Provinciale Staten van Utrecht hebben op 9 november 2022 een motie aangenomen waarin staat dat er opnieuw creatief gekeken moet worden naar het verbeteren van de doorstroming op de rotonde en de verkeersveiligheid voor de fietsers. De omgeving van de rotonde en de cultuurhistorische waarde van de Via Regia zijn hierbij belangrijke randvoorwaarden. In dit nieuwe onderzoek zijn de onderzoeksresultaten uit het verleden als input meegenomen. Daarnaast heeft de provincie omwonenden en andere belanghebbenden bij dit onderzoek betrokken. Hoe we dit hebben gedaan, kunt u lezen bij 'Participatie: denk en kijk mee'.
Verkennende onderzoeken in 2024
In een rapportage van onderzoekbureau BOOT van december 2023 staan vijf varianten beschreven voor de aanpak van de rotonde. Op dit moment wordt het effect op de omgeving van voorkeurspakket D – ‘vereenvoudigen fietsstructuur rondom de rotonde’ onderzocht. Dit is besloten tijdens de Stateninformatiebijeenkomst van 30 januari 2024.
De belangrijkste ingreep is de realisatie van een fietstunnel onder de rotonde. Daarnaast wordt er een nieuw, volwaardig fietspad aangelegd door het bos tussen de begraafplaats en de N226. Dit pad zal een deel van de bestaande fietsinfrastructuur rondom de rotonde vervangen. Hiermee hoeven fietsers dus niet langer over de rotonde zelf. Dit verhoogt de verkeersveiligheid voor alle weggebruikers.
Ecologisch onderzoek
Herinrichting van de rotonde kan mogelijk gevolgen hebben voor van nature in het wild levende dieren of planten. Ecologisch onderzoeksbureau Waardenburg Ecology heeft opdracht gekregen van provincie Utrecht tot nader onderzoek naar de gevolgen van een herinrichting op beschermde soorten, gebieden en houtopstanden in het kader van de Omgevingswet (Ow). Het doel van het onderzoek was te bepalen of voor de voorgenomen ingreep een omgevingsvergunning voor een Natura 2000-activiteit en/of een flora- en fauna-activiteit nodig is. Op basis van een oriënterend veldonderzoek dd. 7 mei 2024 en bronnenonderzoek zijn de gevolgen van een herinrichting beoordeeld.
Archeologisch onderzoek
In de zomer van 2024 is er ook een verkennend veldonderzoek gedaan naar mogelijke archeologische resten in de bodem op de plek van de rotonde. ADC ArcheoProjecten heeft daarvoor een booronderzoek uitgevoerd.Op basis van de landschappelijke ligging, ter plaatse van een ijssmeltwaterdal tussen de Darthuizerberg en de Donderberg van de Utrechtse Heuvelrug in, moet in het plangebied rekening worden gehouden met de mogelijke aanwezigheid van archeologische resten uit de periode vanaf het Laat Paleolithicum. Hieruit is gebleken dat de ondergrond in het plangebied bestaat uit een C-horizont van zwak grindig dekzand, afgedekt door een opgebracht of omgewerkt pakket. De top van de C-horizont kan worden beschouwd als een potentieel archeologisch niveau. Aanvullend onderzoek is daarom nodig. Er zijn tijdens het onderzoek echter geen archeologische indicatoren aangetroffen.
Boomeffectanalyse
Ook de kwaliteit van de bomen in het projectgebied is in 2024 onder de loep genomen. Met een boomeffectanalyse die in 2024 is uitgevoerd, is inzicht verkregen in de effecten van de bomen bij een herinrichting van de rotonde. In de analyse zijn de mogelijkheden bekeken om de bomen te behouden in een nieuw ontwerp van rotonde Donderberg. Het overgrote deel van de bomen kan, al dan niet met noodzakelijke locatie specifieke randvoorwaarden, behouden worden. Er kunnen echter ook alternatieven worden geformuleerd waarbij er meer bomen behouden kunnen blijven door het ontwerp of de werkwijze aan te passen.
Volgende stap
Op basis van de resultaten van de onderzoeken, is het ontwerp voor de herinrichting van de rotonde aangepast. In januari 2025 hebben leden van Provinciale Staten en de gemeenteraad van Utrechtse Heuvelrug besloten deze oplossing, waarbij een fietstunnel wordt aangelegd onder de rotonde, uit te werken. De provincie heeft op 4 februari 2025 met ingenieursbureau BOOT vertegenwoordigers van het dorpsnetwerk Leersum en de Fietsersbond bijgepraat over dit ontwerpvoorstel. Voordat er eind september/begin oktober 2025 besluitvorming door de Staten op basis van dat aangepaste ontwerp plaatsvindt, is er op 26 juni een inloopavond voor de omgeving om dit ontwerp in te zien en vragen te stellen. Hier is ook ruimte voor input vanuit de omgeving.
Hoofdpunten van het ontwerpvoorstel
- Fietsers van Leersum naar Doorn fietsen door een fietstunnel onder de rotonde door.
- Het oude bospad langs de begraafplaats wordt omgevormd tot een nieuw fietspad voor de route van Leersum naar Maarsbergen. Het bestaande fietspad langs de provinciale weg van Leersum naar Maarsbergen (N226) wordt verwijderd.
- Vanuit de Broekhuizerlaan leidt het fietspad richting Leersum naar een aparte fietsoversteek ter hoogte vande Koningin Wilhelminalaan. Om hiervoor ruimte te maken, vervalt de linksafstrook van de Rijksstraatweg naar de Koningin Wilhelminalaan. Linksaf slaan blijft uiteraard wel mogelijk. Er wordt ook rekening gehouden met voldoende opstelruimte voor fietsers, waaronder veel scholieren.
- Voor voetgangers komt er een zebrapad ten zuidwesten van de Koningin Wilhelminalaan. Dit betekent dat fietsers en voetgangers voortaan op gescheiden locaties, weg van de rotonde, oversteken. Dit komt de verkeersveiligheid ten goede. Het ontwerp voorziet ook in een drempel/plateau vanaf het zebrapad tot voorbij de bushalte.
- De bushalte wordt in dit plan iets verplaatst. De bus halteert niet langer in een haven, maar op de rijbaan zelf. Dit levert tijdwinst op, omdat de bus na de stop op de halte zijn rit kan vervolgen zonder te hoeven invoegen. Om te voorkomen dat auto’s de bus tijdens het stopmoment inhalen, wordt er een verhoogde middenberm aangelegd tussen de twee rijstroken.
- De tunnel moet uiteraard voldoen aan veiligheidsnormen, zoals goede zichtlijnen en sociale veiligheid. In eerste instantie is de tunnel bedoeld voor fietsers. Omdat voetgangers ook gebruik kunnen maken van de onderdoorgang, wordt deze ook door voetgangers gebruikt kan worden, wordt er een voetpad van 1,5 meter breed aangelegd. De tunnel wordt zo ontworpen dat deze toegankelijk is voor fietsers, snelle fietsen en brommers.
- Om de tunnel te kunnen realiseren is het nodig te onderzoeken wat de gevolgen zijn voor de toegang tot de nabijgelegen appartementen van Donderberg en Beau Lieu. Hierover vindt overleg plaats met de betrokken vereniging van eigenaren.
Omgevingsprocedure
Een uitdaging in dit project is het verleggen van kabels en leidingen, vooral vanwege de technische complexiteit. Op dit moment is de haalbaarheid nog niet volledig duidelijk. De provincie verwacht dat het verleggen van de kabels en leidingen ongeveer een jaar zal duren. Daarnaast moet er een omgevingsprocedure worden doorlopen om de gronden aan te kopen voor de realisatie van het fietspad door het bos. De uitvoering zal daarom niet voor 2028 beginnen.
