door intensieve bejaging zijn ze 150 jaar uiteindelijk verdwenen uit ons land. In 2015 dook de wolf weer op. Wolven hebben een toegevoegde waarde voor de natuur. Ze halen de minder sterke prooidieren uit de populatie. Hierdoor blijven vooral sterkere prooidieren over. Daarnaast zorgen wolven door hun aanwezigheid ervoor dat prooidieren bepaalde plekken vermijden. Dit leidt ertoe dat er minder overbegrazing is door die prooidieren. In provincie Utrecht zijn dat voornamelijk reeën, maar ook damherten. 

Provincie Utrecht

In de provincie Utrecht monitoren faunadeskundigen het gedrag van wolven. Er wordt onder andere DNA-onderzoek verricht om te bepalen of het DNA van een wolf is. En om, indien mogelijk, te bepalen om welke wolf het gaat. Ook landelijk geldt: daar waar wolven voorkomen, vindt monitoring plaats. De resultaten daarvan worden elk kwartaal gerapporteerd in de voortgangsrapportage op de website van BIJ12.

De provincie staat in nauw contact met faunadeskundigen, net als met gemeenten, terreinbeherende organisaties en de politie als dat nodig is. Gezamenlijk nemen we besluiten en ondernemen acties die nodig zijn om zo goed mogelijk met wolven samen te leven en nieuwe incidenten te voorkomen. We hebben daarbij oog en oor voor de zorgen van burgers, agrariërs en ondernemers in het betreffende gebied.  

Afgelopen zomer zijn er meerdere incidenten geweest met wolven in het bosgebied van de Utrechtse Heuvelrug. De provincie Utrecht en de gemeenten Leusden, Zeist, Woudenberg en Utrechtse Heuvelrug roepen inwoners en bezoekers op om nog steeds zeer voorzichtig te zijn in het bosgebied Utrechtse Heuvelrug. Het dringende advies is om in de genoemde gemeenten de bossen niet in te gaan met jonge kinderen en loslopende honden. 

Het is de wettelijke taak van de provincies om de wolf te beschermen met de daarbij behorende verplichtingen. Daarom monitoren we het gedrag van de wolven in onze provincie en nemen maatregelen om zo goed mogelijk met wolven samen te leven. Maar ook nemen we, na consultatie en overleg met experts, maatregelen om incidenten te voorkomen.

Provincie Utrecht werkt nauw samen met Utrechts Landschap, BIJ12, Zoogdiervereniging, Faunabeheereenheid, Staatsbosbeheer en gemeenten. Uitgangspunt hierbij is om op een goede en veilige manier samen te leven met de wolf. In het Wolvenplan van het Interprovinciaal Overleg staat hoe provincies omgaan met zwervende en territoriale wolven in Nederland. Het wolvenplan biedt provincies de basis om beleid formeel te verankeren in bijvoorbeeld verordeningen of beleidsregels. De verwachting is dat er eind 2024/begin 2025 een nieuw IPO Wolvenplan gereed zal zijn.

De wolf is een beschermde diersoort. De strikte Europese bescherming van de wolf is van kracht sinds het Verdrag van Bern (1979). Dat betekent dat het doden, vangen en opzettelijk verstoren van wolven verboden is. Deze bescherming heeft ervoor gezorgd dat de soort zich aan het herstellen is. De grootste bedreiging voor de soort is op dit moment het verkeer. De grootste natuurlijke bedreiging voor een wolf is een andere wolf. Zij kunnen onderling fel hun territorium verdedigen. 

Eind september 2024 hebben de verantwoordelijke Europese ministers besloten dat de bepaling 'streng beschermd' afgeschaald wordt naar 'beschermd'. De wolf krijgt mogelijk op termijn dus een minder streng beschermde status dan nu. Als de Europese Commissie besluit de status te verlagen, moet het eerdergenoemde Verdrag van Bern aangepast worden. Mocht daar een akkoord op komen, dan moet de Europese Habitatrichtlijn gewijzigd worden. Waarna alle individuele lidstaten van de Europese Unie haar eigen wetgeving er nog op moeten aanpassen. 

Tot die tijd geldt de omgevingswet waarin staat dat het doden, vangen en opzettelijk verstoren van wolven verboden is. Door de incidenten met wolven in de zomer van 2024 in het bosgebied van de Utrechtse Heuvelrug, is de provincie wel begonnen met het aanvragen van vergunningen om te kunnen handelen als dat nodig is.

Negatief conditioneren

Er zijn vergunningen aangevraagd om wolven in de provincie negatief te negatief te conditioneren. Wolven kunnen weer schuw voor mensen worden gemaakt door het te vangen en te zenderen. Eventueel kan aanvullend gebruik gemaakt worden van paintball. Het doel van deze maatregelen is om het ongewenste gedrag van het dier te doorbreken. 

De rechter heeft op maandag 16 september 2024 geoordeeld dat de provincie hier nu nog niet mag beginnen. De uitspraak en de overwegingen van de voorzieningenrechter zijn goed bestudeerd. Het onderwerp wordt in de onafhankelijke bezwarencommissie besproken en vervolgens zal een advies aan Gedeputeerde Staten worden gedaan. Op basis daarvan zal Gedeputeerde Staten besluiten hoe de vervolgstappen eruitzien.

Afschot

Wolven afschieten of uit de populatie nemen kan alleen als er een vergunning voor afschot is verleend. Om voorbereid te zijn om in te grijpen als dat nodig is, bereid provincie Utrecht ook een vergunningsaanvraag voor afschot voor. 

In de folder Wolven in Nederland, een uitgave van Wolven in Nederland, Natuurmonumenten, IFAW en Staatsbosbeheer vindt u algemene informatie over de wolf in Nederland.