Op 4 maart 2025 hebben Gedeputeerde Staten van Utrecht het streefbeeld ‘Toekomst landbouw en voedsel provincie Utrecht 2050’ vastgesteld. Dit is een opvolger van de landbouwvisie uit 2018. Het streefbeeld is een bouwsteen voor de Omgevingsvisie provincie Utrecht, die in 2026 wordt gewijzigd.
Streefbeeld 2050
In 2050 is Utrecht een groene, duurzame provincie waar boeren en natuur samenwerken op een levendig platteland. Boeren krijgen een eerlijke prijs voor hun voedsel en verdienen ook aan andere diensten, zoals natuurbeheer en recreatie. Dieren hebben veel ruimte en goede zorg, met moderne technieken die hun welzijn bewaken. Nieuwe technologieën zorgen voor slimme landbouw met minder gebruik van kunstmest en gewasbeschermingsmiddelen. Landbouw is klimaatneutraal door slimme methoden om broeikasgassen te verminderen en koolstof op te slaan in de bodem.
De provincie Utrecht omarmt diversiteit in haar landbouw, nu en in de toekomst. Ook dan zijn er allerlei soorten ondernemers, maar zien we drie hoofdstromingen:
- Natuurinclusieve landbouw die veel gebruik maakt van natuurlijke processen en een gezonde, levende bodem.
- Gemeenschapslandbouw, waarbij boer en inwoner samenwerken aan gezond voedsel.
- Intensieve landbouw, waarbij productie voorop staat, maar binnen de grenzen van milieu en op een dierwaardige manier.
Waarom is er een streefbeeld nodig?
De vorige landbouwvisie dateert uit 2018. Sinds die tijd is er veel veranderd. De provincies staan aan de lat voor grote opgaven in het landelijk gebied, zoals natuurherstel, terugdringen van broeistofgassen en zorgen voor schoon water. Om deze doelen te halen zijn ook aanpassingen binnen de landbouw nodig.
Wat is er veranderd?
In het coalitieakkoord 2023-2027 staat dat er een streefbeeld moet komen voor de lange termijn. Dit streefbeeld moet een economisch perspectief bieden voor de landbouw, waarin de doelen voor stikstof, klimaat, natuur en water leidend zijn en alle partijen duidelijkheid geven.
In dit nieuwe streefbeeld is meer aandacht voor dierenwelzijn, de eitwittransitie en andere teelten zoals vezelteelt en agroforestry. De provincie wil toewerken naar doelsturing. Hierdoor kan de agrariër zelf bepalen hoe de doelen, zoals vermindering van stikstofuitstoot, behaald kunnen worden.
Voedselzekerheid en een gezond en duurzaam voedselsysteem zijn belangrijker dan ooit. De provincie heeft daarom een Voedselagenda. Het onderwerp voedsel wordt nu integraal meegenomen in het streefbeeld.
Hoe is het streefbeeld tot stand gekomen?
Om te komen tot een gedragen beeld voor de toekomst van ons landbouw- en voedselsysteem, koos de provincie voor een participatietraject. Daarvoor zijn er sinds het voorjaar van 2024 verschillende workshops georganiseerd. Samen met vertegenwoordigers van de agrarische sector, ketenpartners, natuurorganisaties, terreinbeherende organisaties, maatschappelijke organisaties en inwoners. Zij werkten tijdens deze workshops aan verschillende toekomstscenario’s. Op basis van deze input is een gezamenlijk toekomstbeeld voor 2050 ontwikkeld.
Na het participatietraject hebben de Provinciale Staten en Gedeputeerde Staten zich in verschillende rondes over het streefbeeld gebogen. Provinciale Staten stelden vervolgens op 5 februari 2025 een notitie met beleidskaders vast. In deze notitie staat in 10 ambities hoe de provincie gaat werken aan de toekomst van haar landbouw- en voedselsysteem.
Op 4 maart 2025 stelden Gedeputeerde Staten het streefbeeld voor 2050 vast, inclusief de 10 ambities.
Onze tien ambities voor landbouw en voedsel
Rol provincie
Gezonde agrarische bedrijven zijn onmisbaar in het landelijk gebied. Agrariërs hebben niet alleen een boerenbedrijf, maar dragen ook bij aan het landschap, recreatie en natuurbeheer. Daarom steunt de provincie boeren die op een duurzame manier willen ondernemen. Bijvoorbeeld door ruimte te bieden in regels voor ruimtelijke ontwikkeling, of door stimulering met subsidies voor investeringen, kennisontwikkeling en samenwerkingsverbanden. Met de Utrechtse Monitor Duurzame Landbouw (UMDL) stimuleert de provincie agrariërs om stappen te zetten richting natuurinclusieve kringlooplandbouw door doelsturing en kennisdeling.