Hoe zorg je ervoor dat een provincie in de toekomst lokaal en gezond eet? Na vier jaar Voedselagenda maken we de balans op. Wat is er bereikt op het gebied van het verduurzamen en versterken van ons regionale voedselsysteem? En wie zijn de mensen die dit iedere dag mogelijk maken?

De centrale vraag binnen de Voedselagenda is duidelijk: Hoe kunnen we het eten op ons bord eerlijker, duurzamer en lokaler maken? Het antwoord? Dat ligt in samenwerking tussen lokale partijen.
Eten is mede door de Voedselagenda een andere rol gaan spelen bij mensen, ze eten veel bewuster.
Rechtstreex: eerlijk, lokaal en duurzaam eten
Mede door onze steun is Rechtstreex in de provincie gestart. Rechtstreex kiest verse en lekkere producten van lokale boeren en makers uit die iedereen gemakkelijk online kan bestellen. De bestelling kan vervolgens opgehaald worden bij 'wijkchefs' die een afhaalpunt runnen vanuit hun huis, school, restaurant of bedrijfspand.
Door bijeenkomsten die de Voedselagenda mogelijk heeft gemaakt, leerde Rechtstreex in korte tijd de juiste Utrechtse organisaties kennen. Hierdoor werd een vliegende start mogelijk gemaakt. Het resultaat? Op vijftien afhaalpunten kunnen producten van elf lokale boeren en makers besteld en opgehaald worden. Waaronder kaas van een kaasboerderij, fruit van een lokale teler en drankjes van een Utrechtse fabrikant. Ook bio-supermarkt Odin is inmiddels aangesloten. Zij leveren biologische producten van verder weg die je mee kunt bestellen, zodat je al je duurzame boodschappen op één plek kunt doen.
Emina Zorlak, community builder Utrecht: “Inwoners kunnen op één plek al hun lokale boodschappen doen. Ik hoor wekelijks dat ze meer plezier ervaren in koken, dat ze echt het verschil in smaak en kwaliteit proeven. En dat ze heel trots zijn om op deze manier mee te bouwen aan een duurzame, eerlijke voedselketen.”
Voedseleducatie: jong geleerd, oud gedaan
De Voedselagenda kijkt verder dan alleen het opzetten en ondersteunen van voedselketens. Gezond eten begint namelijk bij bewustwording en weten wat je eet. Wat is er mooier dan dit al op jonge leeftijd mee te geven?
Op basisschool Het Schateiland in Utrecht hebben ze die boodschap omarmd. Met een subsidie vanuit LEADER en een bijdrage vanuit de Voedselagenda hebben zij een prachtig voedselbos aangelegd op hun speelplein. Een aansprekende manier om de leerlingen te laten kennismaken met voedsel, natuur en het belang van gezond, lokaal eten.
Dealmaker activiteiten: de verbinder tussen lokaal en zakelijk
Mede door de aanstelling van een Dealmaker Korte Keten is het de Voedselagenda gelukt om de overeenkomst ‘Samen eten we provincie Utrecht mooier’ op te zetten en te starten. Bedrijven zoals NS en de Koninklijke Jaarbeurs doen vanaf het begin mee aan deze afspraak. Het doel is om de verandering in landbouw en voedsel te stimuleren. Een mooi initiatief dat hieruit voortgekomen is, is het Broodje Utrecht. Met meer dan 30.000 verkochte broodjes is het een grootsucces te noemen. Deze samenwerking tussen de Lokalist, MVO Nederland, chef-kok Eric van Veluwen en wij als de provincie Utrecht laat zien dat er met een goed idee én wat doorzettingsvermogen veel mogelijk is.
Een ander mooi voorbeeld is de matchmaking-bijeenkomst van ‘Biodiversiteit op je Bord’. De insteek is om meer lokale en biodiversiteitsvriendelijke producten in de horeca en catering in onze provincie te krijgen. Regionale groothandels als BD-totaal en Driessen Food, lokale producenten en chef-koks kwamen bijeen. Samen bespraken ze ideeën die door Dutch Cuisine samen met ons verder uitgewerkt konden worden.
Door boeren en consumenten dichter bij elkaar te brengen via de korte keten, verdelen we niet alleen de waarde eerlijker, maar laten we ook zien welke prachtige producten Utrecht te bieden heeft.
De toekomst van de Voedselagenda
Het jaar 2024 stond in het teken van terugkijken. In 2025 richtten wij ons op de toekomst en wordt de Voedselagenda onderdeel van het uitvoeringsprogramma Landbouw en Voedsel. De drie uitgangspunten: voedsel, educatie en duurzaamheid blijven de kern van de agenda, maar andere thema’s worden uitgelicht. Daarbij kan bijvoorbeeld gedacht worden aan het belang van een meer plantaardig dieet en het voorkomen van voedselverspilling.
Ellen Ertmann, Dealmaker Korte Keten: ''Onze provincie bruist van gezonde en duurzame voeding. Als Dealmaker Korte Keten kijk ik ernaar uit om komend jaar samen met ondernemers de ketentreintjes door te laten rijden, en wellicht nog een aantal nieuwe initiatieven op te zetten. Zodat zakelijk Utrecht kan eten en beleven wat hier lokaal wordt geproduceerd!"
Evaluatie voedselagenda 2021-2023
Wil je meer weten over de resultaten en inspanningen van de Voedselagenda? Bekijk dan het volledige evaluatiedocument.