Kleine landschapselementen

De provincie Utrecht vindt het belangrijk dat kleine landschapselementen worden behouden, hersteld, beschermd en aangelegd. Ze zijn van grote waarde voor de kwaliteit van onze leefomgeving. Er zijn daarom verschillende subsidiemogelijkheden.

Landschappelijke en recreatieve waarde

Kleine landschapselementen zijn in het verleden vooral aangelegd omdat ze nuttig waren. Ze dienden bijvoorbeeld als vee- of waterkering of voor de productie van hout of fruit. Zo vind je in het lagergelegen westen van de provincie meer knotwilgen en in het oosten meer houtwallen. Kleine landschapselementen zijn daarmee van belangrijke cultuurhistorische waarde en dragen bij aan de uitstraling en identiteit van onze gevarieerde Utrechtse landschappen. Ze maken onze regio aantrekkelijk om te wonen, te recreëren en te ontspannen. Vele recreanten genieten van het landschap bij hun wandel-, fiets- en vaartochten in onze provincie.

Versterking biodiversiteit

Landschapselementen vormen in het landelijk gebied een netwerk van water en groen dat natuurgebieden met elkaar verbindt. Daardoor kunnen planten en dieren zich verplaatsen van het ene naar het andere gebied. In de landschapselementen is ruimte voor dieren om te schuilen, te nestelen en te eten. Dit is belangrijk voor de biodiversiteit.

Nuttig

Ook zijn kleine landschapselementen nuttig. Er leven bijvoorbeeld dieren in die plaaginsecten of bladluizen in gewassen bestrijden. En bijen en hommels die helpen om gewassen te bestuiven. Beplanting zorgt voor het breken van wind en geeft verkoeling voor vee in warme zomers. Ook het belang van bomen voor het vastleggen van CO2 is een factor die steeds meer aandacht krijgt.

De provincie stimuleert het beheer en behoud van kleine landschapselementen. Hiervoor is in de hele provincie subsidie mogelijk via de regeling voor agrarisch natuur- en landschapsbeheer. Deze regeling loopt via de agrarische collectieven. Wilt u hiervan gebruik maken? Neem dan contact op met het agrarisch collectief in uw gebied.

• Collectief Utrecht Oost
• Collectief Eemland
• Collectief Rijn, Vecht en Venen
• ANV Lopikerwaard
• Collectief Alblasserwaard/Vijfheerenlanden
• ANV De Hollandse Venen
• Vereniging Agrarisch Natuur en Landschapsbeheer Rijn & Gouwe Wiericke

Voor landschapselementen in natuurgebieden, zie de Subsidieregeling Natuur en Landschap.

De provincie beschermt de meest waardevolle kleine landschapselementen via de interim Omgevingsverordening.

Beschermde kleine landschapselementen op de kaart

Voor de aanleg en het herstel van kleine landschapselementen zijn er verschillende subsidiemogelijkheden.

• In 18 gemeenten kunt u gebruikmaken van ondersteuning via het Platform kleine landschapselementen.
• Voor de aanleg en het herstel van kleine landschapselementen binnen het Natuurnetwerk Nederland kunt u in alle gemeenten gebruikmaken van de Subsidieregeling Kwaliteitsimpuls Natuur en Landschap (SKNL). Deze subsidie geldt voor natuurterreinen en landbouwgebieden en niet voor stedelijk groen en erfbeplanting. Heeft u vragen over SKNL? Neem dan contact op met de provincie Utrecht via steunpuntnatuur@provincie-utrecht.nl.

Het Platform kleine landschapselementen is in 2017 opgericht, op initiatief van de provincie Utrecht. Inmiddels is het Platform uitgegroeid van negen naar 22 partijen. Samen met deze partijen maakt het platform zich sterk voor een aantrekkelijk landschap voor mensen, planten en dieren in de provincie Utrecht.

Deelnemers

De huidige partijen zijn: de gemeenten De Bilt, Bunnik, Houten, IJsselstein, Leusden, Lopik, Montfoort, Oudewater, De Ronde Venen, Renswoude, Soest, Stichtse Vecht, Utrechtse Heuvelrug, Vijfheerenlanden, Wijk bij Duurstede, Woerden, Woudenberg en Zeist; de agrarische collectieven Utrecht Oost, Rijn Vecht en Venen, Alblasserwaard/Vijfheerenlanden en Agrarische Natuurvereniging Lopikerwaard; Utrechts Particulier Grondbezit, Landschap Erfgoed Utrecht en de provincie Utrecht. Samen zetten zij zich actief in voor landschapsherstel.

Bekijk de gemeenten in het platform op de kaart (pdf)

Doel

In het platform delen de partijen ervaringen en kennis. De agrarische collectieven ontzorgen grondeigenaren bij aanleg en herstel van kleine landschapselementen, in samenwerking met de gemeente. Ook zorgen ze voor beheercontracten via het agrarisch natuurbeheer. De provincie geeft subsidie aan de agrarische collectieven om dit mogelijk te maken. De gemeenten in het platform hebben ook middelen voor aanleg van kleine landschapselementen op bijvoorbeeld erven. Zodoende werken we samen aan een netwerk van groene en blauwe verbindingen.

Zelf een landschapselement aanleggen of herstellen?

Wilt u een landschapselement aanleggen of herstellen op het grondgebied van één van de deelnemende gemeenten? Neem dan contact op met het agrarische collectief in deze regio:

• Voor nieuwe elementen op het grondgebied van de gemeente De Ronde Venen, gemeente Stichtse Vecht en gemeente Woerden kunt u contact opnemen met Jetske de Jong van Collectief Rijn Vecht en Venen via jetske@rijnvechtenvenen.nl.
• Voor nieuwe elementen op het grondgebied van de gemeenten Bunnik, Houten, Utrechtse Heuvelrug, Renswoude, Wijk bij Duurstede, Woudenberg, Zeist, Soest, Leusden en De Bilt, kunt u contact opnemen met het collectief Utrecht Oost via info@collectiefutrechtoost.nl.
• Voor nieuwe elementen op het grondgebied van de gemeenten Lopik, Montfoort, Oudewater en IJsselstein kunt u contact opnemen met de Agrarische Natuurvereniging Lopikerwaard via info@anvlopikerwaard.nl.
• Voor nieuwe elementen op het grondgebied van de gemeente Vijfheerenlanden kunt u contact opnemen met het collectief Alblasserwaard/Vijfheerenlanden via info@collectief-av.nl.

Meer informatie

Voor meer informatie over het Platform Kleine landschapselementen kunt u contact met ons opnemen via platform_kle@provincie-utrecht.nl.

Landschapswijzer

Veel informatie over de verschillende landschapselementen in de provincie Utrecht en de landschappen en gebieden waarin ze thuishoren is te vinden in de Landschapswijzer, samengesteld door Landschap Erfgoed Utrecht in opdracht van het Platform kleine landschapselementen.

Landschapsviewer

Er is een viewer gemaakt bij het Landschapsuitvoeringsplan van de Provincie Utrecht. Het Landschapsuitvoeringsplan heeft als doel om de herkenbaarheid van de verschillende Utrechtse Landschappen te versterken door gerichte ontwikkeling van landschapselementen ("groene dooradering"). Dit bevordert een hogere ruimtelijke kwaliteit en biodiversiteit in het landelijk gebied.

De viewer kan helpen bij de aanleg van deze kleine landschapselementen. Er zijn verschillende hulpkaarten in opgenomen, om een keuze te kunnen maken voor passende landschapselementen op de juiste locaties.

De viewer kan ook via Geo-Point bekeken worden.